Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Сәрке батыр Шоңмұрынұлы (1690-1772 ж.) — қазақ батыр, кіші жүздің Тәуке және Әбілхайыр хан басқарған
Өмірбаяны
1690 жылы туған, шын есімі Меңдібек Шонмурынұлы. Сәрке батырдың әкесі Шонмурын баба IX ғасырдың басында он бір мың жылқысы бар ең ықпалды және бай адамдардың бірі болды. Шонмұрынның 6 Ұлы - Бегетей, Ұлан, Асан, Сарке, Рысбай және Түкібай болды. Орынбор, Ақтөбе және Қостанай облыстарының аумағында тұратын Биліс жағалбайлы руынан шыққан.
1726 жылы Әбілхайыр хан мен Тайлақ батыр бастаған қазақ армиясының құрамында Орал өзеніндегі 30 мыңнан астам қалмақ жауынгерлері бар үш күндік шайқасқа қатысты. 1726 жылдың күзінде Ырғыз мен Торғай өзендері арасындағы маңайдағы "Қара сиыр" деген атпен орналасқан жерде жоңғарлармен шайқаста қазақ әскерінің авангардында тұрған адамдардың бірі болды, ол үшін", Алмас қылыш" деген лақап атқа ие болды."
1729 жылы Балқаш көлінің маңында Әбілхайыр хан бастаған қазақ әскері болған, Сәрке-батыр жағалбайлы руынан әскердің басында болған.
Орта және Кіші жүз қазақтарының Ресей империясына қосылуы туралы грамотада айтылған, онда Әбілхайыр хан, сұлтан Ералы, сондай-ақ орта және Кіші жүздің 56 қазақ руларының ақсақалдары мен батырларының қолдары қойылған. Жағалбайлыдан Сәрке батыр қойылған.
Башқұрт көтерілісі кезінде 1755 жылы патша тәртібіне қарсы башқұрт тайпалары, башқұрт тұтқындаған казактар мен Еділ қалмақтарынан тұратын жасақтар Сарке батыр басшылығымен Жетыру руларының қазақтары тоқтады. Қазіргі кезде бұл орын Орынбор облысы Беляев ауданының аумағында аудан орталығынан 15 шақырым жерде Сарке төбе (Сарке тауы) деп аталады.
Сәркебатыр темір өзенінің жанында, Ембі өзенінің оң жақ ағысымен, оның өлімінен кейін 82 жасында жерленді. Бейіт Ақтөбе облысы Темір ауданы Кеңқияқ ауылының жанында орналасқан.
Дереккөздер
- https://kz1.info/tarikh/aza-batyrlary/s-rke-batyr Мұрағатталған 1 наурыздың 2019 жылы.
- http://www.aktobegazeti.kz/?p=73867 Мұрағатталған 1 наурыздың 2019 жылы.
- http://kargala.aktobe.gov.kz/kk/node/63032 Мұрағатталған 1 наурыздың 2019 жылы.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sәrke batyr Shonmurynuly 1690 1772 zh kazak batyr kishi zhүzdin Tәuke zhәne Әbilhajyr han baskarganӨmirbayany1690 zhyly tugan shyn esimi Mendibek Shonmurynuly Sәrke batyrdyn әkesi Shonmuryn baba IX gasyrdyn basynda on bir myn zhylkysy bar en ykpaldy zhәne baj adamdardyn biri boldy Shonmurynnyn 6 Ұly Begetej Ұlan Asan Sarke Rysbaj zhәne Tүkibaj boldy Orynbor Aktobe zhәne Қostanaj oblystarynyn aumagynda turatyn Bilis zhagalbajly ruynan shykkan 1726 zhyly Әbilhajyr han men Tajlak batyr bastagan kazak armiyasynyn kuramynda Oral ozenindegi 30 mynnan astam kalmak zhauyngerleri bar үsh kүndik shajkaska katysty 1726 zhyldyn kүzinde Yrgyz men Torgaj ozenderi arasyndagy manajdagy Қara siyr degen atpen ornalaskan zherde zhongarlarmen shajkasta kazak әskerinin avangardynda turgan adamdardyn biri boldy ol үshin Almas kylysh degen lakap atka ie boldy 1729 zhyly Balkash kolinin manynda Әbilhajyr han bastagan kazak әskeri bolgan Sәrke batyr zhagalbajly ruynan әskerdin basynda bolgan Orta zhәne Kishi zhүz kazaktarynyn Resej imperiyasyna kosyluy turaly gramotada ajtylgan onda Әbilhajyr han sultan Eraly sondaj ak orta zhәne Kishi zhүzdin 56 kazak rularynyn aksakaldary men batyrlarynyn koldary kojylgan Zhagalbajlydan Sәrke batyr kojylgan Bashkurt koterilisi kezinde 1755 zhyly patsha tәrtibine karsy bashkurt tajpalary bashkurt tutkyndagan kazaktar men Edil kalmaktarynan turatyn zhasaktar Sarke batyr basshylygymen Zhetyru rularynyn kazaktary toktady Қazirgi kezde bul oryn Orynbor oblysy Belyaev audanynyn aumagynda audan ortalygynan 15 shakyrym zherde Sarke tobe Sarke tauy dep atalady Sәrkebatyr temir ozeninin zhanynda Embi ozeninin on zhak agysymen onyn oliminen kejin 82 zhasynda zherlendi Bejit Aktobe oblysy Temir audany Kenkiyak auylynyn zhanynda ornalaskan Derekkozderhttps kz1 info tarikh aza batyrlary s rke batyr Muragattalgan 1 nauryzdyn 2019 zhyly http www aktobegazeti kz p 73867 Muragattalgan 1 nauryzdyn 2019 zhyly http kargala aktobe gov kz kk node 63032 Muragattalgan 1 nauryzdyn 2019 zhyly