Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Асық – төрт түлік мал мен қоңыр аңдар тілерсегінде болатын, қызметі аса күрделі, буынға біткен шымыр сүйек. Қой, ешкі, сиыр, түйе асығы үлкен-кішілігіне қарамастан бір пішіндес, мүсіндес келеді. Ал жылқы асығы басқа пішінді болады. Асықпен «Ханталапай», «Үш табан», «Шеңбер» сияқты неше түрлі асық ойындары ойналады. Ойында асықтың сыртқы пішіндері үлкен рөл атқарады.
- Алшы – асықтың иірілгенде тегіс табаны жерге тиіп, тұрық түсуі. Ойын кезінде оған бірінші дәрежелі мән беріледі.
- Тәйке (тауа) – асықтың иіріленде шұңқырлау табаны жерге тиіп, тұрық түсуі. Ол екінші дәрежелі мәнге ие.
- Бүге (бүк) – асықтың иірілгенде дөңес жоны үстіне қарап, етпетінен жатық түсуі. Ол үшінші дәрежелі мәнге ие.
- Шіге (шік) – асықтың иірілгенде шұңқыр құрсақ жағы үстіне қарап, шалқасынан жатық түсуі. Ол төртінші дәрежелі мәнге ие.
- Тұрық – асықтың алшы не тәйке түсуі.
- Омпы – асықтың тұмсығымен жер тіреп, тік шаншылып түсуі.
- Сомпы – асық тұмсығының көкке қарап, тік шаншылып шоңқая түсуі.
- Табан – асықтың тәйке жағы.
- Оңқай – асықтың бүгесі алақанға қарап, тәйкесі оң қол бас бармағына басылып ыңғайлы ұсталуы. Оңқай асық малдың сол жақ аяғының тілерсегінде болады.
- Солақай – асықтың шігесі сыртқа қарап, алшысы оң қол бас бармағына басылып ыңғайлы ұсталуы. Солақай асық малдың оң жақ аяғының тілерсегінде болады.
- Сақа – қолдағы бар асықтың үлкенінен, ірісінен, межемдісінен, салмақтысынан, оңқайынан белгіленеді. Солақайлар сақаны солақай асықтан ұстайды.
Асық түрлері
- Кеней, кентай - асық ойынында ұпайға тігілетін асық. "Кішкентай" сөзі "Кіші" және "кентай" сөздерінен шыққан. Шүкейдің мүжілген түрі.
- Сақа - асықтың ең үлкені, ірісі. Құлжа сақа - арқардың сақасы.
- Ешкімер - ешкінің асығы.
- Қойлақ, жабай - қойдың асығы.
- Құлжаз- құлжаның асығы.
- Топай, сомпай - бұзау, тайынша асығы.
- Шүкейт - киіктің асығы.
- Шүкей - қозы, ешкі асығы.
- Пүш- тәйке түспесін деп, алшы жағы жонылған асық. "Пұшайман болу" деген сөз осыдан шыққан.
Оңқай - малдың оң жақ аяғының асығы. Солақай - малдың сол жақ аяғының асығы.
Дереккөздер
- А.Құралұлы Ұлттық Дүниетаным 2. 2002 жыл. ISBN 5-89840-401-5
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Asyk tort tүlik mal men konyr andar tilerseginde bolatyn kyzmeti asa kүrdeli buynga bitken shymyr sүjek Қoj eshki siyr tүje asygy үlken kishiligine karamastan bir pishindes mүsindes keledi Al zhylky asygy baska pishindi bolady Asykpen Hantalapaj Үsh taban Shenber siyakty neshe tүrli asyk ojyndary ojnalady Ojynda asyktyn syrtky pishinderi үlken rol atkarady Asyktyn altynmen zhalatylgan mүsiniAsyk ojnap zhatkan balalar animaciyalyk bejnesiAlshy asyktyn iirilgende tegis tabany zherge tiip turyk tүsui Ojyn kezinde ogan birinshi dәrezheli mәn beriledi Tәjke taua asyktyn iirilende shunkyrlau tabany zherge tiip turyk tүsui Ol ekinshi dәrezheli mәnge ie Bүge bүk asyktyn iirilgende dones zhony үstine karap etpetinen zhatyk tүsui Ol үshinshi dәrezheli mәnge ie Shige shik asyktyn iirilgende shunkyr kursak zhagy үstine karap shalkasynan zhatyk tүsui Ol tortinshi dәrezheli mәnge ie Turyk asyktyn alshy ne tәjke tүsui Ompy asyktyn tumsygymen zher tirep tik shanshylyp tүsui Sompy asyk tumsygynyn kokke karap tik shanshylyp shonkaya tүsui Taban asyktyn tәjke zhagy Onkaj asyktyn bүgesi alakanga karap tәjkesi on kol bas barmagyna basylyp yngajly ustaluy Onkaj asyk maldyn sol zhak ayagynyn tilerseginde bolady Solakaj asyktyn shigesi syrtka karap alshysy on kol bas barmagyna basylyp yngajly ustaluy Solakaj asyk maldyn on zhak ayagynyn tilerseginde bolady Saka koldagy bar asyktyn үlkeninen irisinen mezhemdisinen salmaktysynan onkajynan belgilenedi Solakajlar sakany solakaj asyktan ustajdy Asyk tүrleriAtyrau kalasyndagy asykka ornatylgan eskertkishKenej kentaj asyk ojynynda upajga tigiletin asyk Kishkentaj sozi Kishi zhәne kentaj sozderinen shykkan Shүkejdin mүzhilgen tүri Saka asyktyn en үlkeni irisi Қulzha saka arkardyn sakasy Eshkimer eshkinin asygy Қojlak zhabaj kojdyn asygy Қulzhaz kulzhanyn asygy Topaj sompaj buzau tajynsha asygy Shүkejt kiiktin asygy Shүkej kozy eshki asygy Pүsh tәjke tүspesin dep alshy zhagy zhonylgan asyk Pushajman bolu degen soz osydan shykkan Onkaj maldyn on zhak ayagynyn asygy Solakaj maldyn sol zhak ayagynyn asygy DerekkozderA Қuraluly Ұlttyk Dүnietanym 2 2002 zhyl ISBN 5 89840 401 5