Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bluetooth (ағылш. Bluetooth — көк тіс) — радиомен тілдесу арқылы ақпарат алмасу технологияларының бірі. Ол 2,4 — 2,4835 GHz (ISM — Industrial, Science and Medical band, лицензиялау қажет емес диапазон) жиілік арасында 10 немесе 100 м (классына байланысты) арақашықтықта істейді.
Атауы мен логотипі
Bluetooth технологиясы атауы Данияның Harald Blåtand (дат. blå tand — көктісті) деген конунгі атағына берілген. Данияда мыңдаған жылдар бұрын өмір сүрген викингтер королін, Харальд, соай атап кеткен. Бұл патша лақапатты алдыңғы қара тісі үшін алды. Байланыс хаттамаларын бір әмбебап стандартқа біріктіре отыра Bluetooth дәл сол әрекеттерді жасайды деген болжам бар.
Тарихы
1994 ж. Ericsson швед компаниясы сымсыз байланыс арқылы ұялы телефондарды, компьютерлерді, т.б. шет құрылғыларды біріктіруді ойластырды. Соның нәтижесінде 1998 ж., алғашында Ericsson, Nokia, Intel, IBM, Toshiba компанияларын біріктірген Bluetooth SIG (Bluetooth Special Interest Group) тобы құрылды. Сөйтіп 1999 ж. Bluetooth 1.0 спецификациясы жарыққа шығады.
Істеу принципі
Bluetooth-модульдер арасындағы байланыс секірмелі түрде өзгеретін FHSS (Frequency Hopping Spread Spectrum) жиілікте және екісатылы Гаусс фильтрімен (GFSK, Gaussian Frequency Shift Keying) модуляцияланады (Bluetooth 1.0/1.1). FHSS бойынша радиоканал 79 каналшаларға бөлінеді, хабарлағыш (ақпарат жіберуші) пен қабылдағыш синхронды түрде 1 тайм-слот сайын каналшадан каналшаға ауысып отырады (спецификация бойынша 1 тайм-слот = 625 µs, яғни секундына 1600 рет ауысады). Бұл ауысулар хабарлағыш пен қабылдағыш арасындағы алдын-ала келісіп алған алгоритммен жүреді. Сондықтан басқа Bluetooth құралдарға кедергі келтірмейді. Уақытты бөліп, дуплексті түрде ақпарат тасымалдау бойынша (Time Division Duplexing) бірінші құрылғы ақпаратты жұп тайм-слоттарда, екіншісі тақ тайм-слоттарда жібереді. Осылайша екі құрылғы Asymmetric ACL (Asyncronous Connectionless Link) каналында 723,2 kb/s тура бағыттағы және 57,6 kb/s кері бағыттағы жылдамдықпен, немесе Symmetric ACL каналында 433,9 kb/s жылдамдықпен екі жаққа істей алады. Дауыс тасымалдау кезінде байланыс 3 синхронды аудиоканалда (SCO — Syncronous Connection Oriented Link) 64 kb/s жылдамдықпен әр бағытта, немесе ақпарат пен дауысты бірге жібере алады.
2003 ж. Bluetooth 1.2 спецификациясында FHSS адаптивті өзгеретін AFH дегенге (Adaptive Frequency Hopping) ауыстырылды, қате қабылданған пакеттерді (ақпараттар жұбын) қайта жіберу ARQ (Automatic Repeat Request) және EVP (Enhanced Voice Processing) — дауысты өңдеп, сапасын жақсартатын технологиялар енгізілді, ескі спецификациялармен сәйкестік сақталды.
2004 ж. соңында Bluetooth 2.0 жарыққа шығады. Оның басты ерекшелігі — жоғары жылдамдық. Бұл фазалық модуляцияны (PSK — Phase-Shift Keying) қолдану арқасында жүзеге асады. PSK амалы 1 тайм-слотта көбірек ақпарат жіберуге мүмкіндік береді. Ең көп жылдамдықтар Symmetric ACL-да 1,3 Mb/s, Asymmetric ACL-да 2,1 Mb/s және 173 kb/s жылдамдығына жетеді. Екінші ерекшелігі істеу арақашықтығын сақтай отырып, мұндай жылдамдықта байланысу үшін жұмсалатын энергияның 2-есе азайтылғандығында. Тағы бір жаңалығы — Multi-cast әрекет тәртібі: бір уақытта бірнеше құрылғыларға ақпарат жіберу. Байланыс жылдамдығына қате пайда болу коэффиценті (BER — Bit Error Rate) тікелей әсер етеді. Жаңа спецификацияда бұл коэффицент аз болғандықтан, радиоканал эффектілігі өсіп, қызмет көрсету сапасы (QoS — Quality of Service) жақсарды.
Жанаптар
Жанап (ағылш. profile) — құрылғылар арасындағы байланысты жасайтын, ақпаратты кодтау/декодтауды қамтамасыз ететін бағдарламалық үдіріс. Олардың қызметі әр түрлі болады. Әр Bluetooth құрылғыларының өзіне сай жанаптары бар. Мысалы телефонда — аудиогарнитура қосу, компьютерлерде файлдар жіберу т.с.с.
