Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
«Уикиликс» 2007 жылы негізі қаланған уики-қозғағышы негізінде , , және технологиялары негізінде беймәлім бола тұра мақала жазып, салуға болатын әлеуметтік жүйе, тор беті. Уикиликс сайты 2009 жылы АҚШ мемлекеттік департаменті мен қорғаныс министрлігінің мыңдаған құпия құжаттарын жариялаған еді. Аустралиядағы «Сидней бейбітшілік қоры» осы елдің азаматы, «Уикиликс» интернет сайтының негізін қалаған Джулиан Ассанжды «құқық қорғау саласындағы қызметі» үшін «Сидней бейбітшілік сыйлығымен» марапаттады. Швеция билігі «әйел зорлаған» деген айып бойынша Джулиан Ассанжға қарсы қылмыстық іс қозғаған.
| WikiLeaks | |
 | |
| URL | wikileaks.org |
|---|---|
| Коммерциялық | Жоқ |
| Сайттың түрі | Құжаттарды мұрағаттау және жариялау |
| Тіл(дер)і | ағылшынша |
| Иесі | The Sunshine Press |
| Авторы | |
| Ашылған уақыты | |
| Қазіргі статусы | Белсенді |
Ол сайтта жазылған материалдар ең шынайы деп есептеледі ,Ауғандағы соғыс туралы,тағы да көптеген фактілер жазылған. «Уикиликс» сайтына американың 270 елшілігінің 300 мыңдай құпия құжатын жариялап жіберген еді. Бұл ашық айтылмаса АҚШ пен өзге мемлекеттер арасындағы байланысқа бірақ сызат түсіргені рас. Тіпті, ассанждың әрекетін террорлық қылмыс деп балағандар да болды. АҚШ билігі Асанжға қарсы әлі нақты айып таққан жоқ. Бірақ істің мән-жайы тексеріліп жатыр. Кейбір ақпарат құралдары америка билігі оны өлім жазасына кесу мүмкін екендігін де жоққа шығармайды.
2010 жылы 29-қарашада WikiLeaks-та мемлекеттік департаменттің барлығы 250 мыңнан астам құпия файлы жарияланған. Көптеген елдер, соның ішінде Ресей Wikileaks-та ақпаратты АҚШ әдейі жариялатты деген пікірде. Дегенмен, ДДжулиан Ассанжды жалғыз күнде жаһанға мәшһүр еткен бұл оқиғаның астарында үлкен саяси ойын жатуы да мүмкін. Себебі, қалай дегенмен енді Wikileaks-та аттары аталған елдердің Америкамен қарым-қатынасы бұрынғыдай болмайды.
Әлемдік саяси қатынасқа әсері
WikiLeaks-та жұртқа жария болған дипломаттардың ішкі хат-хабарларында көптеген елдердің басшыларының аты аталып, әжуаға да айналған.
Әсіресе Қытай мен Ресейдің басшыларына қатысты тұстары әлемді елең еткізді. «Альфа-еркек» атанған Путин шарт кетіп, «ынжық» деп ишарат етілген Медведев мөңкіп алды. Путин досының сойылын соғып Уго Чавес жүр шапқылап. Тіпті, біздің премьер-министрдің де қоластындағыларды ертіп дискотекаға барғаны айтылып өткен.
WikiLeaks-тың әуресі алдымен АҚШ-тың мемлекеттік хатшысы Хиллари Клинтонды шаршататын болды. Ол алдағы бірнеше апта бойы ондаған мемлекеттің басшыларымен телефон арқылы тілдесіп жария болған ақпараттарға түсініктеме береді.
Қазірдің өзінде ол бірталай елдің басшыларымен хабарласып АҚШ мемлекеттік департаментінің құпия құжаттарында айтылған әңгімелер жайлы өз ойын білдіріп, сабырға шақырыпты. Ол Пәкістан, Аргентина, Қытай, Германия, Франция, Ұлыбритания, Ауғанстан, Канада және Саудтық Араб басшыларымен тілдескен.
WikiLeaks-та аты аталған елдердің көпшілігі жария болған ақпараттар АҚШ-пен араларындағы қарым-қатынасқа салқынан тигізбейді деп мәлімдеп отыр. «Шабыңа түртсем де шамданба» деген ызғарды сезген болар.
Дегенмен, шындық шымбайына батқан азулы елдің басшылары мен ақиқаттан алыс кетіп намысқа тиген сөзге шамырқанғандардан кешірім сұрауға тура келіп отыр. Мәселен, Клинтон ханым Түркия басшысы Тайып Ердоғаннан кешірім сұрады.
