Вулканешты (молд. Vulcănești, Вулкэнешть, ғағ. Valkaneş) — Молдовадағы Ғағауыз автономиялық аумақтық бірлігі құрамындағы қала.
Вулканешты | |
ғағ. Valkaneş | |
Әкімшілігі | |
---|---|
Ел | |
Аймағы | |
Ішкі бөлінісі | коммуна |
Тарихы мен географиясы | |
Координаттары | 45°41′03″ с. е. 28°24′10″ ш. б. / 45.68417° с. е. 28.40278° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 45°41′03″ с. е. 28°24′10″ ш. б. / 45.68417° с. е. 28.40278° ш. б. (G) (O) (Я) |
Алғашқы дерек | |
статусы | 1995 |
Уақыт белдеуі | UTC+2:00 |
Тұрғындары | |
Тұрғыны | 15 462 адам (2004) |
Ұлттық құрамы | 70,25% - ғағауыздар, 11,31% - молдовандар, 7,67% - орыстар |
Сандық идентификаторлары | |
Телефон коды | +373 293 ----- |
Пошта индексі | MD-5301 |
Вулканешты шекарасы |
Сипаттама
Вулканешты - Вулканешты ауданының әкімшілік орталығы, Кагул өзенінің бойында. Кишиневтан 180 км, Украина шекарасынан 7 км, Румыния шекарасынан 35 км қашықтықта орналасқан.
Халқы
2004 жылғы халық санағы бойынша Вулканешты қаласының халқы 15462 адамды құрайды: 47,69% ерлер, 52,31% әйелдер. Ұлттық құрамы:
- 70,25% - ғағауыздар,
- 11,31% - молдовандар,
- 7,67% - орыстар,
- 5,46% - украиндар,
- 4,13% - бұлғарлар,
- 0,08% - сығандар,
- 0,01% - еврейлер,
- 1,06% - басқа ұлт өкілдері.
Тарихы
Вулканешты қаласының қашан құрылғанын нақты айту қиын. Қалаға Кагул жағынан кіре берістегі стелада 1712 жылы деп көрсетілген.«Бессарабияның өзі немесе Буджака деп аталатын статистикалық сипаттамасы» (Акерман, 1899) кітабында 1703 жылы «Вулканешты колониясының» болғаны туралы ақпарат берілген. Бірақ Вулканешты ауылы туралы алғашқы ескерту 1605 жылдан басталады. Владимир Никудің «Молдавияның қоныстары құжаттарда және көне (ескі) кітаптарда» библиографиялық нұсқаулығында Вулканешты ауылы 1605 жылы 12 сәуірде аттестациядан өткені айтылады, бірақ бұл елді мекеннің нақты қай жерде орналасқаны туралы нақты мәлімет жоқ.
Ғағауыз ағартушысы Михаил Чакир «Вулканешты» сөзі татар тілінен шыққан және «көп қан» дегенді білдіреді деп есептеген. Өйткені 250 жыл бұрын 1768-1774 жылдардағы орыс-түрік соғысының Кагул шайқасы деп аталатын басты шайқастарының бірі қазіргі Вулканешты қаласының маңындағы Кагул өзенінің бойында өтті.
Ақын Александр Пушкиннің де табаны Вулканешты жерін басып өткен. 1823 жылы оңтүстікке жер аударылған кезде Гречен жолының бойымен Кагул ұрыс даласынан өткені туралы, онымен бірге болған мемлекеттік шенеунік Липрандидің жазбаша дәректері бар.
1940 жылы қарашада Вулканешты аудан орталығы болды. 1965 жылы Вулканешты ауылы қала типтес елді мекен, 1995 жылы қала мәртебесін алды. 1993 жылдың 23 желтоқсанынан бастап Вулканешты Ғағауыз автономиялық аумақтық бірлігі құрамына кіреді.
Экономикасы
Вулканешті Кишинев, Румыния, Украинамен байланыстыратын Вулканешты теміржол торабы бар. Қала аумағы арқылы Кишинев-Джурджулести-Галати халықаралық тас жолы өтеді.
Резидент-фирмалардың негізгі қызметі: шарап өндіру, тігу, сұрыптау, орау, таңбалау және тауарлармен басқа да операциялар, көтерме сауда. Қаланың аграрлық секторын жүзім шаруашылығы, бау-бақша және мал шаруашылығы кәсіпорындары құрайды. Жетекші кәсіпорындарға «Agro-Gigant» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі мен «Nezetli-Iuzium» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі жатады.
Әлеуметтік салалар
Білім беру жүйесіне
- 6 мектепке дейінгі мекеме,
- 2 жалпы білім беретін мектеп,
- гимназия,
- 2 теориялық лицей кіреді.
Қалада музыка және өнер мектебі, балалар шығармашылық үйі, кітапхана, мұражай бар. Вулканешты тұрғындарына медициналық қызметтерді аудандық аурухана мен отбасылық дәрігерлер орталығы көрсетеді.
Дереккөздер
- г. Вулканешты https://www.gagauzia.md/ru/ato-gagauziya/naselennyie-punktyi/vulkaneshtskij-rajon/g.-vulkaneshtyi.html
- Откройте Молдову: Вулкэнешть – древнее и легендарное поселение https://noi.md/ru/obshhestvo/otkrojte-moldovu-vulkjeneshti-drevnee-i-legendarnoe-poselenie
- Официальный сайт города Вулканешты https://www.vulcanestimd.com/vulkaneshty
- Значение слова вулканешты https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%B2%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%88%D1%82%D1%8B
- Вулканешты https://chrontime.com/city-md-vulcanesti(қолжетпейтін сілтеме)
- Вулкэнешть, Гагаузия, АТО https://moldovenii.md/ru/city/details/id/130
- Пять исторических фактов о городе Вулканешты https://laf.md/2021/10/14/pjat-istoricheskih-faktov-o-gorode-vulkaneshty/
- ВУЛКАНЕШТЫ https://gazetapanorama.wordpress.com/2011/10/13/%D0%B2%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%88%D1%82%D1%8B/
- Вулканешты – город неразгаданных тайн https://vestigagauzii.md/index.php/novosti/obshchestvo/2179-vulkaneshty-gorod-nerazgadannykh-tajn
- Вулканешты http://moldova-inform.ru/?p=60
- Вулканешты http://travellers.ru/city-vulkaneshty Мұрағатталған 28 шілденің 2022 жылы.
- ООО "Гигант-Агро" https://reabiz.ru/company/60717
- Незетли юзюм ООО https://newotzyv.ru/nezetli-yuzyum-ooo
- Дошкольные Учреждения И Детские Сады в Вулканешты https://xn----8sbnadqrtzjid0d5cj.cybo.com/MD/%D0%B2%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%88%D1%82%D1%8B/%D0%B4%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B5-%D1%83%D1%87%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F-%D0%B8-%D0%B4%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5-%D1%81%D0%B0%D0%B4%D1%8B/(қолжетпейтін сілтеме)
- Средняя школа в городе Вулканешты http://vulcanesti.wikimapia.org/tag/44794/(қолжетпейтін сілтеме)
- Гимназия им. С. Руденко г.Вулканешты https://guogagauzii.md/gimnaziya-im-s-rudenko-g-vulkaneshty
- Теоретический лицей им. А. Должненко г. Вулканешты https://guogagauzii.md/teoreticheskij-litsej-im-a-dolzhnenko-g-vulkaneshty
- Лицей №1 https://proshkolu.ru/org/vulkaneshty1/
- Детская музыкальная школа г. Вулканешты https://guogagauzii.md/detskaya-muzykalnaya-shkola-g-vulkaneshty
- Художественная школа города Вулканешты http://vulcanesti.md/component/k2/item/2950-khudozhestvennaya-shkola-goroda-vulkaneshty-ob-yavlyaet-nabor-uchashchikhsya Мұрағатталған 28 шілденің 2022 жылы.
- Вулканештский Дом детского творчества https://guogagauzii.md/vulkaneshtskij-dom-detskogo-tvorchestva
- Публичная библиотека района Вулканешть https://www.prospect.md/ru/business/biblioteki/publichnaya-biblioteka-rayona-vulkaneshti.html
- ИСТОРИЧЕСКИЙ МУЗЕЙ, ВУЛКАНЕШТЫ https://discovergagauzia.md/ru/attractions/istoricheskij-muzej-vulkaneshty/
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Vulkaneshty mold Vulcănești Vulkenesht gag Valkanes Moldovadagy Ғagauyz avtonomiyalyk aumaktyk birligi kuramyndagy kala Vulkaneshtygag ValkanesӘkimshiligiEl Moldova MoldovaAjmagyҒagauyzstanIshki bolinisikommunaTarihy men geografiyasyKoordinattary45 41 03 s e 28 24 10 sh b 45 68417 s e 28 40278 sh b 45 68417 28 40278 G O Ya Koordinattar 45 41 03 s e 28 24 10 sh b 45 68417 s e 28 40278 sh b 45 68417 28 40278 G O Ya Algashky derek1605 statusy1995Uakyt beldeuiUTC 2 00TurgyndaryTurgyny15 462 adam 2004 Ұlttyk kuramy70 25 gagauyzdar 11 31 moldovandar 7 67 orystarSandyk identifikatorlaryTelefon kody 373 293 Poshta indeksiMD 5301VulkaneshtyVulkaneshty shekarasySipattamaVulkaneshty Vulkaneshty audanynyn әkimshilik ortalygy Kagul ozeninin bojynda Kishinevtan 180 km Ukraina shekarasynan 7 km Rumyniya shekarasynan 35 km kashyktykta ornalaskan Halky2004 zhylgy halyk sanagy bojynsha Vulkaneshty kalasynyn halky 15462 adamdy kurajdy 47 69 erler 52 31 әjelder Ұlttyk kuramy 70 25 gagauyzdar 11 31 moldovandar 7 67 orystar 5 46 ukraindar 4 13 bulgarlar 0 08 sygandar 0 01 evrejler 1 06 baska ult okilderi TarihyVulkaneshty kalasynyn kashan kurylganyn nakty ajtu kiyn Қalaga Kagul zhagynan kire beristegi stelada 1712 zhyly dep korsetilgen Bessarabiyanyn ozi nemese Budzhaka dep atalatyn statistikalyk sipattamasy Akerman 1899 kitabynda 1703 zhyly Vulkaneshty koloniyasynyn bolgany turaly akparat berilgen Birak Vulkaneshty auyly turaly algashky eskertu 1605 zhyldan bastalady Vladimir Nikudin Moldaviyanyn konystary kuzhattarda zhәne kone eski kitaptarda bibliografiyalyk nuskaulygynda Vulkaneshty auyly 1605 zhyly 12 sәuirde attestaciyadan otkeni ajtylady birak bul eldi mekennin nakty kaj zherde ornalaskany turaly nakty mәlimet zhok Ғagauyz agartushysy Mihail Chakir Vulkaneshty sozi tatar tilinen shykkan zhәne kop kan degendi bildiredi dep eseptegen Өjtkeni 250 zhyl buryn 1768 1774 zhyldardagy orys tүrik sogysynyn Kagul shajkasy dep atalatyn basty shajkastarynyn biri kazirgi Vulkaneshty kalasynyn manyndagy Kagul ozeninin bojynda otti Akyn Aleksandr Pushkinnin de tabany Vulkaneshty zherin basyp otken 1823 zhyly ontүstikke zher audarylgan kezde Grechen zholynyn bojymen Kagul urys dalasynan otkeni turaly onymen birge bolgan memlekettik sheneunik Liprandidin zhazbasha dәrekteri bar 1940 zhyly karashada Vulkaneshty audan ortalygy boldy 1965 zhyly Vulkaneshty auyly kala tiptes eldi meken 1995 zhyly kala mәrtebesin aldy 1993 zhyldyn 23 zheltoksanynan bastap Vulkaneshty Ғagauyz avtonomiyalyk aumaktyk birligi kuramyna kiredi EkonomikasyVulkaneshti Kishinev Rumyniya Ukrainamen bajlanystyratyn Vulkaneshty temirzhol toraby bar Қala aumagy arkyly Kishinev Dzhurdzhulesti Galati halykaralyk tas zholy otedi Rezident firmalardyn negizgi kyzmeti sharap ondiru tigu suryptau orau tanbalau zhәne tauarlarmen baska da operaciyalar koterme sauda Қalanyn agrarlyk sektoryn zhүzim sharuashylygy bau baksha zhәne mal sharuashylygy kәsiporyndary kurajdy Zhetekshi kәsiporyndarga Agro Gigant zhauapkershiligi shekteuli seriktestigi men Nezetli Iuzium zhauapkershiligi shekteuli seriktestigi zhatady Әleumettik salalarBilim beru zhүjesine 6 mektepke dejingi mekeme 2 zhalpy bilim beretin mektep gimnaziya 2 teoriyalyk licej kiredi Қalada muzyka zhәne oner mektebi balalar shygarmashylyk үji kitaphana murazhaj bar Vulkaneshty turgyndaryna medicinalyk kyzmetterdi audandyk auruhana men otbasylyk dәrigerler ortalygy korsetedi Derekkozderg Vulkaneshty https www gagauzia md ru ato gagauziya naselennyie punktyi vulkaneshtskij rajon g vulkaneshtyi html Otkrojte Moldovu Vulkenesht drevnee i legendarnoe poselenie https noi md ru obshhestvo otkrojte moldovu vulkjeneshti drevnee i legendarnoe poselenie Oficialnyj sajt goroda Vulkaneshty https www vulcanestimd com vulkaneshty Znachenie slova vulkaneshty https xn b1algemdcsb xn p1ai wd D0 B2 D1 83 D0 BB D0 BA D0 B0 D0 BD D0 B5 D1 88 D1 82 D1 8B Vulkaneshty https chrontime com city md vulcanesti kolzhetpejtin silteme Vulkenesht Gagauziya ATO https moldovenii md ru city details id 130 Pyat istoricheskih faktov o gorode Vulkaneshty https laf md 2021 10 14 pjat istoricheskih faktov o gorode vulkaneshty VULKANEShTY https gazetapanorama wordpress com 2011 10 13 D0 B2 D1 83 D0 BB D0 BA D0 B0 D0 BD D0 B5 D1 88 D1 82 D1 8B Vulkaneshty gorod nerazgadannyh tajn https vestigagauzii md index php novosti obshchestvo 2179 vulkaneshty gorod nerazgadannykh tajn Vulkaneshty http moldova inform ru p 60 Vulkaneshty http travellers ru city vulkaneshty Muragattalgan 28 shildenin 2022 zhyly OOO Gigant Agro https reabiz ru company 60717 Nezetli yuzyum OOO https newotzyv ru nezetli yuzyum ooo Doshkolnye Uchrezhdeniya I Detskie Sady v Vulkaneshty https xn 8sbnadqrtzjid0d5cj cybo com MD D0 B2 D1 83 D0 BB D0 BA D0 B0 D0 BD D0 B5 D1 88 D1 82 D1 8B D0 B4 D0 BE D1 88 D0 BA D0 BE D0 BB D1 8C D0 BD D1 8B D0 B5 D1 83 D1 87 D1 80 D0 B5 D0 B6 D0 B4 D0 B5 D0 BD D0 B8 D1 8F D0 B8 D0 B4 D0 B5 D1 82 D1 81 D0 BA D0 B8 D0 B5 D1 81 D0 B0 D0 B4 D1 8B kolzhetpejtin silteme Srednyaya shkola v gorode Vulkaneshty http vulcanesti wikimapia org tag 44794 kolzhetpejtin silteme Gimnaziya im S Rudenko g Vulkaneshty https guogagauzii md gimnaziya im s rudenko g vulkaneshty Teoreticheskij licej im A Dolzhnenko g Vulkaneshty https guogagauzii md teoreticheskij litsej im a dolzhnenko g vulkaneshty Licej 1 https proshkolu ru org vulkaneshty1 Detskaya muzykalnaya shkola g Vulkaneshty https guogagauzii md detskaya muzykalnaya shkola g vulkaneshty Hudozhestvennaya shkola goroda Vulkaneshty http vulcanesti md component k2 item 2950 khudozhestvennaya shkola goroda vulkaneshty ob yavlyaet nabor uchashchikhsya Muragattalgan 28 shildenin 2022 zhyly Vulkaneshtskij Dom detskogo tvorchestva https guogagauzii md vulkaneshtskij dom detskogo tvorchestva Publichnaya biblioteka rajona Vulkanesht https www prospect md ru business biblioteki publichnaya biblioteka rayona vulkaneshti html ISTORIChESKIJ MUZEJ VULKANEShTY https discovergagauzia md ru attractions istoricheskij muzej vulkaneshty