Іріктеп алу

Іріктеп алу - ақпарат жинап, оның іріктеп алынған бір ғана бөлігін талдаудан жұрттың неғұрлым ірі топтары жөнінде байлам жасау. Халық санағы - әлеуметтік және экономикалық өзгерістерді бақылаудың қымбатқа түсетін түрі. Олар жиі емес әдетте он жылда бір рет өткізіледі. Іріктеп алу елдің бүкіл тұрғындарын немесе оның жеке топтарын әлдеқайда арзан және жиірек зерттеуге мүмкіндік береді, мұның үстіне ресурстар жиналатын ақпараттың терендігі мен сапасын жақсартуға бағытталады, ал халық санағында алынатын ақпарат үстірт болады. Іріктеп алу басқа да әдістерді, мысалы, өндіруші өнеркәсіпте сапаны бақылау ретінде жүргізіледі. Әлеуметтану ілімінде оны реттеп алу мен қорытынды статистика методологиясының негізі ретінде пайдалану эмпиристік зерттеудің экономикалық тиімділігін орасан жақсартуға септігін тигізді.
парықталатын универсумның өрбір өкілі оны іріктеп алудың белтілі бір немесе тіркелген мүмкіндігіне ие болуын талап етеді, Бұл әртүрлі мөлшерде Іріктеп алудан бұрыс байлам жасау тәуекелін санмен өлшеу үшін қажет. Егер жұрттың бір тобынан екі өкілдің бірі еркін тандап алынатын болса, осылай іріқтелген өкілдердің жартысы тұтас топтың өкілі бола алмау тәуекел, елу адамнан бір өкіл іріктеп алынғандығынан әлдеқайда кем болатыны интуиция бойынша айқын секілді көрінеді. Екінің бірінен іріктелгендер үлесінің неғүрлым жоғары болуы, бірдің үлесіне қарағаңда неғұрлым сенімді ақпарат беруге тиіс секілді көрінеді. Бірақ Іріктеп алудың іс жүзіндегі мөлшері осынау іріктеу қаншалықты өкілдікті екенін анықтауда әлдеқайда маңызды. Шамамен 2500 адамды іріктеп алу тұтас алғанда, ол 100000 адамнан немесе бір миллион адамнан алынғанына қарамастан, сенімділік жағынан да, өкіл болуы жағынан да бірдей болып шығады. іс жүзінде 2000 — 2500 адамды Іріктеп алу бүкіл ел ауқымында іріктеп зерттеу жүргізгенде, әсіресе сипаттамалардың тар шеңбері парықталғанда ең жиі кездесетін өлшем. Іріктеп алуды жүргізу жоспарлары толып жатыр. Еркін реттеу немесе қарапайым еркін іріктеу — Бұл әрбір адамға алынуға тең мүмкіндік болатын іріктеу, мұнан кейін нәтижесіңде алынған ақпаратқа ықтималдық статистика әдістері қолданыла алады.
мұның жиі кездесетін бір нүсқасы стратификациялаған еркін іріктеу: жұрттың парықтау тобы әуелгі шағын топтарға немесе жіктерге бөліп, еркін іріктеу сол жіктердің ішінде жүргізіледі. Мысалы, еркектер тобына да, әйелдер тобына да қолданыла алады, бірақ саны көп еркеқтер тобынан жиырманың бірі әйелдер тобының саны салыстырмалы түрде аз болғандықтан, екінің бірі іріктеп алынуы мүмкін. Тағы бір жиі кездесетін нұсқа аз сатылы немесе көп сатылы (Бұл кейде комплексі деп аталады) іріктеу. Мысалы, еркін іріктеу әуелі зерттеу үшін жертілікті салалардың шектеулі санын іріктеп алу үшін, содан кейін оның екінші сатысы еркін іріктелген сала ішінен адамдарды немесе үй шаруашылықтарын, не компанияларды іріктеп алу үшін қолданынады қажет болғанда екінші саты үшке тіпті одан да көпке дейін ұлғайтыла алады, бірақ ақтық іріктеу таңдауды қуаттау үшін жеткілікті мол болуы керек. іріктеуді жасаудың осынау жоспарларының біріне түпкілікті іріктеу процесінде еркін таңдау қолданынады, ол үшін сайлаушылар тізімінен, үй шаруашылықтары мекенжайынан, компаниялар атауларынан немесе ақтық іріктеуді құрайтын басқа өкілдерден тізім жасалады Олардың бәрі топтардан іріктеудің процедураларына қайшы келетін ешқандай алмастыруға жол берілмей, зерттеуге енгізілуге тиіс. Осы себептен еркін іріктеу бойынша зерттеуге қатысатын сұраушынар тиісті сұралмаңцардың зерттеуге катысудың қажеттіпне көзш жеткізу үшін көп күш-жігер жұмсауы келеді іріктелген барлық өкілдермен сұхбат жүргізудегі сәтсіздік мәліметтердің толық алынбауына байланысты, кемшіліқтерге соқтыруы мүмкін. Қарапайым еркін іріктеу кезіндегіге қарағаңда, іріктеудің комплексті жоспарларын жасау кезіндегі қателіқтерді статистикалық жағынан анықтау анағұрлым қиын. іріктеу пайызы мен іріктелгендер мөлшері белгілі болған бойда, ықтималдық теориясы толып жатқан статистикалық байламдарға негіз береді, ол байламдарды іріктеп алынғандардың бақылау сипаттары жөнінде шыгаруға болады іріктелген орта мәндердің бөлінуіндегі стандарт ауытку (Бұл туралы жас мөлшері секілді кез келген сипаттама үшін алынатын орташа мәндей стандарт қателік жайындағыдай айтылады) іріктеліп алынған мәліметтердің сенімділігін бағалау үшін есептеле алады.

Дереккөздер

1. Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7