Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Айбалта — соғыс қаруы. Айбалтаны көшпелі халықтар өте ерте заманнан қолдана бастаған.Қазақтар бұл қару түрін 20 ғасырға дейін пайдаланып келді. Айбалтаның басы металдан соғылады, пішіні әртүрлі болып келеді. Балта басының — жалманының жарты Ай сияқты болып дөңгелене соғылуы ай атауына негіз болған. Көне көшпелі халықтардың Айбалталары екі басты немесе балта басының шүйдесі ұзынша келген балға пішінді, әйтпесе істік түрінде болып келген. Шүйдесі балға түрінде, бірақ қысқа жасалған айбалта бастары қазақтарда да кездеседі. Қазақ айбалтасының басына күмістен ою-өрнек салынады. Ерте замандарда айбалта басына салынған ою-өрнек магиялық рөл атқарған. Айбалтаның сабы ағаштан жасалып, кейде терімен қапталады, металл жапсырмалармен әшекейленеді. Кейбір балта саптары түгелдей терімен, күміспен қапталуы да мүмкін. Қолға ұстау үшін саптың төменгі жағына қайыстан бүлдіргі тағылады. Қазақтар ұстанған айбалта саптарының ұзындығы негізінен 70-90 см аралығында. Мұражай қорларындағы кейбір қазақ айбалтасының сабы бұдан да қысқа, ал ұзын сапты айбалтаның үлгілері сақталмаған. Жауынгерлер айбалтаны белге байлап, жорыққа шыққанда тебінгінің астына қыстырып алып жүрген.
Дереккөздер
- Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Әскери іс. Алматы:"Мектеп" ААҚ , 2001
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ajbalta sogys karuy Ajbaltany koshpeli halyktar ote erte zamannan koldana bastagan Қazaktar bul karu tүrin 20 gasyrga dejin pajdalanyp keldi Ajbaltanyn basy metaldan sogylady pishini әrtүrli bolyp keledi Balta basynyn zhalmanynyn zharty Aj siyakty bolyp dongelene sogyluy aj atauyna negiz bolgan Kone koshpeli halyktardyn Ajbaltalary eki basty nemese balta basynyn shүjdesi uzynsha kelgen balga pishindi әjtpese istik tүrinde bolyp kelgen Shүjdesi balga tүrinde birak kyska zhasalgan ajbalta bastary kazaktarda da kezdesedi Қazak ajbaltasynyn basyna kүmisten oyu ornek salynady Erte zamandarda ajbalta basyna salyngan oyu ornek magiyalyk rol atkargan Ajbaltanyn saby agashtan zhasalyp kejde terimen kaptalady metall zhapsyrmalarmen әshekejlenedi Kejbir balta saptary tүgeldej terimen kүmispen kaptaluy da mүmkin Қolga ustau үshin saptyn tomengi zhagyna kajystan bүldirgi tagylady Қazaktar ustangan ajbalta saptarynyn uzyndygy negizinen 70 90 sm aralygynda Murazhaj korlaryndagy kejbir kazak ajbaltasynyn saby budan da kyska al uzyn sapty ajbaltanyn үlgileri saktalmagan Zhauyngerler ajbaltany belge bajlap zhorykka shykkanda tebinginin astyna kystyryp alyp zhүrgen DerekkozderAjbyn Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy 2011 880 bet ISBN 9965 893 73 H Қazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Әskeri is Almaty Mektep AAҚ 2001Bul әskeri is turaly makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz