Қарматтар (араб.: القرامطة — «әл-қарāмита») — шығу тегі исмаилизммен бір, «асыра сілтеуші» шииттердің өкілдері. IX ғасырда бұл сектаның мүшелері Аббасилер халифатын дүр сілкіндірген көтерілісті бастады.
Тарихы
Қарматтар қозғалысының негізін салушы — «Қармат» деген лақап атпен белгілі . Бұл атпен секта да аталып кетті. Қарматтардың діни тұжырымдары мен дін тарату үлгісі (дағуат) жалпылай келгенде исмаилиттердің ұстанымдарын қайталады. Қарматтардың пайда болу тарихы исмаилиттердің белсенді діни пропагандасының кезімен тікелей байланысты. Атақты исмаилизм уағыздаушысы Иракқа келіп, сол жерде Хамдан ибн әл-Ашғаспен (Қармат) танысады. Ол исмаилиттердің пікірлерін қабылдап, жаңа қозғалыстың көсеміне айналады. Хусәйн әл-Ахуази қайтыс болған соң, Хамдан-Қармат оның орнын басып, Куфа маңында өз жақтастарының базасын құрады. Осымен қатар ол халифаттың әр түкпіріне өз уағыздаушыларын жібереді, олардың ең танымалы Абдан — қарматтықтың идеологы болған. Қарматтардың басқа танымал уағыздаушылары — Зикрауәйһ ибн Михрауәйһ және 289 жылғы көтерілісті басқарған Әбул-Фауариз.
Исмаилиядан бөліну
Бастпқыда қарматтар шиизм-исмаилизмді уағыздап, Сәләмиядағы исмаилиттердің орталығынан нұсқаулар алып отырды. Кейбір мұсылман ғалымдар бұны Қарматтың исмаили уағызы Әли ибн Әбу Талибтың ұрпағының пайдасына емес, Абдуллаһ ибн Маймун әл-Қаддах деген біреудің пайдасына жүргізіліп жатқанын біліп қойғанымен байланыстырады.
Ішкі талас-тартыс
Өтініш, осы бөлімді толықтырыңыз. |
Әдебиет
- А. Али-заде Карматы // = «Исламский энциклопедический словарь» — Ансар, 2007 жыл.
Тағы қараңыз
Сыртқы сілтемелер
- Карматы —
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қarmattar arab القرامطة әl karamita shygu tegi ismailizmmen bir asyra silteushi shiitterdin okilderi IX gasyrda bul sektanyn mүsheleri Abbasiler halifatyn dүr silkindirgen koterilisti bastady TarihyҚarmattar kozgalysynyn negizin salushy Қarmat degen lakap atpen belgili Bul atpen sekta da atalyp ketti Қarmattardyn dini tuzhyrymdary men din taratu үlgisi daguat zhalpylaj kelgende ismailitterdin ustanymdaryn kajtalady Қarmattardyn pajda bolu tarihy ismailitterdin belsendi dini propagandasynyn kezimen tikelej bajlanysty Atakty ismailizm uagyzdaushysy Irakka kelip sol zherde Hamdan ibn әl Ashgaspen Қarmat tanysady Ol ismailitterdin pikirlerin kabyldap zhana kozgalystyn kosemine ajnalady Husәjn әl Ahuazi kajtys bolgan son Hamdan Қarmat onyn ornyn basyp Kufa manynda oz zhaktastarynyn bazasyn kurady Osymen katar ol halifattyn әr tүkpirine oz uagyzdaushylaryn zhiberedi olardyn en tanymaly Abdan karmattyktyn ideology bolgan Қarmattardyn baska tanymal uagyzdaushylary Zikrauәjһ ibn Mihrauәjһ zhәne 289 zhylgy koterilisti baskargan Әbul Fauariz Ismailiyadan bolinuBastpkyda karmattar shiizm ismailizmdi uagyzdap Sәlәmiyadagy ismailitterdin ortalygynan nuskaular alyp otyrdy Kejbir musylman galymdar buny Қarmattyn ismaili uagyzy Әli ibn Әbu Talibtyn urpagynyn pajdasyna emes Abdullaһ ibn Majmun әl Қaddah degen bireudin pajdasyna zhүrgizilip zhatkanyn bilip kojganymen bajlanystyrady Ishki talas tartysӨtinish osy bolimdi tolyktyrynyz ӘdebietA Ali zade Karmaty Islamskij enciklopedicheskij slovar Ansar 2007 zhyl Tagy karanyzShiitter IsmailiyaSyrtky siltemelerKarmaty