Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Мары облысы — Түрікмен КСР аумағында 1939-1963 және 1970-1992 жылдары болған әкімшілік бірлік. 1992 жылы облыс аумағында Мары уәлаяты құрылды.
| Облыс | |
| Мары облысы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Кіреді | |
| Енеді | 7 аудан |
| Әкім. орт. | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Құрылған уақыты | |
| Таратылған уақыты | |
| Жер аумағы | 86,8 мың км² |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны | 771 мың адам (1987) |
| Марапат |
|
Жер аумағы — 86,8 мың км². Халқы — 771 мың адам (1987 ж.), оның ішінде қала тұрғындары – 31%. Әкімшілік жағынан 10 ауданнан тұрды, оған 4 қала, 16 кент кірді (1987).
Әкімшілік орталығы – Мары қаласы.
Тұран ойпатының оңтүстік-шығысында, Қарақұмның шегінде орналасқан.
Әкімшілік бөлінісі
Облыс КСРО Жоғарғы Кеңесі Төралқасының 1939 жылғы 21 қарашадағы Жарлығымен құрылды.
1939 жылы Мары облысы 9 ауданға: Байрамалы, Уәкілбазар, , , Мары, Сақаршаға, Сталин, Тақтабазар және Түрікменқала бөлінді.
1955 жылы Куйбышев ауданы, екі жылдан кейін Уәкілбазар ауданы таратылды. 1959 жылы жойылған Ашхабад облысынан Киров, Серахс және Тежен аудандары Мары облысына ауыстырылды. 1961 жылы Сталин ауданы Мұрғаб ауданы болып өзгертілді.
1963 жылы 10 қаңтарда облыс таратылды. Сонымен бірге Киров, Сақаршаға, Серахс және Түрікменқала аудандары таратылды. Қалған аудандар республикалық бағыныстылыққа өтті.
1970 жылы 14 желтоқсанда облыс қалпына келтірілгенде Байрамәлі, Йолөтен, Каахка, Мары, Мұрғаб, Сақаршаға, Серахс, Тақтабазар, Тежен және Түрікменқала аудандарына бөлінді. 1973 жылы Каахка, Серахс және Тежен аудандары Ашхабад облысына берілді. 1975 жылы Уәкілбазар ауданы, 1977 жылы Құшқы, 1978 жылы Қарақұм аудандары құрылды. 1988 жылы Парахат ауданы құрылып, Байрамәлі және Құшқы аудандары таратылды.
Табиғаты
Климаты күрт құбылмалы. Негізгі өзені – . Су қоймалары желісі. Облыс аумағында бар.
Тұрғындары
1939 жылы облыста 290,3 мың адам тұрды. Соның ішінде түрікмендер – 69,1%; орыстар – 17,1%; қазақтар – 2,7%; белудждер – 1,7%; украиндар – 1,6%; татарлар – 1,6%; армяндар – 1,4%. 1987 жылға қарай халық саны 771 мың адамға дейін өсті.
Экономикасы
- Табиғи газ өндірілді (кен орындары: Шатлық, Советабат, Дәулетабат және т.б.), газ құбырлары салынды: Майское — Ашхабад — Безмейін, Шатлық — Хиуа және т.б.
- Азот тыңайтқыштарын өндіру, машина жасау және металл өңдеу. Жеңіл өнеркәсіп (мақта тазалау, мақта, тігін, былғары өнеркәсібі, жүнді бастапқы өңдеуі, кілем тоқу), тамақ өнеркәсібі (оның ішінде ет-сүт, май айыру және май шығару) және басқа да салалар дамыған.
- Негізгі өнеркәсіп орталықтары: Мары, , .
- Суармалы егіншілік (Қарақұм каналы). Ірі мақта егетін аудан. Сондай-ақ бидай, арпа, жүгері, сондай-ақ көкөніс-бақша және мал азығы дақылдарын өсіреді. Жеміс шаруашылығы. Жүзім шаруашылығы. Мал шаруашылығында қаракөл шаруашылығы басым. Жібек шаруашылығы.
- Шипажай — .