Құпия мәліметтерді жариялауға маманданған Wikileaks-тың көріп жатқан қысымын әлемде өзге ешбір компания басынан кешіріп көрмеген болар. Барлық танымал хостингтер ол сайтпен жұмыс істеуден бас тартты. Шетелдіктердің дипломатиялық қысым көрген әрі швеция қыз зорлады деген айыппен іздеу жариялағандықтан Австралия билігі Wikileaks-тың иесі Джулиан Ассанжға қатысты қылмыстық іс қозғады. Дегенмен, Wikileaks-тың иесі бүгін өзі барып Ұлыбританияның құқық қорғаушыларымен кездеспекші.
Ал, Американың мемлекеттік департаментінде басталған әбігер біразға созылатын секілді. АҚШ басшылығы Wikileaks-та аттары аталған елдердегі өз елшілерін кері қайтарып алатындарын мәлімдеді. Себебі, олар үшін одан әрі елшілікте жұмыс істеу тек мүмкін болғанымен, қорқынышты болып отыр.
АҚШ дегенмен айылын жиятын емес. Медведев айтқандай, Wikileaks-та айпара болған ақпараттар АҚШ-тың өзгелерге деген көзқарасының қандай екенін көрсетеді. Оны өздері ашық мойындап отыр. Кері қайтарып алатын дипломаттры туралы жылы лебіздерін Обаманың әкімшілігі былай білдіреді – «Бұл тұстағы тағы бір қиындық – өздері жұмыс істеп жатқан елдегі барлық шындықты жеткізіп отырған ең жақсы дипломаттарымызды кері қайтарып алуымыз болып отыр».
Дереккөздер
- Wikileaks:About. WikiLeaks. Басты дереккөзінен мұрағатталған 14 наурыз 2008. Тексерілді, 3 маусым 2009.
- Whois Search Results: wikileaks.org. GoDaddy.com. Тексерілді, 10 желтоқсан 2010.
- [1](қолжетпейтін сілтеме) ДДжулиан Ассанж Швецияға экстрадицияланады.
- [2] Мұрағатталған 16 қазанның 2021 жылы. WikiLeaks-тағы шындық шымбайға батты.
| Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: WikiLeaks |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Uikiliks 2007 zhyly negizi kalangan uiki kozgagyshy negizinde zhәne tehnologiyalary negizinde bejmәlim bola tura makala zhazyp saluga bolatyn әleumettik zhүje tor beti Uikiliks sajty 2009 zhyly AҚSh memlekettik departamenti men korganys ministrliginin myndagan kupiya kuzhattaryn zhariyalagan edi Australiyadagy Sidnej bejbitshilik kory osy eldin azamaty Uikiliks internet sajtynyn negizin kalagan Dzhulian Assanzhdy kukyk korgau salasyndagy kyzmeti үshin Sidnej bejbitshilik syjlygymen marapattady Shveciya biligi әjel zorlagan degen ajyp bojynsha Dzhulian Assanzhga karsy kylmystyk is kozgagan WikiLeaksURLwikileaks orgKommerciyalykZhokSajttyn tүriҚuzhattardy muragattau zhәne zhariyalauTil der iagylshynshaIesiThe Sunshine PressAvtoryDzhulian AssanzhAshylgan uakyty4 kazan 2006Қazirgi statusyBelsendiDzhulian Assanzh torbet avtory zhәne redaktory soz sojleude 2010 zhyl Nauryz Norvegiya Ol sajtta zhazylgan materialdar en shynajy dep esepteledi Augandagy sogys turaly tagy da koptegen faktiler zhazylgan Uikiliks sajtyna amerikanyn 270 elshiliginin 300 myndaj kupiya kuzhatyn zhariyalap zhibergen edi Bul ashyk ajtylmasa AҚSh pen ozge memleketter arasyndagy bajlanyska birak syzat tүsirgeni ras Tipti assanzhdyn әreketin terrorlyk kylmys dep balagandar da boldy AҚSh biligi Asanzhga karsy әli nakty ajyp takkan zhok Birak istin mәn zhajy tekserilip zhatyr Kejbir akparat kuraldary amerika biligi ony olim zhazasyna kesu mүmkin ekendigin de zhokka shygarmajdy 2010 zhyly 29 karashada WikiLeaks ta memlekettik departamenttin barlygy 250 mynnan astam kupiya fajly zhariyalangan Koptegen elder sonyn ishinde Resej Wikileaks ta akparatty