Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Қазақстан халық партиясы (ҚХП) — Қазақстандағы солшыл социал-демократиялық саяси партия. Қазіргі төрағасы — Ермұхамет Ертісбаев.
| Қазақстан халық партиясы | |
| Басшысы | |
|---|---|
| Басшы орынбасары | |
| Мәжiлiстегі басшысы |
|
| Негізін салушы | Қазақстан Коммунистік партиясының бұрынғы белсенділері |
| Құрылған жылы | |
| Штаб-пәтері | Астана, Тұран даңғылы, 21/2 |
| Идеологиясы | |
| Мүшелер саны | 100 мыңнан астам адам (2018) |
| Ұраны | «Халық! Жер! Әділдік!» |
| Мәжiлiстегі мандаты | 0 / 77 0 / 107 7 / 107 7 / 107 10 / 107 5 / 98 |
| Сайты | qhp.kz |
2004 жылғы 13 сәуірде партия құрылғанда Қазақстан коммунистік халық партиясы (ҚКХП) деп аталған. Сол жылғы 21 маусымда бұл партия тіркелгенде оның құрамында 90,000 мүше бар еді. партия тұңғыш рет Мәжілісте мандат жеңіп алды. 2020 жылы партияның атауы қазіргі атауына өзгертілді.
Партия қазіргі президент Қасым-Жомарт Тоқаевқа адал. 2022 жылы ол құрамында болған.
Тарихы
Партия Қазақстан Коммунистік партиясынан бөлініп шыққанда құрылған еді. Жаңа партия құру идеясы Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің бірінші хатшысы Серікболсын Әбділдинмен келіспеушілік салдарынан мүшеліктен шыққан 12 мүшеге тиесілі болған. ҚКП-нан бөліну себебі Төлен Тоқтасыновтың Мәжіліс хатшысы және депутаты болып сайлануы болған. 15,000-ға жуық мүше ҚКП-нан ҚКХП-на кетті. ҚКХП тұңғыш съезі 2004 жылғы сәуірде өтті, 2004 жылғы 21 маусымда партия Әділет министрлігінде тіркелді.
2004 жылғы парламент сайлауы нәтижесінде партия жалпы дауыстың тек 1.98% жинап, еш мандатқа қол жеткізе алмады. ҚКХП ұсынған Ерасыл Әбілқасымов дауыстың 0.34% жинап, жеңіліп қалды.
2007 жылғы 28 наурызда ҚКХП мен ҚКП бірлескен баспасөз мәслихатын өткізді, онда олар жақында бірігетінін айтты. ҚКХП кейіннен ірі саяси қайшылықтарға байланысты ҚКП-мен байланыстан бас тартты. 2007 жылғы маусымда болған баспасөз мәслихатында ҚКХП бірінші хатшысы Владислав Косарев Қазақстан Коммунистік партиясы ҚКХП-мен қосыла алмауына басты себеп екі партияның тек жоғары деңгейде ғана біріккісі келгенін және жергілікті басқарудың оған қатыспағандығы деді. Косарев сонымен қатар ҚКП құрылымдары толығымен жойылып, партияның халық арасындағы беделі нөлдік деңгейге дейін төмендегенін айтты.
2007 жылғы парламент сайлауында партия жалпы дауыстың 1.29% жинап, Парламентке түспей қалды. партия жалпы дауыстың 7.19% және 7 мандат жеңіп алып, билік партиясын санамағандағы Парламентке түскен бірінші партиялардың бірі болды. Ресми түрде оппозицияда болғанымен, партия президентке қарсы еш сөз айтып көрмеген, үкіметті қолдайтын партия саналады.
2020 жылғы қарашада өткен партияның кезектен тыс XV съезінде партия атауы Қазақстанның халық партиясы болып өзгерді. Съезде, оған қоса, партия бағдарламасына бірнеше өзгертулер енгізді.
Кезектен тыс съезге партияның 33 делегаты қатысты. Владислав Косаревты санамағандағы әр делегат партия атауының өзгеруіне дауыс берді. Партия төрағасы болып бірауыздан сайланды. Ол партияның 2013 жылғы маусымнан де-факто басшысы болған Косаревтың ізбасары болды; бұл жылдары партия хатшылары қызметінде Жамбыл Ахметбеков, , және еді.
2022 жылғы қазанда ҚХП Қасым-Жомарт Тоқаевты қолдаймын деп, құрамына кірді.
2024 жылғы 1 шілдеде Алматыда болған баспасөз мәслихатында партияның бірнеше мүшесі Ермұхамет Ертісбаевтың партия төрағалығынан кеткенін талап етті. Наразылар сөзінше, партиядағы келіспеушілік «құрылып жатқан Ертісбаевтың жеке басына табынуынан» шыққан. Бұрынғы төраға орынбасары , оған қоса, бұрын Ертісбаев бір сұхбатта өзінің Назарбаевқа мәңгі адал болатынын айтқан деген. Ертісбаевтың осы сөзі партияның бетбеделін төмендетеді делінеді. Асылбековпен қатар төрағаны сынға алғандар арасында партияның Алматылық бөлімшесінің басшысы және Маңғыстау облысының өкілі Әбдірашит Мұқырұлы Нияз бар. Олар, оға қоса, Ертісбаевтың өз YouTube арнасына партия қаражатын бөлгеніне және Бишімбаев ісіндегі Қуандық Бишімбаевты қолдағанына қарсылығын көрсеткен. Сынға алынғандар қатарында тағы төраға орынбасары да болды. Наразылар, оған қоса, партия кезектен тыс съезінің өткенін талап етті.
Идеологиясы
Бастапқыда марксистік-ленинистік партия болған ҚХП бұрын өзін социалистік және солшыл деп сипаттайтын. Алайда қазір олар өзі «халық капитализмі» дейтін идеяны қолдайды.
Құрылымы
ҚКХП-на мүшелік Партияның бағдарламалық және жарғылық айқындамаларын бөлісетін Қазақстан Республикасының 18 жасқа толған азаматтары үшін партия билетімен бекітілген ерікті, жекелей, кесімді болады.
ҚКХП партиясының ұйымдық құрылымы аумақтық принцип бойынша құрылады. ҚКХП ұйымдық негізі бастауыш партия ұйымдары болып табылады. Олар партияның аудандық және қалалық комитеті бекітетін партияның үш және одан да көп мүшесінен құрылады. Филиалдар мен өкілдіктер халық арасында Партия саясатын жүргізеді, мемлекеттік атқарушы және өкілді органдармен, саяси және қоғамдық құрылымдармен өзара іс-қимыл жасайды, өз мөрі және фирмалық бланкілері болады.
2010 жылғы маусымда ҚКХП құрамында 1,868 бастауыш партия ұйым, 178 аудандық ұйым, 33 қалалық ұйым, 14 облыстық ұйым және Алматы мен Астана секілді республикалық маңызы бар қалалық ұйым жұмыс істеді.
Қазақстан Коммунистік Халық партиясының жоғары органы Орталық Комитет 4 жылда кемінде 1 рет шақыратын съезд болып табылады. Съезд шақыру туралы шешім съездің отырысы күніне дейін 2 айдан кешіктірмей баспасөзде жарияланады.
Партияның бақылау органдары мыналар: ҚКХП съезі сайлайтын Орталық бақылау-тексеру комиссиясы (ОБТК); Партияның филиалдары мен өкілдіктеріндегі партия конференцияларында олардың басшылық етуші органдарымен бірлесіп құрылатын облыстық, қалалық және аудандық бақылау-тексеру комиссиялары (ОБТК, ҚБТК, АБТК); жалпы жиналыс сайлайтын бастауыш партия ұйымдарының бақылау-тексеру комиссиялары. Бақылау-тексеру комиссиялары өздерін сайлаған жоғары органға, атап айтқанда: партия съезіне, филиалдар мен өкілдіктердің конференцияларына, бастауыш ұйымдардың жиналыстарына есеп береді.
Сайлану тарихы
Президенттікке үміткерлері
| Жыл | Үміткері | Даусы | % | Даусы | % | Нәтижесі |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1-айналымы | 2-айналымы | |||||
| Ерасыл Әбілқасымов | 23,252 | 0.34 | — | Жеңілді | ||
| 2011 | Жамбыл Ахметбеков | 111,924 | 1.36 | — | Жеңілді | |
| 2015 | 145,756 | 1.61 | — | Жеңілді | ||
| 2019 | Жамбыл Ахметбеков | 167,649 | 1.82 | — | Жеңілді | |
| 2022 | Қасым-Жомарт Тоқаевты қолдады | 6,456,392 | 81.31 | — | Жеңді | |
Мәжіліске сайлануы
| Жыл | Даусы | % | Мандаты | +/– | Орны | Нәтижесі |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2004 | 3.4% | 0 / 77 | Жаңа | ▲ 6- | Парламенттен тыс | |
| 2007 | 76,799 | 1.3% | 0 / 98 | ▬ | ▬ 6- | Парламенттен тыс |
| 498,788 | 7.19% | 7 / 98 | ▲ 7 | ▲ 3- | Оппозиция | |
| 537,123 | 7.14% | 7 / 98 | ▬ | ▬ 3- | Оппозиция | |
| 659,019 | 9.10% | 10 / 98 | ▲ 3 | ▬ 3- | Оппозиция | |
| 2023 | 432,920 | 6.80% | 5 / 98 | ▼ 5 | ▼ 5- | Оппозиция |
Дереккөздер
- ҚАЗАҚСТАН ХАЛЫҚ ПАРТИЯСЫ (қаз.). qhp.kz. Тексерілді, 26 шілде 2024.
- Қазақстан Халық Партиясының ресми сайты (ҚХП) (қаз.). halykpartiyasy.kz. Тексерілді, 26 шілде 2024.
- Коммунистическая Народная партия Казахстана (КНПК) (орыс.). Евразийский дом. Тексерілді, 15 желтоқсан 2010. Мұрағат көшірмесі 22 шілденің 2011 Wayback Machine мұрағатында
- КНПК и КПРФ налаживают тесные связи (орыс.). Zonakz.net. Тексерілді, 15 желтоқсан 2010. Мұрағат көшірмесі 22 шілденің 2011 Wayback Machine мұрағатында
- Выборы Президента Республики Казахстан (орыс.). Қазақстан орталық сайлау комиссиясы. Мұрағат көшірмесі 22 шілденің 2011 Wayback Machine мұрағатында
- КНПК не будет объединяться с КПК (орыс.). zonakz.net. Kazakhstan Today. Тексерілді, 15 желтоқсан 2010. Мұрағат көшірмесі 15 наурыздың 2014 Wayback Machine мұрағатында
- Политические партии (орыс.). Қазақстан орталық сайлау комиссиясы. Тексерілді, 15 желтоқсан 2010. Мұрағат көшірмесі 22 шілденің 2011 Wayback Machine мұрағатында
- Қазақстан коммунистік халық партиясы атауын өзгертті (қаз.). Егемен Қазақстан (10 қараша 2020). Тексерілді, 26 шілде 2024.
- Абдуллаева, Диана Переименование партии и избрание председателя. Как прошёл предвыборный съезд КНПК. informburo.kz (11 қараша 2020). Тексерілді, 15 қараша 2020.
- Дереккөз қатесі: Жарамсыз
<ref>тегі; no text was provided for refs named:0 - Дереккөз қатесі: Жарамсыз
<ref>тегі; no text was provided for refs named:1 - Скандал в НПК: Ертысбаева хотят сместить с должности председателя партии (орыс.). informburo.kz (1 июля 2024). Тексерілді, 3 шілде 2024.
- Члены НПК требуют отставки председателя Ермухамета Ертысбаева из-за его репутации (орыс.). azh.kz (2 июля 2024). Тексерілді, 3 шілде 2024.
- О партии (орыс.).
- Устав Коммунистической Народной партии Казахстана (орыс.). ҚКХП. Тексерілді, 15 желтоқсан 2010. Мұрағат көшірмесі 22 шілденің 2011 Wayback Machine мұрағатында
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қazakstan halyk partiyasy ҚHP Қazakstandagy solshyl social demokratiyalyk sayasi partiya Қazirgi toragasy Ermuhamet Ertisbaev Қazakstan halyk partiyasyBasshysyErmuhamet ErtisbaevBasshy orynbasaryMәzhilistegi basshysyNegizin salushyҚazakstan Kommunistik partiyasynyn buryngy belsendileriҚurylgan zhyly13 sәuir 2004 zhylShtab pәteriAstana Turan dangyly 21 2Ideologiyasysocial demokratiya solshyl sayasatMүsheler sany100 mynnan astam adam 2018 Ұrany Halyk Zher Әdildik Mәzhilistegi mandaty0 77 3 sajlanym 0 107 4 sajlanym 7 107 5 sajlanym 7 107 6 sajlanym 10 107 7 sajlanym 5 98 8 sajlanym Sajtyqhp kz halykpartiyasy kz 2004 zhylgy 13 sәuirde partiya kurylganda Қazakstan kommunistik halyk partiyasy ҚKHP dep atalgan Sol zhylgy 21 mausymda bul partiya tirkelgende onyn kuramynda 90 000 mүshe bar edi partiya tungysh ret Mәzhiliste mandat zhenip aldy 2020 zhyly partiyanyn atauy kazirgi atauyna ozgertildi Partiya kazirgi prezident Қasym Zhomart Tokaevka adal 2022 zhyly ol kuramynda bolgan TarihyPartiyanyn bastapky logotibi Partiya Қazakstan Kommunistik partiyasynan bolinip shykkanda kurylgan edi Zhana partiya kuru ideyasy Қazakstan Kompartiyasy Ortalyk Komitetinin birinshi hatshysy Serikbolsyn Әbdildinmen kelispeushilik saldarynan mүshelikten shykkan 12 mүshege tiesili bolgan ҚKP nan bolinu sebebi Tolen Toktasynovtyn Mәzhilis hatshysy zhәne deputaty bolyp sajlanuy bolgan 15 000 ga zhuyk mүshe ҚKP nan ҚKHP na ketti ҚKHP tungysh sezi 2004 zhylgy sәuirde otti 2004 zhylgy 21 mausymda partiya Әdilet ministrliginde tirkeldi 2004 zhylgy parlament sajlauy nәtizhesinde partiya zhalpy dauystyn tek 1 98 zhinap esh mandatka kol zhetkize almady ҚKHP usyngan Erasyl Әbilkasymov dauystyn 0 34 zhinap zhenilip kaldy 2007 zhylgy 28 nauryzda ҚKHP men ҚKP birlesken baspasoz mәslihatyn otkizdi onda olar zhakynda birigetinin ajtty ҚKHP kejinnen iri sayasi kajshylyktarga bajlanysty ҚKP men bajlanystan bas tartty 2007 zhylgy mausymda bolgan baspasoz mәslihatynda ҚKHP birinshi hatshysy Vladislav Kosarev Қazakstan Kommunistik partiyasy ҚKHP men kosyla almauyna basty sebep eki partiyanyn tek zhogary dengejde gana birikkisi kelgenin zhәne zhergilikti baskarudyn ogan katyspagandygy dedi Kosarev sonymen katar ҚKP kurylymdary tolygymen zhojylyp partiyanyn halyk arasyndagy bedeli noldik dengejge dejin tomendegenin ajtty 2007 zhylgy parlament sajlauynda partiya zhalpy dauystyn 1 29 zhinap Parlamentke tүspej kaldy partiya zhalpy dauystyn 7 19 zhәne 7 mandat zhenip alyp bilik partiyasyn sanamagandagy Parlamentke tүsken birinshi partiyalardyn biri boldy Resmi tүrde oppoziciyada bolganymen partiya prezidentke karsy esh soz ajtyp kormegen үkimetti koldajtyn partiya sanalady 2020 