Айкидо негізін қалаған шығыс жекпе жегінің бір түрі Айкидодағы Шихоунаге лақтыру техникасы Айкидо спорттық және қорғаныс

Айкидо — негізін қалаған шығыс жекпе-жегінің бір түрі.

Айкидо, спорттық және қорғаныс айкидосы болып бөлінеді. Өте ерте заманда Жапонияда пайда болған. Корғаныс айкидосын Томики айкидо деп атайды. "Удың күшін қайтаратын у" деген сияқты Жапония философиясында "күшке төтеп беретін күш" деген қағида бар. Осы қағида бойынша шабуыл жасаушы қаншама шебер, тәжірибелі болса да оның басымдылығын айламен, айлакерлікпен кері қайтаруға тіпті оны жеңуге де болады. Міне, осы айлалардың яғни қарсы әдістердің барлығы айкидода жинақталған. Жарыс көлемі 9х9 м қапталдарында қауіпсіздік аумағы (маталар төселген) бар кілем үстінде өтеді. Спортшылардың киім киісі дзюдо күресіндегі сияқты, бір спортшы, екіншісі ақ белбеумен буынады. Киімде, белбеуде спортшыларды жарақаттайтын бұйымдар болмайды. Төрешілік ету де солай. Кілем үстінде төрешінің беретін бұйрықтары, нұсқаулары мен ескертулер де тілінде. "Хаджиме - бастаңдар", "Ипон - бір ұпай", тағы с.с жекпе-жек кезінде жарысқа қатысушылардың біреуі 2 толық 2 ұпай алса сол адам жеңіске жетеді. Егер бірінші раундта жарысқа қатысушылардың бірі резеңке пышақпен шабуыл жасаса, екінші раунда олар орындарын алмастырады. Бәсеке көзінде таза жеңіске жете алмаған жағдайда жекпе-жектің нәтижесі ұпай санымен анықталады. Ал ұпай саны да тең болған жағдайда тағы да қосымша бір раунд беріледі. Олар мүнда да тең түссе жеңістің кімге берілетінін кілем үстіндегі арбитр шешеді.

Тарихы

Айкидоның пайда болуының негізгі сәтін 1920 жыл деп атауға болады, ал орыны — Аябе қаласы. 1920 жыл Уешиба үшін өте драмалық жыл болды, оның әкесі мен екі кішкентай ұлы қайтыс болды. Жүрегі ауырған соң ол кейіннен айкидо философиясына шешуші әсер еткен оомото-ке діни ілімінен жұбаныш іздеді. Ол үшін бірінші дожо да жұбаныш болды: Уешиба өз үйінде 18 төсеніш (татами) төсеп, Оомото-ке ілімінің ізбасарларын оқыта бастады.

Морихэй Уешиба тәжірибе жинақтады, Уешиба академиясының бағдарламасы кеңейіп, тереңдей түсті. Оның жекпе-жек шебері ретіндегі даңқы тез тарады. Оның шәкірттерінің саны артты.

1922 жылы Уешиба өзінің мұғалімі Сокаку Такеданы 5 жыл бойы Дайто-рю Айки-дзюцуцумен (1915-1919) бірге оқыған оомото — Нао Дегучидің негізін қалаушы Аябеге көшуге көндіре алды. Сокаку Такеда Жапонияны жиі аралап, шәкірттерін жүйесіз жаттықтырды, бұл Морихей Уешибаның ең жақсы шәкірттерінің бірі болуына кедергі болмады. Аябеде 6 айлық жаттығудан кейін Такеда Уешибаға нұсқау сертификатын береді, ал өзі кетіп қалады.

Дайто-рю мен Ягю-Рюдің жаттығу әдістерінен біртіндеп бас тарта отырып, 1922 жылы Уешиба өзінің будосын құрып, оны Айки-буджуцу (Айкидо) деп атайды.

Дереккөздер

Жолымбетов Ө.Ш., Құлназаров А.К., Спорт терминдерінің түсіндірме сөздігі. – Алматы, Қазақша-орысша, ISBN 9965-822-48-4

[1] Жолымбетов Ө.Ш., Құлназаров А.К., Спорт терминдерінің түсіндірме сөздігі. – Алматы, Қазақша-орысша, ISBN 9965-822-48-4