AҚSh әdeji zhariyalatty degen pikirde Degenmen DDzhulian Assanzhdy zhalgyz kүnde zhaһanga mәshһүr etken bul okiganyn astarynda үlken sayasi ojyn zhatuy da mүmkin Sebebi kalaj degenmen endi Wikileaks ta attary atalgan elderdin Amerikamen karym katynasy buryngydaj bolmajdy Әlemdik sayasi katynaska әseriWikiLeaks ta zhurtka zhariya bolgan diplomattardyn ishki hat habarlarynda koptegen elderdin basshylarynyn aty atalyp әzhuaga da ajnalgan Әsirese Қytaj men Resejdin basshylaryna katysty tustary әlemdi elen etkizdi Alfa erkek atangan Putin shart ketip ynzhyk dep isharat etilgen Medvedev monkip aldy Putin dosynyn sojylyn sogyp Ugo Chaves zhүr shapkylap Tipti bizdin premer ministrdin de kolastyndagylardy ertip diskotekaga bargany ajtylyp otken WikiLeaks tyn әuresi aldymen AҚSh tyn memlekettik hatshysy Hillari Klintondy sharshatatyn boldy Ol aldagy birneshe apta bojy ondagan memlekettin basshylarymen telefon arkyly tildesip zhariya bolgan akparattarga tүsinikteme beredi Қazirdin ozinde ol birtalaj eldin basshylarymen habarlasyp AҚSh memlekettik departamentinin kupiya kuzhattarynda ajtylgan әngimeler zhajly oz ojyn bildirip sabyrga shakyrypty Ol Pәkistan Argentina Қytaj Germaniya Franciya Ұlybritaniya Auganstan Kanada zhәne Saudtyk Arab basshylarymen tildesken WikiLeaks ta aty atalgan elderdin kopshiligi zhariya bolgan akparattar AҚSh pen aralaryndagy karym katynaska salkynan tigizbejdi dep mәlimdep otyr Shabyna tүrtsem de shamdanba degen yzgardy sezgen bolar Degenmen shyndyk shymbajyna batkan azuly eldin basshylary men akikattan alys ketip namyska tigen sozge shamyrkangandardan keshirim surauga tura kelip otyr Mәselen Klinton hanym Tүrkiya basshysy Tajyp Erdogannan keshirim surady Қupiya mәlimetterdi zhariyalauga mamandangan Wikileaks tyn korip zhatkan kysymyn әlemde ozge eshbir kompaniya basynan keshirip kormegen bolar Barlyk tanymal hostingter ol sajtpen zhumys isteuden bas tartty Sheteldikterdin diplomatiyalyk kysym korgen әri shveciya kyz zorlady degen ajyppen izdeu zhariyalagandyktan Avstraliya biligi Wikileaks tyn iesi Dzhulian Assanzhga katysty kylmystyk is kozgady Degenmen Wikileaks tyn iesi bүgin ozi baryp Ұlybritaniyanyn kukyk korgaushylarymen kezdespekshi Al Amerikanyn memlekettik departamentinde bastalgan әbiger birazga sozylatyn sekildi AҚSh basshylygy Wikileaks ta attary atalgan elderdegi oz elshilerin keri kajtaryp alatyndaryn mәlimdedi Sebebi olar үshin odan әri elshilikte zhumys isteu tek mүmkin bolganymen korkynyshty bolyp otyr AҚSh degenmen ajylyn zhiyatyn emes Medvedev ajtkandaj Wikileaks ta ajpara bolgan akparattar AҚSh tyn ozgelerge degen kozkarasynyn kandaj ekenin korsetedi Ony ozderi ashyk mojyndap otyr Keri kajtaryp alatyn diplomattry turaly zhyly lebizderin Obamanyn әkimshiligi bylaj bildiredi Bul tustagy tagy bir kiyndyk ozderi zhumys istep zhatkan eldegi barlyk shyndykty zhetkizip otyrgan en zhaksy diplomattarymyzdy keri kajtaryp aluymyz bolyp otyr DerekkozderWikileaks About WikiLeaks Basty derekkozinen muragattalgan 14 nauryz 2008 Tekserildi 3 mausym 2009 Whois Search Results wikileaks org GoDaddy com Tekserildi 10 zheltoksan 2010 1 kolzhetpejtin silteme DDzhulian Assanzh Shveciyaga ekstradiciyalanady 2 Muragattalgan 16 kazannyn 2021 zhyly WikiLeaks tagy shyndyk shymbajga batty Ortakkorda bugan katysty media sanaty bar WikiLeaks