Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Акваланг (лат. aqua — су және ағылш. lung - жеңіл) — адамның су астында дем алуына арналған аркаға асатын кұрал. Дем автоматты ауа қысымын төмендететін клапанмен өңеш бойынша берілген баллондағы тығыз ауа арқылы қамтамасыз етіледі. Акваланг 40 м-ге дейін терендікке түсу үшін қолданылады.
Тарихы
- Леонардо да Винчи қазіргі заманауи аквалангқа ұқсайтын су астында ауамен демалуға мүмкіндік беретін аппаратты жасап шығарған. Леонардоның аппаратында арнайы былғарыдан тігілген киімге ауа өтетін шланг жалғанған. Ал шлангтың екінші беткейі судың бетіне шығып тұруы тиіс болған. Қайта өрлеу дәуірінің басты өнертапқышы болған да Винчи Венеция королінің талабы бойынша альтернативті аквалангты жасайды. Себебі, Осман Түріктер империясы Еуропаның сауда-өнеркәсіп орталығы болған алып шаһар Венецияны алғысы келген болатын.Да Винчидің жоспары бойынша әскерлер судың астымен жүріп барып, түріктердің кемесінің астын жару керек болған. Дегенмен, жоспар соңына дейін аяқталмай, да Винчи өзінің Флоренциядағы үйіне қайтып кетеді. Осылай жарты жолда жасалмай қалған аквалангті араға 5 ғасыр салып, Жак-ив Кусто жетілдіреді.
- Жак-ив Кусто жастайынан теңізде саяхаттауға қызығып, су асты әлемі туралы білгісі келетін. Басты мәселе, судың астында ұзақ уақытқа дейін қала алу болғандықтан, аквалангты жасауға бет бұрады. Келесі күрделі мәселе ауа қысымының су астында шектеулі болуында болды. Бірақ, оның шешімі екінші дүниежүзілік соғыстың кезінде табылды. Сол кезеңде неміс инженері кәдімгі табиғи газды автокөліктің карбюраторына бағыттау арқылы газбен қозғалатын көлікті жасап шығарған болатын. Кусто көліктегі газ реттеуішті алып, ауаны нығыздайтын альтернативті конденсаторға қол жеткізеді. Осылай ауа мөлшерін қамтитын, су астында дем алуға арналған контейнер (Акваланг алғашында «контейнер» деп аталған) жасалынады. Ол сосын SCUBA (Self-Contained Underwater Breathing Apparatus) деп аталды. Аквалангтың жылдар өте жаңарған нұсқалары су астында дем алудан бөлек, еркін жүзуге де қолайлы бола бастады. Нәтижесінде скубаларды жасап шығару жақсы бизнес көзіне айналды.1966 жылға келіп, Кусто өзінің білікті сүңгуірлері мен инженерлерін жинап, Калипсо кемесін су астын зерттеуге заманауи тұрғыдан ыңғайластырып, қайта жасап шығарады. Одан кейінгі Кустоның командасының мұхит астында жасаған зерттеулері көзі ашық оқырманға белгілі. Қазіргі кезде скубалар әрі әскери, әрі ғылыми бағытта қолданылады.
Дереккөздер
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Әскери іс. Алматы: «Мектеп» ААҚ, 2001 жыл
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Akvalang lat aqua su zhәne agylsh lung zhenil adamnyn su astynda dem aluyna arnalgan arkaga asatyn kural Dem avtomatty aua kysymyn tomendetetin klapanmen onesh bojynsha berilgen ballondagy tygyz aua arkyly kamtamasyz etiledi Akvalang 40 m ge dejin terendikke tүsu үshin koldanylady TarihyLeonardo da Vinchi kazirgi zamanaui akvalangka uksajtyn su astynda auamen demaluga mүmkindik beretin apparatty zhasap shygargan Leonardonyn apparatynda arnajy bylgarydan tigilgen kiimge aua otetin shlang zhalgangan Al shlangtyn ekinshi betkeji sudyn betine shygyp turuy tiis bolgan Қajta orleu dәuirinin basty onertapkyshy bolgan da Vinchi Veneciya korolinin talaby bojynsha alternativti akvalangty zhasajdy Sebebi Osman Tүrikter imperiyasy Europanyn sauda onerkәsip ortalygy bolgan alyp shaһar Veneciyany algysy kelgen bolatyn Da Vinchidin zhospary bojynsha әskerler sudyn astymen zhүrip baryp tүrikterdin kemesinin astyn zharu kerek bolgan Degenmen zhospar sonyna dejin ayaktalmaj da Vinchi ozinin Florenciyadagy үjine kajtyp ketedi Osylaj zharty zholda zhasalmaj kalgan akvalangti araga 5 gasyr salyp Zhak iv Kusto zhetildiredi Zhak iv Kusto zhastajynan tenizde sayahattauga kyzygyp su asty әlemi turaly bilgisi keletin Basty mәsele sudyn astynda uzak uakytka dejin kala alu bolgandyktan akvalangty zhasauga bet burady Kelesi kүrdeli mәsele aua kysymynyn su astynda shekteuli boluynda boldy Birak onyn sheshimi ekinshi dүniezhүzilik sogystyn kezinde tabyldy Sol kezende nemis inzheneri kәdimgi tabigi gazdy avtokoliktin karbyuratoryna bagyttau arkyly gazben kozgalatyn kolikti zhasap shygargan bolatyn Kusto koliktegi gaz retteuishti alyp auany nygyzdajtyn alternativti kondensatorga kol zhetkizedi Osylaj aua molsherin kamtityn su astynda dem aluga arnalgan kontejner Akvalang algashynda kontejner dep atalgan zhasalynady Ol sosyn SCUBA Self Contained Underwater Breathing Apparatus dep ataldy Akvalangtyn zhyldar ote zhanargan nuskalary su astynda dem aludan bolek erkin zhүzuge de kolajly bola bastady Nәtizhesinde skubalardy zhasap shygaru zhaksy biznes kozine ajnaldy 1966 zhylga kelip Kusto ozinin bilikti sүnguirleri men inzhenerlerin zhinap Kalipso kemesin su astyn zertteuge zamanaui turgydan yngajlastyryp kajta zhasap shygarady Odan kejingi Kustonyn komandasynyn muhit astynda zhasagan zertteuleri kozi ashyk okyrmanga belgili Қazirgi kezde skubalar әri әskeri әri gylymi bagytta koldanylady DerekkozderҚazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Әskeri is Almaty Mektep AAҚ 2001 zhylBul әskeri is turaly makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet