І Аббас (парсы: شاه عَباس بُزُرگ; әз: I Abbas Səfəvi; 27 қаңтар 1571 жыл – 19 қаңтар 1629 жыл) — Парсы империясындағы Сефевид әулетінің ең көрнекті билеушісі және қолбасшысы.
І Аббас парсы: شاه عباس بزرگ әз. I Abbas Səfəvi | ||||
| ||||
Лауазымы | ||||
---|---|---|---|---|
| ||||
1 қазан 1588 жыл — 19 қаңтар 1629 жыл | ||||
(Лақап аты І Аббас) | ||||
Ізашары | ||||
Ізбасары | ||||
Өмірбаяны | ||||
Діні | Ислам, Шиит | |||
Дүниеге келуі | 27 қаңтар 1571 | |||
Қайтыс болуы | 19 қаңтар 1629 (57 жас) | |||
Жерленді | Кашан | |||
Династия | Сефевидтер | |||
Әкесі | Мұхаммед Худабенде | |||
Анасы | Махди Улья | |||
Жұбайы | Мезди-Улья бейим, Огланпаша ханым, | |||
Балалары | Ұлдары: Мұхаммедбағыр Фейзи Мырза, Хасан Мырза, Хусейн Мырза, Тахмасиб Мырза, Мұхаммед Мырза, Исмаил Мырза, Имамғулу Мира Қыздар: Шахзаде Сұлтан, Зибайде Сұлтан, Ханага Сұлтан, Хевва Сұлтан, Шахбану Сұлтан, Мелекнисе Сұлтан | |||
І Аббас Ортаққорда | ||||
өңдеу |
Аббас – Иран шаһы үшінші ұлы және тақ мұрагері. Әкесінің орнын 1588 жылдың қазан айында басты. 1590 жылы Аббас Парсы территориясының бір бөлігін беріп, Осман империясымен арадағы соғысты тоқтатты.
Мұндағы мақсаты Ирандағы көшпелі өзбектерді елден қуып, өздеріне бәсекелес Қызылбас тайпасын биліктен шеттету болатын. Үндістан мен Еуропа арасында сауда-саттық байланысты дамытты. Осы кезеңде парсы өнерінің жұлдызды шағы туып, жазбаларды қашап жазу, керамика мен бейнелеу өнері қарштап дамыды. Әскери жетістіктері мен тиімді басқаруының арқасында Аббас шах Иранды Ұлы мемлекет деңгейіне жеткізді.
Әкесі шах Мұхаммедтің ізін жалғастырған ол, осман және өзбек әскерлерін қуып шығып, тұрақты армия жасағын құру арқылы Сефевидтер династиясын күшейткен. Аббас Исфахан қаласын Парсы елінің астанасы қылып бекітеді. Исфахан елді Аббас билеп тұрған кезде әлемдегі ең әдемі қалалардың бірі болып өркендейді.
Осы кезеңде парсы өнерінің жұлдызды шағы туып, жазбаларды қашап жазу, керамика мен бейнелеу өнері қарыштап дамыды, ал португалдықтар, голландтар мен ағылшындар Парсы елімен сауда-саттық жасау құқығы үшін өзара талас жүргізді. Қоғамдық өмірде төзімділік танытып (христиандық қауымға айрықша құқықтар беріп), халықтың әл-ауқатын көтеруге ден қойды. Алайда өз басының қауіпсіздігі үшін жақын туыстарына қатыгездікпен қараған.
Дереккөздер
- Encyclopedia Britannica ISBN 978-5-17-038532-4
Әдебиет
- Ұлы императорлар. – Алматы: “Aруна” баспасы. – 208 бет. – Сер.: “1100 қызықты деректер”. ISBN 978-9965-26-591-4
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
I Abbas parsy شاه ع باس ب ز رگ әz I Abbas Sefevi 27 kantar 1571 zhyl 19 kantar 1629 zhyl Parsy imperiyasyndagy Sefevid әuletinin en kornekti bileushisi zhәne kolbasshysy I Abbas parsy شاه عباس بزرگ әz I Abbas SefeviLauazymyTu Irannyn 5 shi Shaһinshaһy Tu1 kazan 1588 zhyl 19 kantar 1629 zhyl Lakap aty I Abbas IzasharyIzbasaryӨmirbayanyDini Islam ShiitDүniege kelui 27 kantar 1571 1571 01 27 Қajtys boluy 19 kantar 1629 1629 01 19 57 zhas Zherlendi KashanDinastiya SefevidterӘkesi Muhammed HudabendeAnasy Mahdi UlyaZhubajy Mezdi Ulya bejim Oglanpasha hanym Yahshen Sultan Tinatin Lejli SultanBalalary Ұldary Muhammedbagyr Fejzi Myrza Hasan Myrza Husejn Myrza Tahmasib Myrza Muhammed Myrza Ismail Myrza Imamgulu Mira Қyzdar Shahzade Sultan Zibajde Sultan Hanaga Sultan Hevva Sultan Shahbanu Sultan Meleknise SultanI Abbas Ortakkordaondeu Shah Abbas I kabyldauynda Abbas Iran shaһy үshinshi uly zhәne tak murageri Әkesinin ornyn 1588 zhyldyn kazan ajynda basty 1590 zhyly Abbas Parsy territoriyasynyn bir boligin berip Osman imperiyasymen aradagy sogysty toktatty Mundagy maksaty Irandagy koshpeli ozbekterdi elden kuyp ozderine bәsekeles Қyzylbas tajpasyn bilikten shettetu bolatyn Үndistan men Europa arasynda sauda sattyk bajlanysty damytty Osy kezende parsy onerinin zhuldyzdy shagy tuyp zhazbalardy kashap zhazu keramika men bejneleu oneri karshtap damydy Әskeri zhetistikteri men tiimdi baskaruynyn arkasynda Abbas shah Irandy Ұly memleket dengejine zhetkizdi Әkesi shah Muhammedtin izin zhalgastyrgan ol osman zhәne ozbek әskerlerin kuyp shygyp turakty armiya zhasagyn kuru arkyly Sefevidter dinastiyasyn kүshejtken Abbas Isfahan kalasyn Parsy elinin astanasy kylyp bekitedi Isfahan eldi Abbas bilep turgan kezde әlemdegi en әdemi kalalardyn biri bolyp orkendejdi Osy kezende parsy onerinin zhuldyzdy shagy tuyp zhazbalardy kashap zhazu keramika men bejneleu oneri karyshtap damydy al portugaldyktar gollandtar men agylshyndar Parsy elimen sauda sattyk zhasau kukygy үshin ozara talas zhүrgizdi Қogamdyk omirde tozimdilik tanytyp hristiandyk kauymga ajryksha kukyktar berip halyktyn әl aukatyn koteruge den kojdy Alajda oz basynyn kauipsizdigi үshin zhakyn tuystaryna katygezdikpen karagan DerekkozderEncyclopedia Britannica ISBN 978 5 17 038532 4ӘdebietҰly imperatorlar Almaty Aruna baspasy 208 bet Ser 1100 kyzykty derekter ISBN 978 9965 26 591 4