Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Авро Вулкан (ағыл. Avro Vulcan) - британдық стратегиялық бомбылаушы ұшағы. "V-сериялы" ұшақтардың екіншісі. Ең алғашқы ұшуы 1952 жылы 30 тамызда болды. Барлығы, 2 прототипті қоса алғанда, 136 ұшақ жасалды. қатарында 1954-1984 жылдары тұрды. Қазіргі күнде бір ұшақ (сериялық нөмірі XH558) ұшу қалпында сақталған.
| Vulcan | |
 Avro Vulcan (XH558) ұшуда | |
| Түрі |
|
|---|---|
| Өндірушісі |
|
| Мемлекеті | |
| Алғашқы ұшуы | |
| Қолданысқа енгізілуі | 20 маусым, 1954 жыл |
| Қолданыстан шығуы | наурыз, 1984 жыл |
| Статусы | Қолданыстан шыққан |
| Негізгі эксплуатанттары |
|
| Өндірілген бірліктері | 136 (2 прототиппен қоса) |
| Базалық моделі | Avro Type 698 |
 Vulcan Ортаққорда | |
Жасалуы
Екінші Дүниежүзілік соғыстан кейін КСРО-ға қарсы ядролық қаруды қолдану үшін стратегиялық бомбылаушы ұшақтардың қажеттігін түсінген 1948 жылы жаңа ұшаққа талаптар қойды. Осы талаптар нәтижесінеде бірінші прототип - Avro Type 698 (№VX770) жасалды. Қиын талаптар нәтижесінде өмірге келген ұшақта алғашында артқы горизонтальды қанаттар алынып тасталса, кейіннен бағдарлы қанаттар орнына дельталы қанаттар қойылды. Ұшақ қанаттарының соңына төрт BE.10 (кейіннен Olimpus) қозғалтқышы орнатылды. Алайда алғашқы ұшақ қозғалтқыштан ерте дайын болғандықтан оған тарту күші 28,91 кН Rolls-Royce R.A.3 қозғалтқыштары қойылды. Ол ең алғаш 1952 жылы 30 тамызда Вудфордта әуеге көтерілді. 1953 жылы қозғалтқышты тарту күші 33,4 кН ASSa. 6 Sapphire-ге ауыстырды. Екінші прототипке Olympus Mk 100 қозғалтқышы орнатылды (тарту күші 43,4 кН). Сонымен қатар оның фюзеляжы 41 см-ге ұзарды, бомбалық көздеуішке фюзеляжасты блистері орнатылды және экипаж мүшелері саны 5-ке дейін өсті.
1955 жылы Vulcan B.Mk 1 ұшақтарындағы Olympus Mk 100 қозғалтқыштары тарту күші 48,9 кН Olympus Mk 101 қозғалтқыштарына алмастырылды. Ал кейіннен қойылған Mk 104 қозғалтқышында тарту күші 59,6 кН болды. Артық қуаттың әсерінен пайда болған вибрациядан құтылу мақсатында 6-сериялы Mk 1 ұшақтарына жаңа "Фаза 2" қанаттары қойылды.
Қарулануға берілу
Ең алғашқы Vulcan ұшақтары қатарына 1956 жылы 20 маусымда берілді (№230 ұшқыштарды қайта даярлау орталығы, ). Алғашқы 5 экипаж 1957 жылы 21 мамырда құрылған 83-эскадрилия қатарына қосылды. 1959 жылы 30 сәуірде соңғы 45-ші B.Mk 1 берілді. Mk 104 қозғалтқышы орнатылған бұл ұшақтар кейіннен B.Mk 1A деген атауға ие болды. Бұл машиналарда ауада жанармай құю қондырғысы мен радиоэлектронды күрес (РЭК) аппараттары болды. 1957 жылы №101 эскадрилья құрамындағы Cannberra ұшақтары Vulcan Mk 1-ге алмастырылды. 1958 жылы №617 эскадрилья Mk 1, ал 1960 жылы қыркүйектен бастап Mk 1A ұшақтарына алмастырылды. 1961 жылдың 1 тамызынан бастап №50 эскадрилья бұрын 617-эскадрилья құрамында болған Vulcan Mk 1/1A ұшақтарын алды.
2-ші модификация (Mk 2)
1957 жылы екінші прототипті жақсарту жұмыстары басталды. Ұшаққа жаңа Olympus Mk 200 (тарту күші 71,2 кН) қозғалтқыштары, күшейтілген "фаза 4" қанаттары қойылды, әрі оол тек бомбаларды ғана емес, Blue Steel ракеталарын қолдана алатын болды. Алғашқы 7 ұшақ жаңа ұшқыштар даярлау мақсатында қолданылыды. 1960 жылы Vulcan-ға тарту күші 75,6 кН Olympus Mk 201 қозғалтқыштары орнатыла бастады. Кейіннен сериялы ұшақтар Mk 301 (тарту күші 88,9 кН) қозғалтқышымен жабдықталды. Алғашқы Mk 2 ұшақтары 1960 жылы желтоқсанда 83-ші эскадрильяға берілді. 1961 жылы 1 сәуірде №27 эскадрилья алып жүре алатын Vulcan Mk 2 ұшақтарын алды. 1962 жылы №9 эскадрилья ресми түрде Vulcan ұшақтарына қайта қаруланды.
