Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Кропивницкий (укр. Кропивни́цький; 1924 жылға дейін — Елисаветгра́д, 1934 жылға дейін — Зино́вьевск, 1939 жылға дейін — Ки́рово, 2016 жылға дейін — Кировогра́д) — Украинаның орталығындағы қала, Кировоград облысының, және Кропивницкий қалалық қауымдастығының әкімшілік орталығы. Өнеркәсіптік және мәдени орталық, 70-ке жуық кәсіпорын бар. 2022 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша халық саны 219 686 адамды құрайды. Киев қаласына дейінгі қашықтық - 392 км.
| Облыс орталығы | |||||
| Кропивницкий | |||||
| укр. Кропивни́цький | |||||
 | |||||
| |||||
| Әкімшілігі | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ел | |||||
| Аймағы | |||||
| Ішкі бөлінісі | 2 аудан | ||||
| Тарихы мен географиясы | |||||
| Координаттары | 48°30′00″ с. е. 32°16′00″ ш. б. / 48.50000° с. е. 32.26667° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 48°30′00″ с. е. 32°16′00″ ш. б. / 48.50000° с. е. 32.26667° ш. б. (G) (O) (Я) | ||||
| Құрылған уақыты | 1775 | ||||
| Алғашқы дерек | |||||
| Бұрынғы атаулары | 1924 жылға дейін-Елисаветград | ||||
| Жер аумағы | 103 км² | ||||
| Климаты | қоңыржай континенттік | ||||
| Уақыт белдеуі | UTC+2:00 | ||||
| Тұрғындары | |||||
| Тұрғыны | 249 454 адам (2001) | ||||
| Тығыздығы | 2421,8 адам/км² | ||||
| Агломерация | Кропивницкий | ||||
| Ұлттық құрамы | украиндар — 86 %, | ||||
| Ресми тілі | |||||
| Сандық идентификаторлары | |||||
| Телефон коды | +380 522 | ||||
| Пошта индекстері | 25000—25490 | ||||
| Автомобиль коды | BA, НА / 12 | ||||
| kr-rada.gov.ua | |||||
Кропивницкий шекарасы | |||||
 Ортаққордағы санаты: Кропивницкий | |||||
Кропивницкий Днепр дөңесінде, өзенінің аңғарында және жағасында ( өзенінің саласы), Сугоклея мен Бианки кіші өзендерінің қосылған жерінде орналасқан. Қазіргі Кропивницкий екі әкімшілік ауданға бөлінеді - Крепостной және Подольский. Новый ауылы да Кропивницкий қалалық кеңесіне бағынады. Кропивницкийде бірқатар шағын аудандар бар: Ковалевка, Үлкен Балка, Кущевка, Завадовка, Катрановка, Горный селосы, Лелековка, Некрасовка, Балашовка, Ескі Балашовка, Новониколаевка, Озерная Балка, Масляниковка, Арнаутово, Черемушки, Никаноровка, Беляева, Баллекка Савлад.
Қала тарихы
Бұл өлкеде бекініс құрылғанға дейін көп уақыт бұрын казак қоныстары пайда болды. Олардың көршілері сербтер, хорваттар және басқа халықтар болды. 1907 жылы Қырым татарларының шабуылдарынан қорғаныс қызметін атқарған Сент-Элизабет форты салынды. Содан кейін шағын ауыл Елизаветград деп аталды.
Ол кезде халық қала салуды жоспарлаған жоқ, негізгі міндет солтүстік Қара теңіз аймағын отарлау үшін сенімді бекініс жасап, гайдамактарды аймақтан қуып шығу болды. Олардың тайпалары Запорожье сечтерін жойды. Жергілікті әскерлер де жауға жақсы тойтарыс берді. Олар түріктермен шайқаста жеңіске жеткеннен кейін келген 100 000 әскерді соғысқа аттандырды. Бұл қамалдың топырақ қоршаулары бүгінгі күнге дейін сақталған. Ол кезде құрылыс 4 жылдан астам уақытты алды, 18 ғасырда Ресей шекарасы оңтүстікке қарай кеңейген бекініс стратегиялық емес нысанға айналды. Бекіністердің жалпы ауданы 57 гектарды құрап, топырақ қоршаулармен қоршалды. Қорғандардың айналасында мыңнан астам тұрғын үйлер болды. Бекіністің өзінде кеден қызметі жұмыс істеді. Ресми түрде сол жылы жүргізіліп жатқан аумақтық реформаға байланысты бекініс қала мәртебесіне ие болды. Қаланың атауы бекініс атымен берілген - Елизаветград болды. 1782 жылға қарай мұнда 4720 адам тұрған.
Қалада 1863 жылы 23 мың адам, 21 көше және 2500 мың ғимарат болды, оның 197-сі тастан жасалған. Қаланың қарқынды өнеркәсіптік дамуы басталады. 1868 жылы темір жол қатынасы пайда болды. 1882 жылдан бастап М.Л.Кропивницкийдің жетекшілігімен драма театры ашылды. 1890 жылы қалада су құбыры салынды, сол жылы трамвайдың электр желісі пайда болды.
1924 жылы қала Зиновьевск деп аталды, бір жылдан кейін бірінші көмір кеніші ашылды. 1934 жылдан бастап қала Кирово, 1939 жылы жаңа атау - Кировоград, содан кейін облыс құрылды. Қалада көптеген би және ән топтары құрылып, ол украин халық хореографиясының нағыз орталығына айналды. Суворов, Пушкин, Кутузов сияқты атақты қайраткерлер әр уақытта осында жұмыс сапарымен болған.
2006 жылы осы қалада жұмыс істеген Украинаның ұлы актері және режиссерінің құрметіне Кропивницкий деп аталды.
Халқы
2024 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша Кропивницкий қаласының тұрғындары (тұрақты тұрғындары) 232 052 адамды құрайды, оның ішінде:
- 6 жасқа дейінгі балалар - 23 176 адам,
- 7 мен 17 жас аралығындағы жасөспірімдер (мектеп оқушылары) - 27 411 адам,
- 18-29 жас аралығындағы жастар. – 27 817 адам,
- 30-дан 60 жасқа дейінгі ересектер – 99 811 адам,
- 60 жастан асқан қарттар – 50 587 адам,
- 80 жастан асқандар – 3 249 адам.
Кропивницкий халқының тығыздығы 2102,28 адам/км².
География, геология және климаты
Кропивницкий аумағының геологиялық құрылымы - Украинаның кристалды қалқанында орналасуы, оның негізінде граниттермен, гнейстермен, чарнокиттермен және габро-лабрадориттермен қапталған ежелгі Кембрий іргетасы жатыр. Топырақтары - лесс жыныстарында кәдімгі, терең, төмен және орташа қарашірікті қара топырақтар. Егістік қабатында қопсытып, құрылымын жартылай жоғалтқанымен, олардың табиғи құнарлылығы жоғары.
Айлар бойынша Кропивницкийде ең жылы ауа-райы маусым, шілде, тамыз айларында 28,2°C дейін жетеді. Қоршаған ортаның ең төменгі температурасы қаңтар, ақпан және желтоқсан айларында -2,3°С дейін төмендейді. Ең жаңбырлы кезең сәуір, маусым, мамыр, қолайсыз ауа-райы болған кезде 34,72 мм-ге дейін жауын-шашын түседі. Тамыз, ақпан, қаңтар айларында орташа есеппен ай сайын 5 күн жауады, жауын-шашынның айлық мөлшері 10,01 мм.
Экономикасы
Кропивницкийдегі өнеркәсіптің негізін машина жасау, тамақ және тау-кен өнеркәсібі құрайды. Жер қойнауында уран кені өте көп. Оның негізгі өндірушісі Шығыс тау-кен байыту комбинатының (ВостГОК) Ингульская кеніші болып табылады. Кропивницкийдегі машина жасаудың негізі ауыл шаруашылығына бағытталған. «Гидросила Групп» АҚ (гидро энергетикалық машиналар мен гидравликалық машиналардың құрамдас бөліктерін жасау және өндіру), «Красная звезда» АҚ (егіс және топырақ өңдеу жабдықтарын шығару) сияқты ірі машина жасау зауыттары, «НПП „Радий“» - электроника, атом электр станцияларын қорғау және басқару жүйелері, «Креатив» АҚ Украинадан тыс жерлерде кеңінен танымал. Қалада жеңіл және тамақ өнеркәсібі де бар.
Кропивницкийдің көрікті жерлері
Кропивницкийде ескі құрылыс, оның ішінде бірқатар діни ғимараттар, орыс бекіністерінің қалдықтары, еврей кварталдары және т.б. сақталған. XVIII ғасырдың аяғынан бастап қала классицизм (неоклассицизм) стиліндегі ғимараттармен салынды, бірақ ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басында тұрғын және қоғамдық сәулет өнерінде қазіргі заманғы стильдің үстемдігі тән болды. Кропивницкийдің архитектуралық келбеті негізінен жұмысшы аудандарымен анықталады.
Облыс орталығын «кішкентай Париж» деп атауы тегін емес. Бұл әдемі архитектурасы, жайлы көшелері, жағалауы және бірнеше көркем саябақтары бар шағын қала. Негізгі көрнекі жерлері:
- Марк Кропивницкий атындағы музыкалық-драма театры. Бұрынғы Елизаветградтың бірінші кірпіштен салынған стационарлық театры инженер-полковник Г.Трамбицкийдің қаражатына, барокко элементтері бар классицизм стилінде салынған. Орталық екі қабатты ғимаратқа бір қабатты 2 қосалқы үй қосылған. Кіреберістің үсті үш музаның мүсіндерімен безендірілген: Мельпомена, Талия және Терпсихор.
- Дендропарк. 45 га ағаштар, бұталар, сәнді гүлзарлар бар. Жергілікті тұрғындар «Украиндық Диснейленд» деп атайтын дендропарк бірқатар аттракциондармен жабдықталған және ойын-сауық қызметтерінің кең спектрін ұсынады. Мұнда мыңдаған қонақтар әртүрлі голланд қызғалдақтарының керемет сұлулығынан ләззат алу және ойын-сауық әлеміне қызықты саяхат жасау үшін келеді.
- Барскийдің үйі. Орталық Украинадағы ең көне ғимараттардың бірінің құрылысы 1900 жылы аяқталды. Көпес Д.Барскийдің үйі «ерте модерн» стилінің жарқын үлгісі болып табылады. Өкінішке орай иесінің онда тұра алмады, өйткені ол барлық жұмысты аяқтағаннан кейін жаңа үйінің табалдырығында қайтыс болды. Қазір мұнда облыстық тарихи-өлкетану мұражайы орналасқан.
- Өнер галереясы. Ғимарат ХІХ ғасырда көпес И.Шполянскийдің бұйрығымен модерн стилінде салынған. Қазір мұражайда бес көрме залы бар. Мұражай коллекциясында Эрмитаждан, Третьяков галереясынан, Киевтің орыс және украин өнері мұражайларынан сыйлық ретінде алынған 3 мыңнан астам экспонат бар. Мұнда өткеннің көрнекті суретшілері мен қазіргі заманғы шеберлердің көрмелері өтеді.
- Александр Осмеркиннің мұражай-үйі. Украиндық суретші Александр Александрович Осмеркиннің өмірі мен шығармашылығына арналған мемориалдық мұражай. сондай-ақ көркем галерея – суретшінің және оның шәкірттерінің посткеңестік кеңістіктің әртүрлі елдерінен келген картиналарының жинағы. Мұнда атақты суретші мен оның шәкірттерінің туындыларын көруге, сонымен қатар заманауи өнермен танысуға болады.
- «Елисаветград еврейлері» мұражайы. Елдегі алғашқы еврей мұражайын қоғамдық еріктілер құрды. Мұражайдың кірпіштен салынған әсерлі ғимараты 19 ғасырдың 53-ші жылы мавритандық стильде тұрғызылған, ал 1895 жылы сәулетші А.Лишневский қайта қалпына келтірді. Бүгінгі күні мұражай көрмесінде еврей қалалық қоғамдастығының тарихына арналған мыңнан астам экспонаттар бар.
Орталық Дворцовая көшесінде Кропивницкийдегі барлық негізгі ойын-сауық орындары шоғырланған: кафелер, мейрамханалар, барлар, клубтар. Оның сәулетін атақты шебер Паученко жасаған. Ертегідегі мұнараларға ұқсайтын ғимараттар көшеге әсем көрініс береді. Қалада кинотеатр, филармония, стадион да бар. Ковалевский саябағы, қалалық бақ, «Казактар аралы» қаладағы көрнекі орындарындардың бірі.
Транспорты
Қалада 2 автовокзал және теміржол вокзалы, Кировоград әуежайы бар. Қазір қалалық қоғамдық көліктерде троллейбустар, автобустар және маршруттық таксилер бар. Кропивницкийде маршруттық таксилермен және қала маңындағы автобустармен жолаушылар тасымалын жеке операторлар жүзеге асырады.
Кеңес Одағы ыдыраған кезде қалада 11 троллейбус бағыты жұмыс істесе, 2000 жылдардың басында екеуі ғана қалды. Бұл ретте троллейбус желісі энергетиктер алдындағы қарыздың кесірінен тұрып қалады. Бүгінгі күні троллейбус маршруты қайта жандануда. 2016 жылдың қараша айында қала бірден 20 жаңа Днепро Т103 троллейбустарын сатып алды.
Қалада троллейбус депосы жұмыс істейді, 2022 жылдың қаңтарындағы жағдай бойынша жұмыс күндері 10 маршрутта 41 көлікке дейін желіге шығарылады.
Темір жол транспортында Кропивницкий Чернолесская - Помошна желісіндегі үлкен теміржол вокзалы. Онда қалааралық пойыздар мен қала маңы электр пойыздары жүреді. Бұл жерден жолаушылар Харьков, Одесса және Днепр сияқты ірі қалаларға тікелей бара алады. Мұнда барлығы он пойыз және төрт электр пойызы өтеді.
Әуе торабы Кропивницкий қаласынан 5 км қашықтықта орналасқан. Қазіргі уақытта әуежай толық пайдаланылмайды және IATA бойынша 3 санатқа ие. Аэродром кешенінде екі ұшу-қону жолағы бар. 2010 жылдың қазан айында қайта жөндеу жұмыстары аяқталып, әуе кешені халықаралық мәртебеге ие болды.
Мұражайлар
Кропивницкийде (және оның төңірегінде) 11 мұражай бар:
- Облыстық өлкетану мұражайы – қала орталығында орналасқан. Мұражай 1883 жылы құрылған. Мұнда 80 мыңға жуық қызықты тарихи, археологиялық, этнографиялық жәдігерлер бар. Мұражайда Кировоград облысының тұрғындары мен скиф тас әйелдерінің ұлттық киімдерінің үлкен коллекциясы бар;
![image]()
Облыстық өлкетану мұражайы 
![image]()
Александр Осмеркин өнер және мемориалдық мұражайы 
![image]()
Кропивницкий өнер мұражайы - «Надежда кешені» қорық-мұражайы - ашық аспан астындағы мұражай. Бұл көрнекті украин жазушысы Иван Карпенко-Карыйдың мүлкі. Бұл үйді 1871 жылы жазушының әкесі Карл Тобилевич салған. Кешенге ата-аналар үйі, мұражайы бар мемориалдық үй, «Надежда» пейзаждық өнер саябағы және тоған бар. Жақын жерде жазушы мен оның отбасы мүшелерінің бейіті орналасқан Карлюжинское зираты орналасқан;
- Марк Кропивницкийдің мемориалдық мұражайы - көрнекті украин драматургі Марк Кропивницкийдің шығармашылығы туралы баяндайтын мұражай. Мұражайда жазушының жеке заттары, фотосуреттері, театр плакаттары, пьеса қолжазбалары бар;
- Украина хореографиялық өнер тарихының мұражайы - украин биінің тарихы мен дамуына және осы билерге қатысатын топтарға арналған. Мұнда 4800-ге жуық экспонат бар. Қойылымдар туралы хабарландырулар, газет материалдары, фотосуреттер жазылған плакаттар бар;
- Облыстық өнер мұражайы - қаладағы өнер галереясы. Галерея 1921 жылы құрылған. Мұнда Санкт-Петербург Эрмитажы сыйға тартқан көптеген картиналар бар. Кировоградтық заманауи суретшілердің туындылары қойылған зал бар;
- Александр Осмеркин өнер және мемориалдық мұражайы - Кировоград қаласының тумасы, әйгілі ресейлік және украиндық суретші Александр Осмеркиннің өмірі мен шығармашылығына арналған. Мұражайдың өзі суретшінің балалық және жастық шағы өткен үйде орналасқан. Мұражайда бұрынғы посткеңестік елдердің суретшілерінің картиналары да бар;
- Генрих Нейгауз мұражайы - әйгілі пианист Генрих Нейгауз өмірі мен шығармашылығына арналған. Мұражайда музыканттың жеке фотосуреттері, құжаттары, жеке заттары мен марапаттары бар;
- Иван Карпенко-Карый әдеби-мемориалдық мұражайы - мұражайда әйгілі украин жазушысының өмірі мен шығармашылығына қатысты 9000-ға жуық қызықты экспонаттар сақталған;
- Кароль Шимановский атындағы музыкалық мәдениет мұражайы - поляк композиторы және қоғам қайраткері Кароль Шимановскийдің есімімен аталады. 1991 жылы ашылған. Мұнда шамамен 4 мың көптеген қызықты жәдігерлер бар;
- Юлия Мейтус халықтық мемориалдық мұражайы - Кировоградтың музыкалық қайраткері Юлия Мейтустің өмірі мен шығармашылығына арналған. 1985 жылы құрылған;
- «Елизаветград еврейлері» тарихи мұражайы -қаланың орталық синагогасында орналасқан. Ол қалалық еврейлердің өмір тарихын сипаттайды (қаланың қоныстануы, еврей погромдары, неміс оккупациясы және Холокост).
Жоғары оқу орындары
- В.Винниченко атындағы Кировоград мемлекеттік педагогикалық университеті;
- Украинаның Кировоград мемлекеттік ұшу академиясы;
- Украинаның Мемлекеттік ұшу академиясы;
- Кропов медициналық және муниципалдық басқару институты (KIDMU);
- Ұлттық авиация университеті – Ұлттық авиация университетінің Кировоград ұшу академиясы (GLAU/KFA NAU)
- Роберт Эльворти атындағы Экономика және технология институты – Роберт Эльворти атындағы экономика және технология институты (ETI)
- Донецк ұлттық медициналық университеті
Спорт
Қалада спорт мекемелерінің кең дамыған желісі бар. Спорт және дене шынықтыру қауымның қызметінде 4 стадион, 349 спорт алаңы, 1 су спорты базасы, 7 теннис корты, 10 футбол алаңы, 17 тир, 68 спорт залы, 221 дене шынықтыру және демалыс орындары, 1 – жүзу бассейні, 1 мұз айдыны, 1 – жаттығу жабдықтары бар атлетикалық орталық және 4 – жасанды жабынмен жабдықталған футбол алаңдары бар.
Станислав Березкин атындағы «Звезда» стадионынының сыйымдылығы – 13305 көрермен. Жергілікті «Звезда» футбол командасы мұнда өз алаңы ретінде футбол командаларын қабылдайды.
Дереккөздер
- Кропивницкий (Украина). Тексерілді, 28 сәуір 2024.
- Кропивницький До 2016 г. - Кировоград. Тексерілді, 28 сәуір 2024.
- Кропивницкий қаласы туралы қызықты деректер. Тексерілді, 28 сәуір 2024.
- Қаланың ескі тарихы, жаңа Кропивницкий атауымен. Тексерілді, 28 сәуір 2024.
- Кировоград халқы (Украина). Тексерілді, 29 сәуір 2024.
- Кировоград. Тексерілді, 29 сәуір 2024.
- Кропивницкийдегі ауа райы ай бойынша. Тексерілді, 29 сәуір 2024.
- Кропивницкийдегі өнеркәсіптік кәсіпорындар. Тексерілді, 29 сәуір 2024.
- Кропивницкийдің көрікті жерлері. Тексерілді, 29 сәуір 2024.
- Кропивницкий атындағы облыстық академиялық украин музыкалық драма театры. Тексерілді, 29 сәуір 2024.
- Кировоградтағы дендропарк. Тексерілді, 29 сәуір 2024.
- Барскийдің үйі (өлкетану мұражайы). Тексерілді, 29 сәуір 2024.
- Кировоград облыстық өнер мұражайы. Тексерілді, 29 сәуір 2024.
- А.А.Осмеркиннің мұражайы. Тексерілді, 29 сәуір 2024.
- Украина/Кировоград/«Елисаветград еврейлері» тарихи мұражайы. Тексерілді, 29 сәуір 2024.
- Кропивницкийдің көрікті жерлері. Тексерілді, 29 сәуір 2024.
- Кировоград. Қоғамдық көлік. Тексерілді, 30 сәуір 2024.
- Кропивницкий троллейбусы. Тексерілді, 30 сәуір 2024.
- Кропивницкий теміржол вокзалы. Тексерілді, 30 сәуір 2024.
- «Кропивницкий» теміржол вокзалы. Тексерілді, 30 сәуір 2024.
- Кропивницкий халықаралық әуежайы. Тексерілді, 30 сәуір 2024.
- Кропивницкий (Кировоград), Украина. Тексерілді, 30 сәуір 2024.
- Кировоград. Тексерілді, 30 сәуір 2024.