zhylgy karashada otken partiyanyn kezekten tys XV sezinde partiya atauy Қazakstannyn halyk partiyasy bolyp ozgerdi Sezde ogan kosa partiya bagdarlamasyna birneshe ozgertuler engizdi Kezekten tys sezge partiyanyn 33 delegaty katysty Vladislav Kosarevty sanamagandagy әr delegat partiya atauynyn ozgeruine dauys berdi Partiya toragasy bolyp birauyzdan sajlandy Ol partiyanyn 2013 zhylgy mausymnan de fakto basshysy bolgan Kosarevtyn izbasary boldy bul zhyldary partiya hatshylary kyzmetinde Zhambyl Ahmetbekov zhәne edi 2022 zhylgy kazanda ҚHP Қasym Zhomart Tokaevty koldajmyn dep kuramyna kirdi 2024 zhylgy 1 shildede Almatyda bolgan baspasoz mәslihatynda partiyanyn birneshe mүshesi Ermuhamet Ertisbaevtyn partiya toragalygynan ketkenin talap etti Narazylar sozinshe partiyadagy kelispeushilik kurylyp zhatkan Ertisbaevtyn zheke basyna tabynuynan shykkan Buryngy toraga orynbasary ogan kosa buryn Ertisbaev bir suhbatta ozinin Nazarbaevka mәngi adal bolatynyn ajtkan degen Ertisbaevtyn osy sozi partiyanyn betbedelin tomendetedi delinedi Asylbekovpen katar toragany synga algandar arasynda partiyanyn Almatylyk bolimshesinin basshysy zhәne Mangystau oblysynyn okili Әbdirashit Mukyruly Niyaz bar Olar oga kosa Ertisbaevtyn oz YouTube arnasyna partiya karazhatyn bolgenine zhәne Bishimbaev isindegi Қuandyk Bishimbaevty koldaganyna karsylygyn korsetken Synga alyngandar katarynda tagy toraga orynbasary da boldy Narazylar ogan kosa partiya kezekten tys sezinin otkenin talap etti IdeologiyasyBastapkyda marksistik leninistik partiya bolgan ҚHP buryn ozin socialistik zhәne solshyl dep sipattajtyn Alajda kazir olar ozi halyk kapitalizmi dejtin ideyany koldajdy ҚurylymyҚHP OK buryngy hatshysy Zhambyl Ahmetbekov ҚKHP na mүshelik Partiyanyn bagdarlamalyk zhәne zhargylyk ajkyndamalaryn bolisetin Қazakstan Respublikasynyn 18 zhaska tolgan azamattary үshin partiya biletimen bekitilgen erikti zhekelej kesimdi bolady ҚKHP partiyasynyn ujymdyk kurylymy aumaktyk princip bojynsha kurylady ҚKHP ujymdyk negizi bastauysh partiya ujymdary bolyp tabylady Olar partiyanyn audandyk zhәne kalalyk komiteti bekitetin partiyanyn үsh zhәne odan da kop mүshesinen kurylady Filialdar men okildikter halyk arasynda Partiya sayasatyn zhүrgizedi memlekettik atkarushy zhәne okildi organdarmen sayasi zhәne kogamdyk kurylymdarmen ozara is kimyl zhasajdy oz mori zhәne firmalyk blankileri bolady 2010 zhylgy mausymda ҚKHP kuramynda 1 868 bastauysh partiya ujym 178 audandyk ujym 33 kalalyk ujym 14 oblystyk ujym zhәne Almaty men Astana sekildi respublikalyk manyzy bar kalalyk ujym zhumys istedi Қazakstan Kommunistik Halyk partiyasynyn zhogary organy Ortalyk Komitet 4 zhylda keminde 1 ret shakyratyn sezd bolyp tabylady Sezd shakyru turaly sheshim sezdin otyrysy kүnine dejin 2 ajdan keshiktirmej baspasozde zhariyalanady Partiyanyn bakylau organdary mynalar ҚKHP sezi sajlajtyn Ortalyk bakylau tekseru