Эндогамия

Эндогамия ( гр. endon – ішкі және gamos – неке) – тайпаның ішінде, оған кіретін ру мүшелерінің арасында некелесу ғұрпы. Алғашқы қауымдық қоғамда пайда болған. Бұл орайда ру экзогаменді, тайпа эндогаменді болған. Кейінгі кезеңде көптеген халықтарда (, бір бөлігі, арабтар, өзбектер, туарегтер, т.б.) негізінен ағайын-тумалар арасындағы некелестікке құрылған патронимик. Эндогамия пайда болды, мұның өзі жақын адамдардың өз ішінде мүлікті сақтап қалуға (мұсылмандарда көп қалыңмал мен жасау талап етілді) ұмтылушылықтан туды. Осы кезеңде пайда болған діни Эндогамия Азияның көптеген елдерінде осы кезге дейін этн. некеден гөрі күштірек сақталып келеді. Немере, шөбере-шөпшек аға-інілер мен апа-қарындастар, сіңлілер немесе бөлелер (апалы-сіңлілердің ұл-қыздары) некелесті. Мұндай Эндогамияның келер ұрпақ үшін мейлінше керағар әсері бар. Ондай отбасыларда сәби кемтар, кембағал болып дүниеге келуі мүмкін. Мұны қазіргі медицина ғылымы да нақты дәлелдеп отыр. Дәстүрлі қазақ қоғамында жеті атаға дейін қыз алыспау салты сақталған.некелік серігін тандаудағы шектеу. Мұнда топ мүшесі серігін тек өз тобының ішінен таңцайды. Қазіргі индустриялық қоғамға орай “ Эндогамия” термині негізінен этн. тұрғыдан біртекті (бір ұлттың адамдары арасындағы) некелесу үрдісін білдіру үшін қолданылады. Бұл үрдіс белгілі бір халықтың мекендеген аумағының, тілінің, мәдениетінің ортақтығына байланысты болды және мұндай некелестік осы халықтың ғұрыптарымен, дәстүрлерімен қолдау тауып отырды. Қазіргі жағдайда этн. тұрғыдан бір текті некелермен қатар аралас некелер де кеңінен таралған.

Дереккөздер

<references>

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, X том
2. Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7