Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Кесе – күйдірілген саздан жасалған шұңғыл ыдыс. Кесенің кішкене түрін – шай ішуге, үлкен түрін қымыз, сусын, сорпа ішуге пайдаланады.
Кесе атаулары және материалдары
Дәстүрлі ортада ыдыс-аяқтардың барлығы ағаштан, қыштан жасалған. Кейде кеселер сауда жолдары арқылы келген. Мәселен, тұрмыста Қытайда жасалған фарфор кеселер де қолданылған. Ондай кесені кәрден немесе кәрлен кесе деп те атаған. Аталмыш кесені материалына қарай қыш кесе, сапал, тасаяқ, тастабақ деп атаған. Бірсыпыра аймақта сапал сөзі балшықтан жасалған ыдыстардың жалпы атауы ретінде қолданылады. Қырғыз, өзбек тілдерінде де балшықтан күйдіріп жасаған ыдысты сапал дейді. Қазақ жерінде балшықтан күйдіріп ыдыс жасау ісі, ерте замандардан бері бүгінгі күнге дейін жалғасып келеді. Мәселен, VII және IX ғасырдағы шеберлер қыш ыдыстарға металл өңін беріп жасаған, ал IX-XIII ғасырда түрлі ою-өрнектермен сәндеуді үйренген. Оны археологиялық қазба жұмыстары кезінде табылған қыш кесе, құмыра тәрізді бұйымдар айқындап береді.
Форфор, фаянстан жасалатын қыш ыдыстар, оның ішінде кеселер ХХ ғасырдан бастап Қазақстан зауыттарында өндірістік тәсілмен көптеп шығарылатын болды.
Дереккөздер
- ҚАЗАҚТЫҢ ЭТНОГРАФИЯЛЫҚ КАТЕГОРИЯЛАР, ҰҒЫМДАР МЕН АТАУЛАРЫНЫҢ ДӘСТҮРЛI ЖҮЙЕСI. Энциклопедия. – Алматы: РПК “СЛОН”, 2012. – (илл.) ISBN 978-601-7026-17-23-том: К – Қ – 736 бет.ISBN 978-601-7026-21-9
Әдебиеттер
- Орта ғасырдағы Отырар керамикасы. Алматы: Өнер, 1991;
- Қазақ тілінің аймақтық сөздігі. Алматы: Арыс, 2005;
- ҚР МОМ – материалдарынан;
- ОМЭЭ – материалдарынан.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kese kүjdirilgen sazdan zhasalgan shungyl ydys Kesenin kishkene tүrin shaj ishuge үlken tүrin kymyz susyn sorpa ishuge pajdalanady Farfor kese ҚR ҰM korynan Қazaktyn ulttyk oyu ornekterimen ornektelgen Biiktigi 27 5 sm diametri 13 sm Kese ataulary zhәne materialdaryFarfor kese ҚR ҰM korynan Kesenin ishki erneui zhezben zhiektelse al syrty mүjiz ornegimen ornektelgen Biiktigi 6 5 sm diametri 11 sm Dәstүrli ortada ydys ayaktardyn barlygy agashtan kyshtan zhasalgan Kejde keseler sauda zholdary arkyly kelgen Mәselen turmysta Қytajda zhasalgan farfor keseler de koldanylgan Ondaj keseni kәrden nemese kәrlen kese dep te atagan Atalmysh keseni materialyna karaj kysh kese sapal tasayak tastabak dep atagan Birsypyra ajmakta sapal sozi balshyktan zhasalgan ydystardyn zhalpy atauy retinde koldanylady Қyrgyz ozbek tilderinde de balshyktan kүjdirip zhasagan ydysty sapal dejdi Қazak zherinde balshyktan kүjdirip ydys zhasau isi erte zamandardan beri bүgingi kүnge dejin zhalgasyp keledi Mәselen VII zhәne IX gasyrdagy sheberler kysh ydystarga metall onin berip zhasagan al IX XIII gasyrda tүrli oyu ornektermen sәndeudi үjrengen Ony arheologiyalyk kazba zhumystary kezinde tabylgan kysh kese kumyra tәrizdi bujymdar ajkyndap beredi Forfor fayanstan zhasalatyn kysh ydystar onyn ishinde keseler HH gasyrdan bastap Қazakstan zauyttarynda ondiristik tәsilmen koptep shygarylatyn boldy DerekkozderҚAZAҚTYҢ ETNOGRAFIYaLYҚ KATEGORIYaLAR ҰҒYMDAR MEN ATAULARYNYҢ DӘSTҮRLI ZhҮJESI Enciklopediya Almaty RPK SLON 2012 ill ISBN 978 601 7026 17 23 tom K Қ 736 bet ISBN 978 601 7026 21 9ӘdebietterOrta gasyrdagy Otyrar keramikasy Almaty Өner 1991 Қazak tilinin ajmaktyk sozdigi Almaty Arys 2005 ҚR MOM materialdarynan OMEE materialdarynan