Радиоастрономия

Радиоастрономия - радио-телескоптың көмегімен аспан денелерін, олардың радиотолқын шығару қасиеттерін зерттейтін астрономия саласы. Жер бетінен жүргізілетін астрономиялық бақылаулар 1 мм —30 м толқындар диапазонында жүргізіледі. Радиоастрономия көмегімен ғарыштық көздерінің жаңа типтері (радиогалактикалар, пульсарлар, жұлдыздар-аралық газдар) ашылған. Жер атмосферасын электромагниттік толқындардың барлығы өте бере алмайды. Атмосферада екі терезе: оның бірі оптикалық терезе, бұл арқылы көрінетін сәулелер, оған жақын ультра-күлгін сәулелер және инфра-қызыл сәулелердің бір бөлігі өтеді: екіншісі ғарыштық радиотолқындарды өткізетін радиотерезе.

Тарихы

XIX ғасырдың соңында ғалымдар көрінетін жарықтан басқа радиотолқындар, тек жылдамдықты, аспан денелерімен және Күнмен шығаруы керек деген болжам жасады. Радио астрономия ғылым ретінде 1931 жылы жүргізілген Карл Янски экспериментінен шыққан. 1932 жылы желтоқсанда Яэнский ғарыштық шығарылымнан радио шығарылымы туралы жариялады, ол келесі бірнеше жылда сенімді түрде орнатылды. Алғашқылардың бірі - үздіксіз сәулеленудің ең күшті радио көзі - Мелкия жолының ортасында. 1937 жылы Джанскийдің ашылуымен рухтандырылған Grout Reber диаметрі 9,5 м (3) бірінші параболикалық телескопты жасады. Алғашқы радиостанцияларды Ребер алып, 1944 жылы шығарды. Карталарда Сүңгу жолының орталық аймақтарын және Стрелец, Цигнус А, Кассиопсия А, Ұлы иттер мен Корманың жұлдыздарының жарқын радио көздері айқын көрінеді. Екінші Дүниежүзілік соғыстан кейін келесі маңызды технологиялық жағдайлар жасалды: әлемде, Австралия мен Америкада, қазіргі заманғы радиоастрономияның жылдам дамуында табысқа жетудің жолы.

Дереккөздер

1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Электроника, радиотехника және байланыс. — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007 ISBN 9965-36-448-6