Уолт Уитмен 1819 1892 американ халқының ұлы ақыны Американың демократ ақыны Уолт Уитмен 1819 жылы 31 мамырда Нью Йорктен

Уолт Уитмен (1819-1892) – американ халқының ұлы ақыны. Американың демократ ақыны Уолт Уитмен 1819 жылы 31 мамырда Нью-Йорктен 500 шақырымдай жердегі Уэст Хиллс деген жерде дүниеге келді. Уолт мектепке бірнеше жыл ғана барды. Он екі жасында жұмыс істеуге мәжбүр болып, заңгер кеңсесінде жұмысшы болып қызмет етті. Газет басылымында да бірнеше жыл қызмет етіп, түрлі мақалаларды теріп еңбек етеді. Уақыт өткен сайын Уитменнің поэтикалық өнері, өлең шығаруға деген құштарлығы күшейе бастайды.

Walt Whitman
Walt Whitman, 1887
Дүниеге келгені:	1819 ж. мамырдың 31 (1819—05—31) (205 жас) , , , ,
Қайтыс болғаны:	1892 ж. наурыздың 26 (72 жаста) , ,

Қолтаңбасы:

Ақынның «Шөп жапырақтары» 1855 жылдың 4 шілдесінде 800 данамен жарық көрді. Өкінішке орай жинақтың бірнеше данасы ғана сатылды. Себебі мерзімді баспасөз беттерінде ақын өлеңдеріне қарсы теріс пікірлер пайда болды. «Шөп жапырақтарының» алғашқы басылымы барлығы тоқсан бес беттен тұрды. Жинақтың алғашқы басылымына 12 поэмасы енді: «Өзім туралы жыр», «Түрлі мамандықтар», «Уақыт туралы ой», «Ұйқыдағылар», «Бейнелер», «Жауаптының өлеңі», «Еуропа» және т.б. «Шөп жапырақтары» жинағының алғашқы басылымының негізгі идеясы – адамды терісінің түсі мен қоғамда алатын орнына қарамай бағалау қажеттігі болды. Жинақтың бірінші басылымындағы «Өзім туралы» жырдан кейін орын алған «Түрлі мамандықтар» атты өлеңі жұмысшылар мен еңбек адамдарының гимніне айналды. Мұнда ақын еңбек барлық құндылықтың жаратушысы деген ой айтады. Уитменнің айтуынша, дін де, інжіл де, бизнес те, ақша да адамды бақытқа апаратын өмір өлшемі емес. «Өмірді олар жасамайды, өмірді жасайтын сіздер» дейді Уитмен жұмысшылар мен шаруаларға. «Шөп жапырақтарының» кейінгі басылымдарын автор жаңа өлеңдер, поэмалармен толықтырып, өлеңдердің атауын, орналасу ретін ауыстырып, өзгерістер енгізді. Аталған жинақтың соңғы басылымы ақынның көзі тірісінде шамамен 500 беттей болып, құрамына 400-ге тарта шығармалары енді. «Шөп жапырақтарының» – американдық поэзия тарихындағы ұлы туынды екендігі сөзсіз. Уитмен өзінің ең жақсы шығармаларында Америка халқының еркіндік сүйгіш асау мінезін, ақкөңілділігі мен қонақжайлылығын жазады. Жинақтың 1855 жылғы нұсқасы «Өзім туралы» жырымен ашылды. «Өзім туралы» жыр – Уитменнің ақындық манифесті іспетті болды. АҚШ-та азаматтық соғыс басталғанға дейін «Шөп жапырақтары» жинағын Уитмен 1856 және 1860 жылдары екі рет баспаға шығарды. Америка әдебиетіне Уитмен жұмысшы күші мен қарапайым халықтың қорғаушысы ретінде танымал болды. Ол еңбекші халықты қанаушылар мен олардың құқығын бұзушыларға қарсы тұрып, оларға қарсы белсене күрес жүргізді. Аталған жинақтың тағы бір құндылығы – мұнда Америкадағы қара нәсілділерді босату, оларға бас бостандығын беру мәселесі көтерілді. Ақын бұл еңбегін қарапайым халыққа, еңбекші тапқа арнаған болатын. Уитмен өз кітаптарының алғашқы бетінен соңғы бетіне дейін тек жұмысшылар жазылуы тиіс деп тапқан болатын. 1856 жылы Уитменнің ең әйгілі поэмаларының бірі «Үлкен жолдың жыры» баспаға шықты. «Үлкен жол» – бұл адамның әділетсіз қоғамдық құрылыстан туындайтын түрлі тосқауылдар мен кедергілерден азат болуын жырлайды. У.Уитмен өзін және Америка батырларын капиталистер мен құлиеленушілерге қарсы қояды.　 1908-1964 жылдар аралығында Траубел «Камденде Уолт Уитменмен бірге» атты бес томдық еңбегін жариялайды. Американың атақты демократ ақыны Уолт Уитмен Камденде 1892 жылы наурыздың 26-шы жұлдызында дүние салады. Бүкіл Әлемдік Бейбітшілік Кеңесі 1955 жылы Уолт Уитменнің «Шөп жапырақтары» атты кітабының бірінші басылымының жарық көргеніне жүз жыл толуын атап өтті. Бұл күнді атап өту қажет деп ұйғарды. Өйткені бұл кітапта бостандық үшін, достық үшін және әлем халықтарының арасындағы тыныш та бейбіт өмір үшін күрес айқын бейнеленген. «Менің кітабымның мақсаты ең бірінші жеке адамның өз-өзіне қарым-қатынасы, ал сонан соң бүкіл әлемдегі адамдардың бір-біріне деген сүйіспеншілігі» деп жазды Уитмен. Уолт Уитмен – өмірдің, еңбектің, күрестің белсенді ақыны. Оның поэзиясына өмірсүйгіштік, оптимистік сарын, ғажайып көтеріңкі көңіл-күй тән болды.

Дереккөздер

История зарубежной литературы ХІХ века. Елизарова М.Е., Гиждеу С.П., Колесников Б.И., Михальская Н.П. Москва, Просвещение, 1972
История зарубежной литературы ХІХ века. Под ред. Н.А.Соловьевой. Москва, Высшая школа, 2000
Зарубежная литература. С.В.Тураев, И.Б.Дюшен, Г.А.Могилевская, А.А.Тахо-Годи. Москва, Просвещение, 1975

[1] История зарубежной литературы ХІХ века. Елизарова М.Е., Гиждеу С.П., Колесников Б.И., Михальская Н.П. Москва, Просвещение, 1972

[2] История зарубежной литературы ХІХ века. Под ред. Н.А.Соловьевой. Москва, Высшая школа, 2000

[3] Зарубежная литература. С.В.Тураев, И.Б.Дюшен, Г.А.Могилевская, А.А.Тахо-Годи. Москва, Просвещение, 1975