- Университеттерді іздеу. Тексерілді, 29 сәуір 2024.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kropivnickij ukr Kropivni ckij 1924 zhylga dejin Elisavetgra d 1934 zhylga dejin Zino vevsk 1939 zhylga dejin Ki rovo 2016 zhylga dejin Kirovogra d Ukrainanyn ortalygyndagy kala Kirovograd oblysynyn zhәne Kropivnickij kalalyk kauymdastygynyn әkimshilik ortalygy Өnerkәsiptik zhәne mәdeni ortalyk 70 ke zhuyk kәsiporyn bar 2022 zhylgy 1 kantardagy zhagdaj bojynsha halyk sany 219 686 adamdy kurajdy Kiev kalasyna dejingi kashyktyk 392 km Oblys ortalygyKropivnickijukr Kropivni ckijTu EltanbasyӘkimshiligiEl Ukraina UkrainaAjmagyKirovograd oblysyIshki bolinisi2 audanTarihy men geografiyasyKoordinattary48 30 00 s e 32 16 00 sh b 48 50000 s e 32 26667 sh b 48 50000 32 26667 G O Ya Koordinattar 48 30 00 s e 32 16 00 sh b 48 50000 s e 32 26667 sh b 48 50000 32 26667 G O Ya Қurylgan uakyty1775Algashky derek1754Buryngy ataulary1924 zhylga dejin Elisavetgrad 1934 zhylga dejin Zinovevsk 1939 zhylga dejin Kirovo 2016 zhylga dejin KirovogradZher aumagy103 km Klimatykonyrzhaj kontinenttikUakyt beldeuiUTC 2 00TurgyndaryTurgyny249 454 adam 2001 Tygyzdygy2421 8 adam km AglomeraciyaKropivnickijҰlttyk kuramyukraindar 86 orystar 12 Resmi tiliukrain tiliSandyk identifikatorlaryTelefon kody 380 522Poshta indeksteri25000 25490Avtomobil kodyBA NA 12kr rada gov uaKropivnickijKropivnickij shekarasyOrtakkordagy sanaty Kropivnickij Kropivnickij Dnepr donesinde ozeninin angarynda zhәne zhagasynda ozeninin salasy Sugokleya men Bianki kishi ozenderinin kosylgan zherinde ornalaskan Қazirgi Kropivnickij eki әkimshilik audanga bolinedi Krepostnoj zhәne Podolskij Novyj auyly da Kropivnickij kalalyk kenesine bagynady Kropivnickijde birkatar shagyn audandar bar Kovalevka Үlken Balka Kushevka Zavadovka Katranovka Gornyj selosy Lelekovka Nekrasovka Balashovka Eski Balashovka Novonikolaevka Ozernaya Balka Maslyanikovka Arnautovo Cheremushki Nikanorovka Belyaeva Ballekka Savlad Қala tarihyBul olkede bekinis kurylganga dejin kop uakyt buryn kazak konystary pajda boldy Olardyn korshileri serbter horvattar zhәne baska halyktar boldy 1907 zhyly Қyrym tatarlarynyn shabuyldarynan korganys kyzmetin atkargan Sent Elizabet forty salyndy Sodan kejin shagyn auyl Elizavetgrad dep ataldy 1960 zhyldardagy kala koshesi Ol kezde halyk kala saludy zhosparlagan zhok negizgi mindet soltүstik Қara teniz ajmagyn otarlau үshin senimdi bekinis zhasap gajdamaktardy ajmaktan kuyp shygu boldy Olardyn tajpalary Zaporozhe sechterin zhojdy Zhergilikti әskerler de zhauga zhaksy tojtarys berdi Olar tүriktermen shajkasta zheniske zhetkennen kejin kelgen 100 000 әskerdi sogyska attandyrdy Bul kamaldyn topyrak korshaulary bүgingi kүnge dejin saktalgan Ol kezde kurylys 4 zhyldan astam uakytty aldy 18 gasyrda Resej shekarasy ontүstikke karaj kenejgen bekinis strategiyalyk emes nysanga ajnaldy Bekinisterdin zhalpy audany 57 gektardy kurap topyrak korshaularmen korshaldy Қorgandardyn ajnalasynda mynnan astam turgyn үjler boldy Bekinistin ozinde keden kyzmeti zhumys istedi Resmi tүrde sol zhyly zhүrgizilip zhatkan aumaktyk reformaga bajlanysty bekinis kala mәrtebesine ie boldy Қalanyn atauy bekinis atymen berilgen Elizavetgrad boldy 1782 zhylga karaj munda 4720 adam turgan Қalada 1863 zhyly 23 myn adam 21 koshe zhәne 2500 myn gimarat boldy onyn 197 si tastan zhasalgan Қalanyn karkyndy onerkәsiptik damuy bastalady 1868 zhyly temir zhol katynasy pajda boldy 1882 zhyldan bastap M L Kropivnickijdin zhetekshiligimen drama teatry ashyldy 1890 zhyly kalada su kubyry salyndy sol zhyly tramvajdyn elektr zhelisi pajda boldy 1924 zhyly kala Zinovevsk dep ataldy bir zhyldan kejin birinshi komir kenishi ashyldy 1934 zhyldan bastap kala Kirovo 1939 zhyly zhana atau Kirovograd sodan kejin oblys kuryldy Қalada koptegen bi zhәne әn toptary kurylyp ol ukrain halyk horeografiyasynyn nagyz ortalygyna ajnaldy Suvorov Pushkin Kutuzov siyakty atakty kajratkerler әr uakytta osynda zhumys saparymen bolgan 2006 zhyly osy kalada zhumys istegen Ukrainanyn uly akteri zhәne rezhisserinin kurmetine Kropivnickij dep ataldy Halky2024 zhylgy 1 sәuirdegi zhagdaj bojynsha Kropivnickij kalasynyn turgyndary turakty turgyndary 232 052 adamdy kurajdy onyn ishinde 6 zhaska dejingi balalar 23 176 adam 7 men 17 zhas aralygyndagy zhasospirimder mektep okushylary 27 411 adam 18 29 zhas aralygyndagy zhastar 27 817 adam 30 dan 60 zhaska dejingi eresekter 99 811 adam 60 zhastan askan karttar 50 587 adam 80 zhastan askandar 3 249 adam Kropivnickij halkynyn tygyzdygy 2102 28 adam km Geografiya geologiya zhәne klimatyKropivnickijdegi Ingul ozeni Kropivnickij aumagynyn geologiyalyk kurylymy Ukrainanyn kristaldy kalkanynda ornalasuy onyn negizinde granittermen gnejstermen charnokittermen zhәne gabro labradorittermen kaptalgan ezhelgi Kembrij irgetasy zhatyr Topyraktary less zhynystarynda kәdimgi teren tomen zhәne ortasha karashirikti kara topyraktar Egistik kabatynda kopsytyp kurylymyn zhartylaj zhogaltkanymen olardyn tabigi kunarlylygy zhogary Ajlar bojynsha Kropivnickijde en zhyly aua rajy mausym shilde tamyz ajlarynda 28 2 C dejin zhetedi Қorshagan ortanyn en tomengi temperaturasy kantar akpan zhәne zheltoksan ajlarynda 2 3 S dejin tomendejdi En zhanbyrly kezen sәuir mausym mamyr kolajsyz aua rajy bolgan kezde 34 72 mm ge dejin zhauyn shashyn tүsedi Tamyz akpan kantar ajlarynda ortasha eseppen aj sajyn 5 kүn zhauady zhauyn shashynnyn ajlyk molsheri 10 01 mm EkonomikasyKropivnickijdegi onerkәsiptin negizin mashina zhasau tamak zhәne tau ken onerkәsibi kurajdy Zher kojnauynda uran keni ote kop Onyn negizgi ondirushisi Shygys tau ken bajytu kombinatynyn VostGOK Ingulskaya kenishi bolyp tabylady Kropivnickijdegi mashina zhasaudyn negizi auyl sharuashylygyna bagyttalgan Gidrosila Grupp AҚ gidro energetikalyk mashinalar men gidravlikalyk mashinalardyn kuramdas bolikterin zhasau zhәne ondiru Krasnaya zvezda AҚ egis zhәne topyrak ondeu zhabdyktaryn shygaru siyakty iri mashina zhasau zauyttary NPP Radij elektronika atom elektr stanciyalaryn korgau zhәne baskaru zhүjeleri Kreativ AҚ Ukrainadan tys zherlerde keninen tanymal Қalada zhenil zhәne tamak onerkәsibi de bar Kropivnickijdin korikti zherleriKropivnickijde eski kurylys onyn ishinde birkatar dini gimarattar orys bekinisterinin kaldyktary evrej kvartaldary zhәne t b saktalgan XVIII gasyrdyn ayagynan bastap kala klassicizm neoklassicizm stilindegi gimarattarmen salyndy birak HIH gasyrdyn ayagy men HH gasyrdyn basynda turgyn zhәne kogamdyk sәulet onerinde kazirgi zamangy stildin үstemdigi tәn boldy Kropivnickijdin arhitekturalyk kelbeti negizinen zhumysshy audandarymen anyktalady I M Marushak үjiUkrainanyn kauipsizdik kyzmeti Kropivnickij oblystyk baskarmasyҚalalyk kenestin aldyndagy alan Oblys ortalygyn kishkentaj Parizh dep atauy tegin emes Bul әdemi arhitekturasy zhajly kosheleri zhagalauy zhәne birneshe korkem sayabaktary bar shagyn kala Negizgi korneki zherleri Mark Kropivnickij atyndagy muzykalyk drama teatry Buryngy Elizavetgradtyn birinshi kirpishten salyngan stacionarlyk teatry inzhener polkovnik G Trambickijdin karazhatyna barokko elementteri bar klassicizm stilinde salyngan Ortalyk eki kabatty gimaratka bir kabatty 2 kosalky үj kosylgan Kireberistin үsti үsh muzanyn mүsinderimen bezendirilgen Melpomena Taliya zhәne Terpsihor Dendropark 45 ga agashtar butalar sәndi gүlzarlar bar Zhergilikti turgyndar Ukraindyk Disnejlend dep atajtyn dendropark birkatar attrakciondarmen zhabdyktalgan zhәne ojyn sauyk kyzmetterinin ken spektrin usynady Munda myndagan konaktar әrtүrli golland kyzgaldaktarynyn keremet sululygynan lәzzat alu zhәne ojyn sauyk әlemine kyzykty sayahat zhasau үshin keledi Barskijdin үji Ortalyk Ukrainadagy en kone gimarattardyn birinin kurylysy 1900 zhyly ayaktaldy Kopes D Barskijdin үji erte modern stilinin zharkyn үlgisi bolyp tabylady Өkinishke oraj iesinin onda tura almady ojtkeni ol barlyk zhumysty ayaktagannan kejin zhana үjinin tabaldyrygynda kajtys boldy Қazir munda oblystyk tarihi olketanu murazhajy ornalaskan Өner galereyasy Ғimarat HIH gasyrda kopes I Shpolyanskijdin bujrygymen modern stilinde salyngan Қazir murazhajda bes