Bluetooth SIG анықтаған басты жанаптар:
- Generic Access Profile (GAP) — Құрылғылар арасындағы байланыс жасау жанабы;
- Serial Port (SPP) — Құрылғылар арасында COM-портты эмуляциялау жанабы;
- Service Discovery Application (SDAP) — Құрылғы көрсететін қызметтерді (жанаптарын) анықтау жанабы;
- Generic Object Exchange (GOEP) — Объектілермен алмасудың ортақ жанабы.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bluetooth agylsh Bluetooth kok tis radiomen tildesu arkyly akparat almasu tehnologiyalarynyn biri Ol 2 4 2 4835 GHz ISM Industrial Science and Medical band licenziyalau kazhet emes diapazon zhiilik arasynda 10 nemese 100 m klassyna bajlanysty arakashyktykta istejdi Bluetooth dyn logotipiAtauy men logotipiBluetooth tehnologiyasy atauy Daniyanyn Harald Blatand dat bla tand koktisti degen konungi atagyna berilgen Daniyada myndagan zhyldar buryn omir sүrgen vikingter korolin Harald soaj atap ketken Bul patsha lakapatty aldyngy kara tisi үshin aldy Bajlanys hattamalaryn bir әmbebap standartka biriktire otyra Bluetooth dәl sol әreketterdi zhasajdy degen bolzham bar Tarihy1994 zh Ericsson shved kompaniyasy symsyz bajlanys arkyly uyaly telefondardy kompyuterlerdi t b shet kurylgylardy biriktirudi ojlastyrdy Sonyn nәtizhesinde 1998 zh algashynda Ericsson Nokia Intel IBM Toshiba kompaniyalaryn biriktirgen Bluetooth SIG Bluetooth Special Interest Group toby kuryldy Sojtip 1999 zh Bluetooth 1 0 specifikaciyasy zharykka shygady Isteu principiҚulakka arnalgan Bluetooth uyaly telefondarda Bluetooth modulder arasyndagy bajlanys sekirmeli tүrde ozgeretin FHSS Frequency Hopping Spread Spectrum zhiilikte zhәne ekisatyly Gauss filtrimen GFSK Gaussian Frequency Shift Keying modulyaciyalanady Bluetooth 1 0 1 1 FHSS bojynsha radiokanal 79 kanalshalarga bolinedi habarlagysh akparat zhiberushi pen kabyldagysh sinhrondy tүrde 1 tajm slot sajyn kanalshadan kanalshaga auysyp otyrady specifikaciya bojynsha 1 tajm slot 625 µs yagni sekundyna 1600 ret auysady Bul auysular habarlagysh pen kabyldagysh arasyndagy aldyn ala kelisip algan algoritmmen zhүredi Sondyktan baska Bluetooth kuraldarga kedergi keltirmejdi Uakytty bolip dupleksti tүrde akparat tasymaldau bojynsha Time Division Duplexing birinshi kurylgy akparatty zhup tajm slottarda ekinshisi tak tajm slottarda zhiberedi Osylajsha eki kurylgy Asymmetric ACL Asyncronous Connectionless Link kanalynda 723 2 kb s tura bagyttagy zhәne 57 6 kb s keri bagyttagy zhyldamdykpen nemese Symmetric ACL kanalynda 433 9 kb s zhyldamdykpen eki zhakka istej alady Dauys tasymaldau kezinde bajlanys 3 sinhrondy audiokanalda SCO Syncronous Connection Oriented Link 64 kb s zhyldamdykpen әr bagytta nemese akparat pen dauysty birge zhibere alady 2003 zh Bluetooth 1 2 specifikaciyasynda FHSS adaptivti ozgeretin AFH degenge Adaptive Frequency Hopping auystyryldy kate kabyldangan paketterdi akparattar zhubyn kajta zhiberu ARQ Automatic Repeat Request zhәne EVP Enhanced Voice Processing dauysty ondep sapasyn zhaksartatyn tehnologiyalar engizildi eski specifikaciyalarmen sәjkestik saktaldy 2004 zh sonynda Bluetooth 2 0 zharykka shygady Onyn basty ereksheligi zhogary zhyldamdyk Bul fazalyk modulyaciyany PSK Phase Shift Keying koldanu arkasynda zhүzege asady PSK amaly 1 tajm slotta kobirek akparat zhiberuge mүmkindik beredi En kop zhyldamdyktar Symmetric ACL da 1 3 Mb s Asymmetric ACL da 2 1 Mb s zhәne 173 kb s zhyldamdygyna zhetedi Ekinshi ereksheligi isteu arakashyktygyn saktaj otyryp mundaj zhyldamdykta bajlanysu үshin zhumsalatyn energiyanyn 2 ese azajtylgandygynda Tagy bir zhanalygy Multi cast әreket tәrtibi bir uakytta birneshe kurylgylarga akparat zhiberu Bajlanys zhyldamdygyna kate pajda bolu koefficenti BER Bit Error Rate tikelej әser etedi Zhana specifikaciyada bul koefficent az bolgandyktan radiokanal effektiligi osip kyzmet korsetu sapasy QoS Quality of Service zhaksardy ZhanaptarZhanap agylsh profile kurylgylar arasyndagy bajlanysty zhasajtyn akparatty kodtau dekodtaudy kamtamasyz etetin bagdarlamalyk үdiris Olardyn kyzmeti әr tүrli bolady Әr Bluetooth kurylgylarynyn ozine saj zhanaptary bar Mysaly telefonda audiogarnitura kosu kompyuterlerde fajldar zhiberu t s s Bluetooth SIG anyktagan basty zhanaptar Generic Access Profile GAP Қurylgylar arasyndagy bajlanys zhasau zhanaby Serial Port SPP Қurylgylar arasynda COM portty emulyaciyalau zhanaby Service Discovery Application SDAP Қurylgy korsetetin kyzmetterdi zhanaptaryn anyktau zhanaby Generic Object Exchange GOEP Obektilermen almasudyn ortak zhanaby