Қазақстан Республикасының ішкі істер органдары

Құқық қорғау органдарының жүйесінде Қазақстан Республикасының Ішкі істер органдары айрықша орын алады. Олар қоғамдық тәртіпті сақтау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, адам мен мен бостандықтарына, мемлекет пен қоғамның мүдделеріне қылмыстық және өзге де құқыққа қарсы қолсұғушылықтардың алдын алу және оларды болдырмау жөніндегі қызметті жүзеге асырады.

Қазақстан Республикасының iшкi iстер органдары (бұдан әрi – iшкi iстер органдары) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес анықтауды, алдын ала тергеуді және жедел-iздестiру қызметiн, сондай-ақ қоғамдық тәртiптi сақтау және қоғамдық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету, адамның және азаматтың құқықтары мен бостандығына, қоғам мен мемлекеттiң мүдделерiне қылмыстық және өзге де заңсыз қол сұғушылықтардың алдын алу және жолын кесу жөнiндегі атқарушылық және өкiмдік функцияларды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдар болып табылады.

Ішкі істер органдарының міндеттері:

• қоғамдық тәртіпті сақтау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету;
• қылмыстарды және әкімшілік құқық бұзушылықтардың алдын алу және жою;
• кәмелеттік жасқа толмағандардың қараусыздығы мен құқық бұзушылықтардың жолын ашу;
• өрт қауіпсіздігі жағдайын қадағалауды қамтамасыз ету, өрт сөндіру;
• жол қозғалысы қауіпсіздігін сақтау және оны қамтамасіз етуді бақылау;
• мемлекеттік және өзге де нысандарды, жеке тұлғаларды қорғау, тұтқындалғандар мен сотталғандарды айдауылдау;
• қарамағына жатқызылған мәселелер бойынша халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыру.

Iшкi iстер органдарының қызметi - заңдылық, дара басшылық, iшкi iстер органдары жүйесiнiң бiрлiгi, жариялылық, құқық қорғау және басқа да мемлекеттiк органдармен, лауазымды тұлғалармен, ұйымдармен және азаматтармен өзара iс-қимыл жасау принциптерiне негiзделiп құрылады.

Ішкі істер министрлігінің қылмыстық-атқару жүйесi (бұдан әрi – қылмыстық-атқару жүйесi) – қылмыстық жазалардың атқарылуын және тергеу изоляторларында күдіктiлер мен айыпталушыларды қамауда ұстауды қамтамасыз ету бойынша атқарушылық және өкiмдік функцияларды жүзеге асыратын органдар мен мекемелердің, сондай-ақ қылмыстық-атқару жүйесi органдары мен мекемелерiнiң тыныс-тiршiлiгін қамтамасыз ететiн ұйымдардың жүйесi.

2. Қылмыстық-атқару жүйесінің құрылымын:

1) уәкiлеттi орган (орталық атқарушы органның ведомствосы);

2) қылмыстық-атқару жүйесiнің аумақтық органдары;

3) жазаларды атқаратын мекемелер мен органдар:

құрылымында пробация қызметтері жұмыс істейтін қылмыстық-атқару инспекциялары;

түзеу мекемелерi;

4) тергеу изоляторлары;

5) ғылыми-зерттеу, емдеу-профилактикалық ұйымдары мен бiлiм беру ұйымдары;

6) қылмыстық-атқару жүйесi саласындағы өндiрiстiк қызметтi жүзеге асыруға және сотталған адамдарды еңбекке тартуға арналған ұйымдар мен олардың құрылымдық бөлiмшелерi құрайды.

3. Қылмыстық-атқару жүйесi органдары мен мекемелерінің персоналын:

1) қылмыстық-атқару жүйесi органдары мен мекемелерінің қызметкерлерi;

2) қылмыстық-атқару жүйесiнде лауазымдарды атқаратын мемлекеттiк қызметшiлер;

3) қылмыстық-атқару жүйесi мекемелерiмен және органдарымен еңбек қатынасында тұратын қылмыстық-атқару жүйесiнiң жұмыскерлерi құрайды.

Дереккөздер

1. Құқықтану: Жалпы білім беретін мектептің қоғамдық-гуманитарльқ бағытындағы 11-сыныбына арналған оқулық / А.Ибраева, Б.Қуандыков, Ш.Маликова, С.Есетова. — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007. — 192 бет. ISBN 9965-36-002-2