Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Шванн Теодор (7.12.1810, қаласы, Ирландия — 14.1.1882, қаласы, Германия) — неміс физиологы, гистологы, жасуша теориясының негізін салушы. 1833 ж. Бонн ун-тінің мед. факультетін бітіргеннен кейін Берлин университетінің анатомиялық мұражайында ассистент (1834 — 1839), Бельгияның Лувен (1839 — 1848) және Льеж ун-терінде (1848 — 1878) профессоры болды. Шванн құс жұмыртқасының дамуына оттектің әсерін, шіру процесін, ашу процесі кезінде ашытқы саңырауқұлақтарының рөлін зерттеді. 1836 ж. қарын сөлінің құрамындағы пепсин ферментін ашты. Ол артерия қан тамырларының көлденең жолақты бұлшықет талшықтарының жиырылуын, жүйке талшықтарының қайтадан қалпына келуін (регенерация) тәжірибе жүзінде дәлелдеді. 1838 жылы ашқан жүйке талшығын қоршап тұратын ерекше қабықты өзінің құрметіне шванн жасушасы деп атаған. Шванның 1839 ж. шыққан “Өсімдіктердің және жануарлардың құрылымы мен өсуіндегі сәйкестіктер туралы микроскопиялық зерттеулер” атты іргелі еңбегінде жасуша теориясының негізгі қағидаларын тұжырымдады:
- өсімдіктер мен жануарлардың құрылысы ұқсас;
- барлық организмдердің құрылымының негізінде жасуша жатыр;
- жаңа жасушалардың түзілуі — өсімдіктердің және жануарлардың өсуі мен дамуының негізгі шарты;
- жасуша — ең қарапайым бірлік;
- организм — оны түзетін барлық жасушалардың біртұтас жиынтығы болып табылады.
Шванн Бельгия корольдігі ғылым академиясының (1841), Лондон корольдік қоғамының (1879) және Париж ғылым академиясының (1879) толық мүшесі болып сайланған.
Сілтемелер
- Қазақ Энциклопедиясы, 9 том.
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shvann Teodor 7 12 1810 kalasy Irlandiya 14 1 1882 kalasy Germaniya nemis fiziology gistology zhasusha teoriyasynyn negizin salushy 1833 zh Bonn un tinin med fakultetin bitirgennen kejin Berlin universitetinin anatomiyalyk murazhajynda assistent 1834 1839 Belgiyanyn Luven 1839 1848 zhәne Lezh un terinde 1848 1878 professory boldy Shvann kus zhumyrtkasynyn damuyna ottektin әserin shiru procesin ashu procesi kezinde ashytky sanyraukulaktarynyn rolin zerttedi 1836 zh karyn solinin kuramyndagy pepsin fermentin ashty Ol arteriya kan tamyrlarynyn koldenen zholakty bulshyket talshyktarynyn zhiyryluyn zhүjke talshyktarynyn kajtadan kalpyna keluin regeneraciya tәzhiribe zhүzinde dәleldedi 1838 zhyly ashkan zhүjke talshygyn korshap turatyn erekshe kabykty ozinin kurmetine shvann zhasushasy dep atagan Shvannyn 1839 zh shykkan Өsimdikterdin zhәne zhanuarlardyn kurylymy men osuindegi sәjkestikter turaly mikroskopiyalyk zertteuler atty irgeli enbeginde zhasusha teoriyasynyn negizgi kagidalaryn tuzhyrymdady osimdikter men zhanuarlardyn kurylysy uksas barlyk organizmderdin kurylymynyn negizinde zhasusha zhatyr zhana zhasushalardyn tүzilui osimdikterdin zhәne zhanuarlardyn osui men damuynyn negizgi sharty zhasusha en karapajym birlik organizm ony tүzetin barlyk zhasushalardyn birtutas zhiyntygy bolyp tabylady Theodor Schwann Shvann Belgiya koroldigi gylym akademiyasynyn 1841 London koroldik kogamynyn 1879 zhәne Parizh gylym akademiyasynyn 1879 tolyk mүshesi bolyp sajlangan SiltemelerҚazak Enciklopediyasy 9 tom Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet