Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Жедел жады (ағылш. Random Access Memory, RAM) — компьютерлік есептеулерге арналған мәліметтерді белгілі бір уақытқа дейін сақтайтын құрылғы.
Мәліметтер 0 және 1 түрінде жедел жадыға жазылады. Процессор мәліметтерді жедел жадыдан алып, оларды өндейді. Жедел жадыда тек белгілі бір уақытта болып жатқан компьютерлік процестерге қатысты мәліметтер ғана сақталып тұрады, компьютер сөнген жағдайда жедел жадыдағы мәлімет жоғалады.
Мысалы, сіз бір компьютерлік ойын ойнап отырсыз деп ойлайық, сол ойынға қатысты мәліметтер (ойынның ішіндегі графикалық суреттер, функциялар, командалар) жедел жадыға жүктеліп, процессорға жіберіледі, процессор оны өңдеп, сонан соң мәлімет монитордың бетіне графикалық мәлімет түрінде жіберіліп отырады. Ал егер кенеттен компьютер сөніп қалған жағдайда жедел жадыдағы мәлімет жойылады, сол себепті сіз ойынды басынан қосуыңызға тура келеді. Сонан соң процесс қайта басталады, жедел жады қатқыл дисктен мәліметтерді алады, ал процессор мәліметтерді жедел жадыдан алып өңдейді. Жедел жады мәліметтерді уақытша сақтау орны болып табылады. Жедел жадысына мәліметтер жазылатын кезде, жедел жады сегменттерге бөлінеді. Жедел жады, жады сегментациясы арқылы мәліметтерді тиімді орналастырып, сақтайды.
Негізгі түрлері
Қазіргі оперативті жадының кең қолданылатын екі түрі - статикалық жедел жады (SRAM) және динамикалық жедел жады (DRAM).
SRAM-де мәліметтердің бір бөлігі алты транзисторлық жад ұяшықты күйін қолдану арқылы сақталады, әдетте алты MOSFET (метал оксиді-жартылай өткізгіш өрісті транзисторлар) қолданылады. RAM-ның бұл түрін жасау қымбаттырақ, бірақ, әдетте, жылдамырақ және DRAM-ға қарағанда динамикалық қуатты аз талап етеді. Қазіргі замандағы компьютерлерде SRAM, процессор үшін кэш жады ретінде жиі қолданылады. DRAM транзистор мен конденсатор жұбын қолдана отырып, біраз деректерді сақтайды (әдетте MOSFET және MOS конденсаторлары), олар DRAM ұяшығынан тұрады. Конденсатор жоғары немесе төмен зарядты ұстайды (сәйкесінше 1 немесе 0), ал транзистор чиптегі басқару схемасын конденсатордың заряд күйін оқуға немесе өзгертуге мүмкіндік беретін ажыратқыш ретінде жұмыс істейді. Жадтың бұл формасы статикалық оперативті жадыға қарағанда арзанға түсетіндіктен, бұл қазіргі заманғы компьютерлерде қолданылатын компьютер жадының басым түрі.
Қазіргі компьютер немесе ноутбуктарда жедел жадының DDR3 және DDR4 түрлері кең таралған. DDR4 қазіргі уақыттағы жедел жадының соңғы буыны және жоғары жиіліктік сипаттамалармен қоса кернеудің төмендігімен ерекшеленеді.
Дереккөздер
- Semiconductor Devices: Physics and Technology — 2nd. — . — P. 214. — ISBN 0-471-33372-7.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhedel zhady agylsh Random Access Memory RAM kompyuterlik esepteulerge arnalgan mәlimetterdi belgili bir uakytka dejin saktajtyn kurylgy 2 gigabajttyk zhedel zhadynyn sureti Mәlimetter 0 zhәne 1 tүrinde zhedel zhadyga zhazylady Processor mәlimetterdi zhedel zhadydan alyp olardy ondejdi Zhedel zhadyda tek belgili bir uakytta bolyp zhatkan kompyuterlik procesterge katysty mәlimetter gana saktalyp turady kompyuter songen zhagdajda zhedel zhadydagy mәlimet zhogalady Mysaly siz bir kompyuterlik ojyn ojnap otyrsyz dep ojlajyk sol ojynga katysty mәlimetter ojynnyn ishindegi grafikalyk suretter funkciyalar komandalar zhedel zhadyga zhүktelip processorga zhiberiledi processor ony ondep sonan son mәlimet monitordyn betine grafikalyk mәlimet tүrinde zhiberilip otyrady Al eger kenetten kompyuter sonip kalgan zhagdajda zhedel zhadydagy mәlimet zhojylady sol sebepti siz ojyndy basynan kosuynyzga tura keledi Sonan son process kajta bastalady zhedel zhady katkyl diskten mәlimetterdi alady al processor mәlimetterdi zhedel zhadydan alyp ondejdi Zhedel zhady mәlimetterdi uakytsha saktau orny bolyp tabylady Zhedel zhadysyna mәlimetter zhazylatyn kezde zhedel zhady segmentterge bolinedi Zhedel zhady zhady segmentaciyasy arkyly mәlimetterdi tiimdi ornalastyryp saktajdy Negizgi tүrleriҚazirgi operativti zhadynyn ken koldanylatyn eki tүri statikalyk zhedel zhady SRAM zhәne dinamikalyk zhedel zhady DRAM SRAM de mәlimetterdin bir boligi alty tranzistorlyk zhad uyashykty kүjin koldanu arkyly saktalady әdette alty MOSFET metal oksidi zhartylaj otkizgish oristi tranzistorlar koldanylady RAM nyn bul tүrin zhasau kymbattyrak birak әdette zhyldamyrak zhәne DRAM ga karaganda dinamikalyk kuatty az talap etedi Қazirgi zamandagy kompyuterlerde SRAM processor үshin kesh zhady retinde zhii koldanylady DRAM tranzistor men kondensator zhubyn koldana otyryp biraz derekterdi saktajdy әdette MOSFET zhәne MOS kondensatorlary olar DRAM uyashygynan turady Kondensator zhogary nemese tomen zaryadty ustajdy sәjkesinshe 1 nemese 0 al tranzistor chiptegi baskaru shemasyn kondensatordyn zaryad kүjin okuga nemese ozgertuge mүmkindik beretin azhyratkysh retinde zhumys istejdi Zhadtyn bul formasy statikalyk operativti zhadyga karaganda arzanga tүsetindikten bul kazirgi zamangy kompyuterlerde koldanylatyn kompyuter zhadynyn basym tүri Қazirgi kompyuter nemese noutbuktarda zhedel zhadynyn DDR3 zhәne DDR4 tүrleri ken taralgan DDR4 kazirgi uakyttagy zhedel zhadynyn songy buyny zhәne zhogary zhiiliktik sipattamalarmen kosa kerneudin tomendigimen erekshelenedi DerekkozderSemiconductor Devices Physics and Technology 2nd P 214 ISBN 0 471 33372 7