komissiyasy OBTK Partiyanyn filialdary men okildikterindegi partiya konferenciyalarynda olardyn basshylyk etushi organdarymen birlesip kurylatyn oblystyk kalalyk zhәne audandyk bakylau tekseru komissiyalary OBTK ҚBTK ABTK zhalpy zhinalys sajlajtyn bastauysh partiya ujymdarynyn bakylau tekseru komissiyalary Bakylau tekseru komissiyalary ozderin sajlagan zhogary organga atap ajtkanda partiya sezine filialdar men okildikterdin konferenciyalaryna bastauysh ujymdardyn zhinalystaryna esep beredi Sajlanu tarihyPrezidenttikke үmitkerleri Zhyl Үmitkeri Dausy Dausy Nәtizhesi1 ajnalymy 2 ajnalymyErasyl Әbilkasymov 23 252 0 34 Zhenildi2011 Zhambyl Ahmetbekov 111 924 1 36 Zhenildi2015 145 756 1 61 Zhenildi2019 Zhambyl Ahmetbekov 167 649 1 82 Zhenildi2022 Қasym Zhomart Tokaevty koldady 6 456 392 81 31 ZhendiMәzhiliske sajlanuy Zhyl Dausy Mandaty Orny Nәtizhesi2004 3 4 0 77 Zhana 6 Parlamentten tys2007 76 799 1 3 0 98 6 Parlamentten tys498 788 7 19 7 98 7 3 Oppoziciya537 123 7 14 7 98 3 Oppoziciya659 019 9 10 10 98 3 3 Oppoziciya2023 432 920 6 80 5 98 5 5 OppoziciyaDerekkozderҚAZAҚSTAN HALYҚ PARTIYaSY kaz qhp kz Tekserildi 26 shilde 2024 Қazakstan Halyk Partiyasynyn resmi sajty ҚHP kaz halykpartiyasy kz Tekserildi 26 shilde 2024 Kommunisticheskaya Narodnaya partiya Kazahstana KNPK orys Evrazijskij dom Tekserildi 15 zheltoksan 2010 Muragat koshirmesi 22 shildenin 2011 Wayback Machine muragatynda KNPK i KPRF nalazhivayut tesnye svyazi orys Zonakz net Tekserildi 15 zheltoksan 2010 Muragat koshirmesi 22 shildenin 2011 Wayback Machine muragatynda Vybory Prezidenta Respubliki Kazahstan orys Қazakstan ortalyk sajlau komissiyasy Muragat koshirmesi 22 shildenin 2011 Wayback Machine muragatynda KNPK ne budet obedinyatsya s KPK orys zonakz net Kazakhstan Today Tekserildi 15 zheltoksan 2010 Muragat koshirmesi 15 nauryzdyn 2014 Wayback Machine muragatynda Politicheskie partii orys Қazakstan ortalyk sajlau komissiyasy Tekserildi 15 zheltoksan 2010 Muragat koshirmesi 22 shildenin 2011 Wayback Machine muragatynda Қazakstan kommunistik halyk partiyasy atauyn ozgertti kaz Egemen Қazakstan 10 karasha 2020 Tekserildi 26 shilde 2024 Abdullaeva Diana Pereimenovanie partii i izbranie predsedatelya Kak proshyol predvybornyj sezd KNPK informburo kz 11 karasha 2020 Tekserildi 15 karasha 2020 Derekkoz katesi Zharamsyz lt ref gt tegi no text was provided for refs named 0 Derekkoz katesi Zharamsyz lt ref gt tegi no text was provided for refs named 1 Skandal v NPK Ertysbaeva hotyat smestit s dolzhnosti predsedatelya partii orys informburo kz 1 iyulya 2024 Tekserildi 3 shilde 2024 Chleny NPK trebuyut otstavki predsedatelya Ermuhameta Ertysbaeva iz za ego reputacii orys azh kz 2 iyulya 2024 Tekserildi 3 shilde 2024 O partii orys Ustav Kommunisticheskoj Narodnoj partii Kazahstana orys ҚKHP Tekserildi 15 zheltoksan 2010 Muragat koshirmesi 22 shildenin 2011 Wayback Machine muragatynda