Дереккөздер
- Области, награждённые орденом Ленина.(қолжетпейтін сілтеме)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Mary oblysy Tүrikmen KSR aumagynda 1939 1963 zhәne 1970 1992 zhyldary bolgan әkimshilik birlik 1992 zhyly oblys aumagynda Mary uәlayaty kuryldy OblysMary oblysyӘkimshiligiEl KSROKirediTүrikmen KSREnedi7 audanӘkim ort MaryTarihy men geografiyasyҚurylgan uakyty1939 zh 21 karashaTaratylgan uakyty1992 zh 14 zheltoksanZher aumagy86 8 myn km TurgyndaryTurgyny771 myn adam 1987 Marapat Zher aumagy 86 8 myn km Halky 771 myn adam 1987 zh onyn ishinde kala turgyndary 31 Әkimshilik zhagynan 10 audannan turdy ogan 4 kala 16 kent kirdi 1987 Әkimshilik ortalygy Mary kalasy Turan ojpatynyn ontүstik shygysynda Қarakumnyn sheginde ornalaskan Әkimshilik bolinisiOblys KSRO Zhogargy Kenesi Toralkasynyn 1939 zhylgy 21 karashadagy Zharlygymen kuryldy 1939 zhyly Mary oblysy 9 audanga Bajramaly Uәkilbazar Mary Sakarshaga Stalin Taktabazar zhәne Tүrikmenkala bolindi 1955 zhyly Kujbyshev audany eki zhyldan kejin Uәkilbazar audany taratyldy 1959 zhyly zhojylgan Ashhabad oblysynan Kirov Serahs zhәne Tezhen audandary Mary oblysyna auystyryldy 1961 zhyly Stalin audany Murgab audany bolyp ozgertildi 1963 zhyly 10 kantarda oblys taratyldy Sonymen birge Kirov Sakarshaga Serahs zhәne Tүrikmenkala audandary taratyldy Қalgan audandar respublikalyk bagynystylykka otti 1970 zhyly 14 zheltoksanda oblys kalpyna keltirilgende Bajramәli Joloten Kaahka Mary Murgab Sakarshaga Serahs Taktabazar Tezhen zhәne Tүrikmenkala audandaryna bolindi 1973 zhyly Kaahka Serahs zhәne Tezhen audandary Ashhabad oblysyna berildi 1975 zhyly Uәkilbazar audany 1977 zhyly Қushky 1978 zhyly Қarakum audandary kuryldy 1988 zhyly Parahat audany kurylyp Bajramәli zhәne Қushky audandary taratyldy TabigatyKlimaty kүrt kubylmaly Negizgi ozeni Su kojmalary zhelisi Oblys aumagynda bar Turgyndary1939 zhyly oblysta 290 3 myn adam turdy Sonyn ishinde tүrikmender 69 1 orystar 17 1 kazaktar 2 7 beludzhder 1 7 ukraindar 1 6 tatarlar 1 6 armyandar 1 4 1987 zhylga karaj halyk sany 771 myn adamga dejin osti EkonomikasyTabigi gaz ondirildi ken oryndary Shatlyk Sovetabat Dәuletabat zhәne t b gaz kubyrlary salyndy Majskoe Ashhabad Bezmejin Shatlyk Hiua zhәne t b Azot tynajtkyshtaryn ondiru mashina zhasau zhәne metall ondeu Zhenil onerkәsip makta tazalau makta tigin bylgary onerkәsibi zhүndi bastapky ondeui kilem toku tamak onerkәsibi onyn ishinde et sүt maj ajyru zhәne maj shygaru zhәne baska da salalar damygan Negizgi onerkәsip ortalyktary Mary Suarmaly eginshilik Қarakum kanaly Iri makta egetin audan Sondaj ak bidaj arpa zhүgeri sondaj ak kokonis baksha zhәne mal azygy dakyldaryn osiredi Zhemis sharuashylygy Zhүzim sharuashylygy Mal sharuashylygynda karakol sharuashylygy basym Zhibek sharuashylygy Shipazhaj DerekkozderOblasti nagrazhdyonnye ordenom Lenina kolzhetpejtin silteme