Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Тышқандар (лат. Mus) - ұсақ кеміргіштер тұқымдасы.
| Тышқандар Қазбалық ауқымы: Late Миоцен–Recent | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Үй тышқаны, Mus musculus | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Түрлері | ||||||||||||||||
| 30-45 |
Дене ұзындығы 12,5 см дейін, құйрығы, 10,5 см жетеді. Тышқандардың пайда болған жері, отаны – Азия, кейбір түрлері бүкіл дүниежүзіне таралған. Африкада (Сахараны есептемегенде), Евразияда, Малай архипелагының кейбір аралдарында, Филипинде 40 түріне дейін кездеседі. Бір қатар түрлері - синантропты. ТМД-да, космополотитті синантропты 1 түрі, үй тышқаны, жабайы табиғатта үнемі өмір сүретін 2-3 түрі бар. Бұл жануарлар дәнді дақылдармен, астықпен, тамырлармен, жидектермен, шөппен және басқа да жәндіктермен қоректенеді. Оңтүстік аудандарда және үйлерде жыл бойы көбейе береді. Сань шұғыл ауытқуы мүмкін.
Егеуқұйрықтар мен тышқандарды бөлу шартты және тышқандардың көлеміне негізделген.. Басқа тұқымдастарға жататын кейбір тышқандарды (мысалы, , ) да ешқандай ғылыми негіздемесіз тышқандар деп атайды.
Таралуы
Олар Антарктидадан басқа барлық жерде таралған (әсіресе үй тышқаны және қара егеуқұйрық). Экваторлық ормандардан тундраға дейінгі экожүйелердің кең спектрін алыңыз. Түрлердің көп бөлігі тропикалық және субтропиктік ормандарда тіршілік етеді. Солтүстік және Оңтүстік Америка және көптеген аралдармен таныстырылды. Жерде қозғалатын, ағаш және жартылай суда тіршілік ететін түрлері бар, дегенмен олардың көпшілігі жартылай құрлықта немесе құрлықта өмір салтын ұстанады. Тышқанмен толтырылған тауашалардың кең тізімі олардың салыстырмалы түрде көптігін түсіндіруге көмектеседі.
Кейбіреулері синантропты жануарлар (үй тышқаны, кейбір егеуқұйрықтар).
Залал келтіруі мүмкін, бірақ көбі зиянсыз. Көптеген жыртқыш аңдардың олжасы болып табылады. Ақ зертхана тышқаны – үй тышқанының түрі.
Дереккөздер
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3
- Britanica настольная энциоклопедия.Том І «АСТ-Астрель» Мәскеу, 2006. ISBN 978-5-17-08532-4 (T.1) (ACT), ISBN 978-5-271-1512-0 (T.1) (Aстрель)
| Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Тышқан |
 | Бұл — зоология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tyshkandar lat Mus usak kemirgishter tukymdasy Tyshkandar Қazbalyk aukymy Late Miocen RecentҮj tyshkany Mus musculusDүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby SүtkorektilerSaby KemirgishterҰly tukymdasy Tukymdasy Kishi tukymdasy Tegi Mus Linnaeus 1758Tүrleri30 45Үj tyshkany Dene uzyndygy 12 5 sm dejin kujrygy 10 5 sm zhetedi Tyshkandardyn pajda bolgan zheri otany Aziya kejbir tүrleri bүkil dүniezhүzine taralgan Afrikada Saharany eseptemegende Evraziyada Malaj arhipelagynyn kejbir araldarynda Filipinde 40 tүrine dejin kezdesedi Bir katar tүrleri sinantropty TMD da kosmopolotitti sinantropty 1 tүri үj tyshkany zhabajy tabigatta үnemi omir sүretin 2 3 tүri bar Bul zhanuarlar dәndi dakyldarmen astykpen tamyrlarmen zhidektermen shoppen zhәne baska da zhәndiktermen korektenedi Ontүstik audandarda zhәne үjlerde zhyl bojy kobeje beredi San shugyl auytkuy mүmkin Egeukujryktar men tyshkandardy bolu shartty zhәne tyshkandardyn kolemine negizdelgen Baska tukymdastarga zhatatyn kejbir tyshkandardy mysaly da eshkandaj gylymi negizdemesiz tyshkandar dep atajdy TaraluyOlar Antarktidadan baska barlyk zherde taralgan әsirese үj tyshkany zhәne kara egeukujryk Ekvatorlyk ormandardan tundraga dejingi ekozhүjelerdin ken spektrin alynyz Tүrlerdin kop boligi tropikalyk zhәne subtropiktik ormandarda tirshilik etedi Soltүstik zhәne Ontүstik Amerika zhәne koptegen araldarmen tanystyryldy Zherde kozgalatyn agash zhәne zhartylaj suda tirshilik etetin tүrleri bar degenmen olardyn kopshiligi zhartylaj kurlykta nemese kurlykta omir saltyn ustanady Tyshkanmen toltyrylgan tauashalardyn ken tizimi olardyn salystyrmaly tүrde koptigin tүsindiruge komektesedi Kejbireuleri sinantropty zhanuarlar үj tyshkany kejbir egeukujryktar Zalal keltirui mүmkin birak kobi ziyansyz Koptegen zhyrtkysh andardyn olzhasy bolyp tabylady Ak zerthana tyshkany үj tyshkanynyn tүri DerekkozderOryssha kazaksha tүsindirme sozdik Biologiya Zhalpy redakciyasyn baskargan e g d professor E Aryn Pavlodar EKO ҒӨF 2007 1028 b ISBN 9965 08 286 3 Britanica nastolnaya encioklopediya Tom I AST Astrel Mәskeu 2006 ISBN 978 5 17 08532 4 T 1 ACT ISBN 978 5 271 1512 0 T 1 Astrel Ortakkorda bugan katysty media fajldar bar Tyshkan Bul zoologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz