Инженерлік әскерлер

Инженерлік әскерлер (орыс. Инженерные войска) — әскердің барлық түрлеріндегі соғыс қимылдары кезіндегі міндеттерді (бөгеттер жасау, қорғаныс шебін құру, өтпелер жасау және оларды жөндем қалпында ұстау, жолдар, көпірлер салу, т.б.) орындайтын арнаулы әскер саласы. Инженерлік әскерлер өздерінің міндеттеріне қарай жалпы (саперлер) және арнаулы (понтонды көпір салушылар, , бүркемелеу және т.б. жұмыстарын жүргізетін бөлімдер мен бөлімшелер) болып белінеді. Инженерлік әскерлер өз мідеттерін моторландырылған атқыштар, ракета әскерлері, артиллерия, танк және т.б. әскер түрлерімен өзара қоян-қолтық қимылдай отырып орындайды. Инженерлік әскерлер бекініс, жол, көпір салатын, ағаш дайындайтын күрделі техникамен, машиналарыен, бүркемелеу құралдарымен, далада сумен қамтамасыз ететін ыдыстармен, миналайтын және минасыздандыратын аспаптармен жабдықталады. Армияның ядролық қарумен қарулануына байланысты Инженерлік әскерлердін мәні де артты. Осыған байланысты олардың ұрыс даласында бөлім мен белімшелердің маневрлілігін арттыруға және жаппай қырып-жоятын қарудан сенімді қорғауға бағытталған инженерлік жұмыстары күрделілене түсті. Ұрыс кезінде Инженерлік әскерлер инженерлік барлау жүргізеді, басқару пункттерін жабдықтайды, миналандырылған жерден өтуге жол салады және минасыздандырады, өткелдерді ретке келтіреді, қарсыластың ядролық шабуылының зардаптарын жоюға қатысады және т.б. міндеттерді орындайды.

Инженерлік әскерлердің топтастығы

Инженерлік әскерлердің топтастығы (Группировка инженерных войск) — инженерлік резерв және бүтіндей құрамаларды (бірлестіктерді) қамтамасыз ету мүддесінде маңызды тапсырмаларды орындау үшін әскерлердің жауынгерлік реті элементтері бойынша инженерлік әскерлер құрамаларының штаттық және берілген бөлімдер бойынша топтастығы. Ол әскердің жауынгерлік реті элементтерінің және 1-ші, 2-ші эшелон болімдерінің ұрыс қимылдарын қамтамасыз ететін бөлімдер мен құрамалардан тұрады. Тұтастай алғанда, құрамалар мен инженерлік резервтерді қамтамасыз ету мүддесінде инженерлік қамтамасыз ету міндеттерін орындайтын құрамалар енгізеді. Инженерлік әскерлердің топтастығы төмендегі талаптарды қанағаттандыруы тиіс: инженерлік әскерлер белімдерінің негізгі күштерінің басты бағыттарда (аудандарда) шоғырландырылуын қамтамасыз ету, ұрысқа белгіленген инженерлік қамтамасыз етудің негізгі тапсырмаларын уақытында және толық көлемде орындау; мен инженерлік қару-жарақ құралдарының ұрыс мүмкіндіктерін барынша колдану; маңызды бағыттарда күштерді әсіру және жедел ауыстыру мүмкіндіктерімен кенеттен пайда болған міндеттерді орындау үшін кез келген жағдайда инженерлік әскерлердің тұрақты басқарылуын қамтамасыз ету.

Инженерлік барлау

Инженерлік барлау (Инженерная разведка) — командиріне инженерлік жұмыстарды ұйымдастырып, жүргізу үшін және жалпы әскер командиріне шешім қабылдау үшін кажет мәліметтерді, ұрыс жүріп жатқан ауданның жер өзгешелігі мен қарсыластың инженерлік жұмыстары туралы мәліметтер алу және жинау мақсатымен жүргізіледі. Инженерлік барлаудың негізгі міндеттері:

• қарсыластың инженерлік жабдықтарының жай-күйін
• қорганыс шебі мен позицияларының орналасуын және олардың жаппай кырып-жоятын қаруды есепке ала отырып қалай жабдықталғанын
• миналандырылған жерлердің және танктер мен жаяу әскерлерге қарсы бөгеттерінің
• табиғи кедергілерінің баржоғын және қай жерде екенін анықтау
• қарсыластың жаңадан қолданатын инженерлік қаруы мен оны қолдану жолын білу
• жолдардың, көпірлердің, өткелдердің жайы туралы және т.б. мәліметтер жинау болып табылады.

Инженерлік барлау — осы саладағы жұмыстардың ажыратылмайтын бір бөлігі. Инженерлік барлауды инженерлік бақылау постылары, инженерлік барлау шолғындары (топтары), инженерлік фотоға түсіру постылары жүргізеді.

Инженерлік барлау машинасы

Инженерлік барлау машинасы (Инженерная разведывательная машина) — өтімділігі жоғары, сауытты, жүзгіш машина. Ұрыс қимылдары барысында шықпай-ақ жергілікті жерді барлауына қажетті жабдықтармен қамтамасыз етілген. Су кедергілері ағынының жылдамдығын, тереңдігін, енін, су түбіндегі топырақтың сипатын, су жағасының еңісін, кәпірлердің жүк көтеру мөлшерін аныктау міндеггерін де атқаруға қолданылады.

Инженерлік бекшіс бөлімшелері

Инженерлік бекшіс бөлімшелері (Инженерно-позиционные подразделения) — инженерлік жұмыстарды механикаландыруга, бекіністер мен әскер орналасқан аудандарда күрделі құрылыстар салуға, оның құрылысын даярлауга, сондай-ақ, басқару, паналау және дәрігерлік пункттердің орналасуына жағдай жасауға арналган бөлімшелер.

Инженерлік бөгеттер

Инженерлік бөгеттер (Инженерные заграждения) — ұрыс алдында немесе оның барысында қарсылас әскерінің жылжуын тоқтату не тежеу үшін қойылатын немесе жасалатын инженерлік құралдар мен құрылыстар (жасанды кедергілер). Өз міндетіне байланысты Инженерлік бөгеттер жаяу әскерге қарсы, танкіге қарсы, көлікке қарсы, десантқа қарсы болып бөлінеді. Әсер ету сипатына байланысты Инженерлік бөгеттер миналы-жарылғыш және жарылмайтын болып бөлінеді. Миналы жарылғыш бөгеттерге миналанған алаң, фугастар және т.б. жатады, бұлар қарсыластың жылжуын қиындатып қана қоймайды, сонымен бірге оны шығынға ұшыратады. Жарылмайтын бөгеттерге топырақты, топырақты-ағашты, сымды бөгеттер жатады. Инженерлік бөгеттер тұрақты және ауыспалы болып келеді.

Дереккөздер

1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Әскери іс. Алматы:"Мектеп" ААҚ , 2001