korme zaly bar Murazhaj kollekciyasynda Ermitazhdan Tretyakov galereyasynan Kievtin orys zhәne ukrain oneri murazhajlarynan syjlyk retinde alyngan 3 mynnan astam eksponat bar Munda otkennin kornekti suretshileri men kazirgi zamangy sheberlerdin kormeleri otedi Aleksandr Osmerkinnin murazhaj үji Ukraindyk suretshi Aleksandr Aleksandrovich Osmerkinnin omiri men shygarmashylygyna arnalgan memorialdyk murazhaj sondaj ak korkem galereya suretshinin zhәne onyn shәkirtterinin postkenestik kenistiktin әrtүrli elderinen kelgen kartinalarynyn zhinagy Munda atakty suretshi men onyn shәkirtterinin tuyndylaryn koruge sonymen katar zamanaui onermen tanysuga bolady Elisavetgrad evrejleri murazhajy Eldegi algashky evrej murazhajyn kogamdyk eriktiler kurdy Murazhajdyn kirpishten salyngan әserli gimaraty 19 gasyrdyn 53 shi zhyly mavritandyk stilde turgyzylgan al 1895 zhyly sәuletshi A Lishnevskij kajta kalpyna keltirdi Bүgingi kүni murazhaj kormesinde evrej kalalyk kogamdastygynyn tarihyna arnalgan mynnan astam eksponattar bar Ortalyk Dvorcovaya koshesinde Kropivnickijdegi barlyk negizgi ojyn sauyk oryndary shogyrlangan kafeler mejramhanalar barlar klubtar Onyn sәuletin atakty sheber Pauchenko zhasagan Ertegidegi munaralarga uksajtyn gimarattar koshege әsem korinis beredi Қalada kinoteatr filarmoniya stadion da bar Kovalevskij sayabagy kalalyk bak Kazaktar araly kaladagy korneki oryndaryndardyn biri TransportyҚalada 2 avtovokzal zhәne temirzhol vokzaly Kirovograd әuezhajy bar Қazir kalalyk kogamdyk kolikterde trollejbustar avtobustar zhәne marshruttyk taksiler bar Kropivnickijde marshruttyk taksilermen zhәne kala manyndagy avtobustarmen zholaushylar tasymalyn zheke operatorlar zhүzege asyrady Kropivnickijdegi temirzhol vokzaly Kenes Odagy ydyragan kezde kalada 11 trollejbus bagyty zhumys istese 2000 zhyldardyn basynda ekeui gana kaldy Bul rette trollejbus zhelisi energetikter aldyndagy karyzdyn kesirinen turyp kalady Bүgingi kүni trollejbus marshruty kajta zhandanuda 2016 zhyldyn karasha ajynda kala birden 20 zhana Dnepro T103 trollejbustaryn satyp aldy Қalada trollejbus deposy zhumys istejdi 2022 zhyldyn kantaryndagy zhagdaj bojynsha zhumys kүnderi 10 marshrutta 41 kolikke dejin zhelige shygarylady Temir zhol transportynda Kropivnickij Chernolesskaya Pomoshna zhelisindegi үlken temirzhol vokzaly Onda kalaaralyk pojyzdar men kala many elektr pojyzdary zhүredi Bul zherden zholaushylar Harkov Odessa zhәne Dnepr siyakty iri kalalarga tikelej bara alady Munda barlygy on pojyz zhәne tort elektr pojyzy otedi Әue toraby Kropivnickij kalasynan 5 km kashyktykta ornalaskan Қazirgi uakytta әuezhaj tolyk pajdalanylmajdy zhәne IATA bojynsha 3 sanatka ie Aerodrom kesheninde eki ushu konu zholagy bar 2010 zhyldyn kazan ajynda kajta zhondeu zhumystary ayaktalyp әue kesheni halykaralyk mәrtebege ie boldy MurazhajlarKropivnickijde zhәne onyn tonireginde 11 murazhaj bar Oblystyk olketanu murazhajy kala ortalygynda ornalaskan Murazhaj 1883 zhyly kurylgan Munda 80 mynga zhuyk kyzykty tarihi arheologiyalyk etnografiyalyk zhәdigerler bar Murazhajda Kirovograd oblysynyn turgyndary men skif tas әjelderinin ulttyk kiimderinin үlken kollekciyasy bar Oblystyk olketanu murazhajyAleksandr Osmerkin oner zhәne memorialdyk murazhajyKropivnickij oner murazhajy Nadezhda kesheni koryk murazhajy ashyk aspan astyndagy murazhaj Bul kornekti ukrain zhazushysy Ivan Karpenko Karyjdyn mүlki Bul үjdi 1871 zhyly zhazushynyn әkesi Karl Tobilevich salgan Keshenge ata analar үji murazhajy bar memorialdyk үj Nadezhda pejzazhdyk oner sayabagy zhәne togan bar Zhakyn zherde zhazushy men onyn otbasy mүshelerinin bejiti ornalaskan Karlyuzhinskoe ziraty ornalaskan Mark Kropivnickijdin memorialdyk murazhajy kornekti ukrain dramaturgi Mark Kropivnickijdin shygarmashylygy turaly bayandajtyn murazhaj Murazhajda zhazushynyn zheke zattary fotosuretteri teatr plakattary pesa kolzhazbalary bar Ukraina horeografiyalyk oner tarihynyn murazhajy ukrain biinin tarihy men damuyna zhәne osy bilerge katysatyn toptarga arnalgan Munda 4800 ge zhuyk eksponat bar Қojylymdar turaly habarlandyrular gazet materialdary fotosuretter zhazylgan plakattar bar Oblystyk oner murazhajy kaladagy oner galereyasy Galereya 1921 zhyly kurylgan Munda Sankt Peterburg Ermitazhy syjga tartkan koptegen kartinalar bar Kirovogradtyk zamanaui suretshilerdin tuyndylary kojylgan zal bar Aleksandr Osmerkin oner zhәne memorialdyk murazhajy Kirovograd kalasynyn tumasy әjgili resejlik zhәne ukraindyk suretshi Aleksandr Osmerkinnin omiri men shygarmashylygyna arnalgan Murazhajdyn ozi suretshinin balalyk zhәne zhastyk shagy otken үjde ornalaskan Murazhajda buryngy postkenestik elderdin suretshilerinin kartinalary da bar Genrih Nejgauz murazhajy әjgili pianist Genrih Nejgauz omiri men shygarmashylygyna arnalgan Murazhajda muzykanttyn zheke fotosuretteri kuzhattary zheke zattary men marapattary bar Ivan Karpenko Karyj әdebi memorialdyk murazhajy murazhajda әjgili ukrain zhazushysynyn omiri men shygarmashylygyna katysty 9000 ga zhuyk kyzykty eksponattar saktalgan Karol Shimanovskij atyndagy muzykalyk mәdeniet murazhajy polyak kompozitory zhәne kogam kajratkeri Karol Shimanovskijdin esimimen atalady 1991 zhyly ashylgan Munda shamamen 4 myn koptegen kyzykty zhәdigerler bar Yuliya Mejtus halyktyk memorialdyk murazhajy Kirovogradtyn muzykalyk kajratkeri Yuliya Mejtustin omiri men shygarmashylygyna arnalgan 1985 zhyly kurylgan Elizavetgrad evrejleri tarihi murazhajy kalanyn ortalyk sinagogasynda ornalaskan Ol kalalyk evrejlerdin omir tarihyn sipattajdy kalanyn konystanuy evrej pogromdary nemis okkupaciyasy zhәne Holokost Zhogary oku oryndaryOrtalyk Ukraina memlekettik pedagogikalyk universitetiV Vinnichenko atyndagy Kirovograd memlekettik pedagogikalyk universiteti Ukrainanyn Kirovograd memlekettik ushu akademiyasy Ukrainanyn Memlekettik ushu akademiyasy Kropov medicinalyk zhәne municipaldyk baskaru instituty KIDMU Ұlttyk aviaciya universiteti Ұlttyk aviaciya universitetinin Kirovograd ushu akademiyasy GLAU KFA NAU Robert Elvorti atyndagy Ekonomika zhәne tehnologiya instituty Robert Elvorti atyndagy ekonomika zhәne tehnologiya instituty ETI Doneck ulttyk medicinalyk universitetiSportҚalada sport mekemelerinin ken damygan zhelisi bar Sport zhәne dene shynyktyru kauymnyn kyzmetinde 4 stadion 349 sport alany 1 su sporty bazasy 7 tennis korty 10 futbol alany 17 tir 68 sport zaly 221 dene shynyktyru zhәne demalys oryndary 1 zhүzu bassejni 1 muz ajdyny 1 zhattygu zhabdyktary bar atletikalyk ortalyk zhәne 4 zhasandy zhabynmen zhabdyktalgan futbol alandary bar Stanislav Berezkin atyndagy Zvezda stadionynynyn syjymdylygy 13305 korermen Zhergilikti Zvezda futbol komandasy munda oz alany retinde futbol komandalaryn kabyldajdy DerekkozderKropivnickij Ukraina Tekserildi 28 sәuir 2024 Kropivnickij Do 2016 g Kirovograd Tekserildi 28 sәuir 2024 Kropivnickij kalasy turaly kyzykty derekter Tekserildi 28 sәuir 2024 Қalanyn eski tarihy zhana Kropivnickij atauymen Tekserildi 28 sәuir 2024 Kirovograd halky Ukraina Tekserildi 29 sәuir 2024 Kirovograd Tekserildi 29 sәuir 2024 Kropivnickijdegi aua rajy aj bojynsha Tekserildi 29 sәuir 2024 Kropivnickijdegi onerkәsiptik kәsiporyndar Tekserildi 29 sәuir 2024 Kropivnickijdin korikti zherleri Tekserildi 29 sәuir 2024 Kropivnickij atyndagy oblystyk akademiyalyk ukrain muzykalyk drama teatry Tekserildi 29 sәuir 2024 Kirovogradtagy dendropark Tekserildi 29 sәuir 2024 Barskijdin үji olketanu murazhajy Tekserildi 29 sәuir 2024 Kirovograd oblystyk oner murazhajy Tekserildi 29 sәuir 2024 A A Osmerkinnin murazhajy Tekserildi 29 sәuir 2024 Ukraina Kirovograd Elisavetgrad evrejleri tarihi murazhajy Tekserildi 29 sәuir 2024 Kropivnickijdin korikti zherleri Tekserildi 29 sәuir 2024 Kirovograd Қogamdyk kolik Tekserildi 30 sәuir 2024 Kropivnickij trollejbusy Tekserildi 30 sәuir 2024 Kropivnickij temirzhol vokzaly Tekserildi 30 sәuir 2024 Kropivnickij temirzhol vokzaly Tekserildi 30 sәuir 2024 Kropivnickij halykaralyk әuezhajy Tekserildi 30 sәuir 2024 Kropivnickij Kirovograd Ukraina Tekserildi 30 sәuir 2024 Kirovograd Tekserildi 30 sәuir 2024 Universitetterdi izdeu Tekserildi 29 sәuir 2024