Арсыздық

Арсыздық–(грек. kynismos) – қоғамдық адамгершілік моральға сыймайтын қылық. Бұл ұғым ежелгі Грекиядағы киниктердің (циниктердің) философиялық атауынан шыққан. Бұл мектеп өкілдері жалпыға бірдей адамгершілік тыймдар мен әдептілік ережелерін елемейтін көзқарастарды уағыздады. Кейін қоғамдық пікір мен ұяттың маңызын терістейтін жеке тұлғалық ұстаным деп аталды. Бұл тұрғыдан А. нигилизмге жақын. Мінез-құлықтағы және сенімдегі А. өз мақсатына кез келген тәсілмен, соның ішінде моральға жат жолмен жетуді көздеген адамдарға тән. А. субъект өзін жазаға тартылмайтынын түсінгенде және парасатты адам болып көрінгісі келмейтін жағдаяттарда байқалады. Мұндай кезде ол дөрекілік, әдепсіздік, ұятсыздық және кемістіктерге тығыз байланысты болады. А. өткір мысқыл және келеке, мазақ түрінде де көрінуі мүмкін. А. көбінесе менмендік, өркөкіреттік, дандайсу жас мінез-құлқы жеткіншек шағында байқала бастайды. Үлкендердің жеткіншектерге дөрекі тәсілдерді (көпірме сөзділік, әдепсіздік, қорлау, жәбірлеу, кемсіту) қолдануы жағдайды одан сайын өршітуі мүмкін. Балалардағы А. көріністеріне отбасындағы кикілжің, әсіресе ата-анасының айырылысуы және т.б. себеп болады. Жасөспірімдердің өзіне басқалардан артықтығын сезінуі де (егер үлкендер қолдаса) А. көріністеріне апарып соғуы мүскін. . Арсыздық ар, ұят, адамгершілік принциптерімен сыйыспайды, кісілік, адамшылық ұғымдарымен үйлеспейді. Адамның рухани жетілмеуінен немесе әлеуметтік қайшылықтардан туындайды.

Дереккөздер

1. Орысша-қазақша заңдық түсіндірме сөздік-анықтамалық.- Алматы: «Жеті жарғы» баспасы, 2008 жыл. ISBN 9965-11-274-6