Қалдан Серен (1693 – 1745) – жоңғар хандығының билеушісі (1727 – 45), қолбасшы. Әкесі Сыбан Раптан 1723 ж. қазақ жеріне басып кіргенде, Қалдан Серен 10 мың қолмен Балқаш пен Қаратауды шапқан.
Қалдан Серен моңғ. Галданцэрэн хаан | ||
Лауазымы | ||
---|---|---|
| ||
1727—1745 | ||
Ізашары | Сыбан Раптан | |
Ізбасары | ||
Өмірбаяны | ||
Діні | ||
Дүниеге келуі | 1693 жыл | |
Қайтыс болуы | 1745 жыл | |
өңдеу |
Өмірбаяны
Сыбан Раптан өлгеннен кейін таққа отырды. Оның тұсында қазақ жеріне жоңғар шапқыншылығы күшейе түсті. Жоңғарлар Жетісудың біраз жерін, Іле Алатауынан Балқашқа дейінгі өңірлерді, Сібір өңірін жаулап алды. Әйгілі Аңырақай, Бұланты шайқастары, Қалмаққырылған оқиғалары осы Қалдан Серен билеген кезеңдерде өтті. Болашақ қазақ ханы, сұлтан Абылай жоңғар тұтқынында отырды (қаласы Абылай). Қалдан Серенмен соғыс барысында қазақ хандығының билеушілері, батырлары бір орталыққа бірігіп, өз еліне қорған бола білді. Осы кезеңде Ресей үкіметі екі жақты саясат жүргізіп, бір жағынан жоңғарлармен тығыз әскери дипломаттық қарым-қатынаста болса, екінші жағынан қазақтарды «өз қамқорлығына алуға» тырысты. 1745 жылы Қалдан Серен қайтыс болғаннан кейін, жоңғар хандығында тақ таласы басталды. Көп ұзамай, 1755-58 жылдары Цин империясы жоңғар мемлекетін жойып жіберді.
Дереккөздер
- Айбын. Энциклопедия. / Бас редакторы Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. ISBN 9965-893-73-Х
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қaldan Seren 1693 1745 zhongar handygynyn bileushisi 1727 45 kolbasshy Әkesi Syban Raptan 1723 zh kazak zherine basyp kirgende Қaldan Seren 10 myn kolmen Balkash pen Қarataudy shapkan Қaldan Seren mong Galdanceren haanLauazymyZhongar handygynyn kontajshy1727 1745Izashary Syban RaptanIzbasaryӨmirbayanyDiniDүniege kelui 1693 zhylҚajtys boluy 1745 zhylondeu ӨmirbayanySyban Raptan olgennen kejin takka otyrdy Onyn tusynda kazak zherine zhongar shapkynshylygy kүsheje tүsti Zhongarlar Zhetisudyn biraz zherin Ile Alatauynan Balkashka dejingi onirlerdi Sibir onirin zhaulap aldy Әjgili Anyrakaj Bulanty shajkastary Қalmakkyrylgan okigalary osy Қaldan Seren bilegen kezenderde otti Bolashak kazak hany sultan Abylaj zhongar tutkynynda otyrdy kalasy Abylaj Қaldan Serenmen sogys barysynda kazak handygynyn bileushileri batyrlary bir ortalykka birigip oz eline korgan bola bildi Osy kezende Resej үkimeti eki zhakty sayasat zhүrgizip bir zhagynan zhongarlarmen tygyz әskeri diplomattyk karym katynasta bolsa ekinshi zhagynan kazaktardy oz kamkorlygyna aluga tyrysty 1745 zhyly Қaldan Seren kajtys bolgannan kejin zhongar handygynda tak talasy bastaldy Kop uzamaj 1755 58 zhyldary Cin imperiyasy zhongar memleketin zhojyp zhiberdi DerekkozderAjbyn Enciklopediya Bas redaktory B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy 2011 ISBN 9965 893 73 HBul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet