Барион ( гр. βαρύς — Ауыр) - жарты бүтін спинді және протонның массасынан кіші емес массалы .
Бариондар (грекше barys — ауыр) — жартылай спині бар және массасы протон массасынан кем болмайтын тобы. Бариондарға протон және нейтрон, гиперондар, бариондық резонанстар, т.б. бөлшектер жатады. Бариондарға жататын ең жеңіл деген протонның өзі электроннан 1836 есе ауыр. Сондықтан олар “Бариондар” деп аталған. Бариондардың ішіндегі ең орнықтысы — протон (“өмір сүру” уақыты 1031 жыл). Протон ғана – бариондар арасындағы жалғыз ғана тұрақты бөлшек; өзгелерінің барлығы –тұрақсыз бөлшектер, біртіндеп ыдырау арқылы протондар мен жеңіл бөлшектерге айналып кетеді. (Нейтрон бос күйінде – тұрақсыз бөлшек, бірақ тұрақты атом ядросының ішінде байланысқан күйінде тұрақты болады). Одан басқа Бариондар орнықсыз әрі олар бірте-бірте ыдырау нәтижесінде протонға, т.б. жеңіл бөлшектерге айналады. Нейтрон — еркін күйде орнықсыз, ал атом ядросы ішінде байланысқан күйінде орнықты бөлшек. Бариондар қазіргі барлық белгілі іргелі өзара әсерлесулерге (күшті, электр магниттік, әлсіз және гравитациялық өзара әсерлер) қатысады. Кез келген процесс кезінде Бариондар санының сақталу заңы орындалады (яғни Бариондар мен антибариондар санының айырмасы өзгеріссіз қалады).
Тағы қараныз:
Пайдаланған әдебиет
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Физика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д,, профессор Е. Арын – Павлодар: С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті, 2006. ISBN 9965-808-88-0
- Қазақ Энциклопедиясы
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Barion gr barys Auyr zharty bүtin spindi zhәne protonnyn massasynan kishi emes massaly Barion DekupletiOktet bariony Bariondar grekshe barys auyr zhartylaj spini bar zhәne massasy proton massasynan kem bolmajtyn toby Bariondarga proton zhәne nejtron giperondar bariondyk rezonanstar t b bolshekter zhatady Bariondarga zhatatyn en zhenil degen protonnyn ozi elektronnan 1836 ese auyr Sondyktan olar Bariondar dep atalgan Bariondardyn ishindegi en ornyktysy proton omir sүru uakyty 1031 zhyl Proton gana bariondar arasyndagy zhalgyz gana turakty bolshek ozgelerinin barlygy turaksyz bolshekter birtindep ydyrau arkyly protondar men zhenil bolshekterge ajnalyp ketedi Nejtron bos kүjinde turaksyz bolshek birak turakty atom yadrosynyn ishinde bajlanyskan kүjinde turakty bolady Odan baska Bariondar ornyksyz әri olar birte birte ydyrau nәtizhesinde protonga t b zhenil bolshekterge ajnalady Nejtron erkin kүjde ornyksyz al atom yadrosy ishinde bajlanyskan kүjinde ornykty bolshek Bariondar kazirgi barlyk belgili irgeli ozara әserlesulerge kүshti elektr magnittik әlsiz zhәne gravitaciyalyk ozara әserler katysady Kez kelgen process kezinde Bariondar sanynyn saktalu zany oryndalady yagni Bariondar men antibariondar sanynyn ajyrmasy ozgerissiz kalady Tagy karanyz Bariondyk zaryadPajdalangan әdebietOryssha kazaksha tүsindirme sozdik Fizika Zhalpy redakciyasyn baskargan e g d professor E Aryn Pavlodar S Torajgyrov atyndagy Pavlodar memlekettik universiteti 2006 ISBN 9965 808 88 0 Қazak EnciklopediyasyBul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet