Абай Құнанбаев творчествосын зерттеудің маңызды мәселелері Мұхтар Әуезовтің мақаласы Алғаш рет 1954 жылы Қазақстан мұғал

«Абай Құнанбаев творчествосын зерттеудің маңызды мәселелері», Мұхтар Әуезовтің мақаласы. Алғаш рет 1954 жылы «Қазақстан мұғалімі» газетінің 1 шілдедегі санында жарияланды. Мақала ұлы ақынның кайтыс болғанына жарты ғасыр толуына орай жазылған. Абайды тану жолындағы елу жыл ішінде басылым көрген ғылыми-зерттеу жұмыстарына кеңіл беле отырып, алдағы кезенде абайтану саласындағы ғылыми проблемаларды анықтауды мақсат еткен. Өйткені ақын қайтыс болғаннан кейінгі кезенде абайтану саласында жазылған әдеби-ғылыми еңбектер де молыға бастаған. Абай мұрасы жөніндегі тұңғыш библиографиялық көрсеткіш те осы тұста жарық керіп, онда мыңға жуық макала, зерттеу жүмыстары мен жекелеген кітаптар, арнау өлендер тақырыптық жуйемен топтастырылған. Мұхтар Әуезов осы мақаласында Абай мұрасының рухани нәр алған көздері туралы бұрынғы танымына кайта оралып, жаңа ой, соны пікірлер айтқан. Сол тұстағы саяси-әлеуметтіқ идеологиялық келеңсіз жағдайларға орай өз басында болып еткен кейбір танымдық өзгерістердің себебін де жасырмай, КОКП Орталық Комитетінің космополитизм туралы 1949 жылғы арнайы қаулысының талабына сәйкес Абайдың Шығысқа қатысын тек Орта Азия классиктерімен шектеп қараған. Өйткені орталықтың саяси ызғарынан сырт айналып, космополиттік айыптаудан бой тасалаудың ұрымтал бір тәсілі ретінде ертеде айтылған пікірінен шегінген. Мұхтар Әуезов Абайдың шығармашылық жолын «реформадан кейінгі дәуір шындығының тарихи жағдайлары анықтады» деген іргелі пікір ұсынады. Абайтану саласында жүргізілген келешек жұмыстарының нысанасын осы таным тұрғысынан сөз етіп, алдымен Абай мұрасының халықтығын зерттеу мәселесіне айрықша мән берген. Екіншіден, Абай мен орыс әдебиеті туралы проблеманы орыс философиясына, мәдениетіне, публицистикасы мен эстетикасына катысты қарастырып, ақынның орыс достарының ықпалын асыра бағалаудан арылу жолын меңзейді. Үшіншіден, Абайдың исламиятқа қарым-қатысын зерттеу жолындағы ұстанар бағыт-бағдарын сын көзімен карай отырып зерттеуді алға қойған. төртіншіден, Абайдың шығысқа қарым-қатысы аз зерттелгендіктен, бұл салада нысанаға алынар мәселелердің молдығына назар аударған. Акырында, автордың ерекше мен берген мәселесі Абайдың әдеби мектебі, бұл дәстүрдің қазақ әдебиетінде жалғастык тауып, даму жолында қандай мәселелерді қамту керек екеніне ден қойған.

Дереккөздер

Мұхтар Әуезов энциклопедиясы Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011 жыл. ISBN 987-601-282-175-8

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

[1] Мұхтар Әуезов энциклопедиясы Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011 жыл. ISBN 987-601-282-175-8