Басқа мақсаттардағы түрлері
1973 жылы британдық ядролық күштердің қысқаруына байланысты 27-ші эскадрилья ұшақтары теңіздік радиолокациялық барлау құрылымына егізілді, ал оның ұшақтары B.Mk 2 MRR деңгейіне дейін жаңартылып, оларға Loran C навигациялық жүйелері және фотокамералар орнатылды. Алайда кейіерек ұшақтардың бір бөлігін Victor SR Mk 2 ұшақтарына алмастырды. 1982 жылы жанармай құюшы Victor ұшақтарының көбі Фарер аралындағы әскери қимылдарға тартылуына байланыста Ұлыбританияның өз аймағында жанармай құюшы ұшақтар жетіспеушілігі пайда болды. Осы жағдайдан шығу үшін ӘӘК қатарындағы бірнеше ұшақ танкерге қайта жабдықталып, атауын K.Mk 2 деп өзгертті.
Қаруланудан шығарылу
1984 жылы Vulcan ұшақтары ескіруіне байланысты ӘӘК қатарынан шығарыла бастады. Ұшақтардың көбісі Сент-Этенде жойылды, ал кейбірі өрт сөндірушілер мен ұшақ жөндеушілерді дайындауда қолданылды. Көптеген авиашоулардың жұлдызы болып табылған Vulcan ұшақтарының бір нұсқасы (XL426) Қорғаныс министрлігінің шешімімен ұшу жағдайында сақталып келді. Кейінрек ол XH558 ұшағына алмастырылды. 1992 жылы өзінің ұшу ресурсын тауысқан XH558 мұражайға жіберіледі. Алайда бірнеше авиация пионерелерінің арқасында бұл ұшақ қайта жөндеуден өтіп 2007 жылдың қазанында, 15 жыл өткен соң, қайта ұшты. 2012 жылы мамырда 2 қозғалтқыштың бұзылып, барлық қосалқы бөлшектердің соны жөндеуге кетуіне байланысты ұшақ мұражайға жіберілді.
Қызықты жайттар
- 1965 жылы Avro Vulcan ұшағы туралы "Шарлы найзағай" фильмі түсірілімінде пайдаланылды
- Vulcan ұшақтары 1982 жылы Фолкленд аралдарында Ұлыбритания мен Аргентина болған соғысында () қолданылды. Бұл осы ұшақ қатысқан жалғыз әскери қимыл болды.
Қарулануы
Алғашқы Вулкан ұшақтары қарапайым бөлек түрлі ядролық қару түрлерін қолдана алатын.
Қарапайым қару:
- 454 кг-дық 21 бомба (7 бомбадан құралған 3 топ).
1-ші модификацияның ядролық қарулары:
- 4990 кг-дық еркін құлайтын бомбасы
- 4082 кг-дық еркін құлайтын бомбасы
- 2722 кг-дық бомбасы (1958-1962 жылдары ұшақтарда ғана қолданылды)
- 3175 кг-дық Mk 1 бомбасы (1960-1963 жылдары)
- 3289 кг-дық Mk 2 бомбасы (1962-1966 жылдары)
- 907 кг-дық тактикалық ядролық бомбасы
2-ші модификацияның ядролық қарулары:
- 3175 кг-дық Mk 1 бомбасы (1960-1963 жылдары)
- 3289 кг-дық Mk 2 бомбасы (1962-1966 жылдары)
- қарсыластың Әуе қорғаныс аймағынан тысқарыда жіберілетін ядролық ракетасы (1962-1970 жылдары)
- 431 кг-дық горизонтальді ұшуда жіберілетін бомбасы (1966-1982 жылдары)
Дереккөздер
- Мировая Авиация журналы, №42 файл, 1-5 парақтар, ISSN 2071-1131 (орысша)
- Мировая Авиация журналы, №1007 файл, 108 парақ, ISSN 2071-1131 (орысша)
- Бомбардировщик "Вулкан" Мұрағатталған 28 наурыздың 2010 жылы. (ARMS.ru) (орысша)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Avro Vulkan agyl Avro Vulcan britandyk strategiyalyk bombylaushy ushagy V seriyaly ushaktardyn ekinshisi En algashky ushuy 1952 zhyly 30 tamyzda boldy Barlygy 2 prototipti kosa alganda 136 ushak zhasaldy katarynda 1954 1984 zhyldary turdy Қazirgi kүnde bir ushak seriyalyk nomiri XH558 ushu kalpynda saktalgan VulcanAvro Vulcan XH558 ushudaTүriӨndirushisiMemleketiҰlybritaniyaAlgashky ushuy30 tamyz 1952 zhylҚoldanyska engizilui20 mausym 1954 zhylҚoldanystan shyguynauryz 1984 zhylStatusyҚoldanystan shykkanNegizgi ekspluatanttaryӨndirilgen birlikteri136 2 prototippen kosa Bazalyk modeliAvro Type 698Vulcan OrtakkordaZhasaluyEkinshi Dүniezhүzilik sogystan kejin KSRO ga karsy yadrolyk karudy koldanu үshin strategiyalyk bombylaushy ushaktardyn kazhettigin tүsingen 1948 zhyly zhana ushakka talaptar kojdy Osy talaptar nәtizhesinede birinshi prototip Avro Type 698 VX770 zhasaldy Қiyn talaptar nәtizhesinde omirge kelgen ushakta algashynda artky gorizontaldy kanattar alynyp tastalsa kejinnen bagdarly kanattar ornyna deltaly kanattar kojyldy Ұshak kanattarynyn sonyna tort BE 10 kejinnen Olimpus kozgaltkyshy ornatyldy Alajda algashky ushak kozgaltkyshtan erte dajyn bolgandyktan ogan tartu kүshi 28 91 kN Rolls Royce R A 3 kozgaltkyshtary kojyldy Ol en algash 1952 zhyly 30 tamyzda Vudfordta әuege koterildi 1953 zhyly kozgaltkyshty tartu kүshi 33 4 kN ASSa 6 Sapphire ge auystyrdy Ekinshi prototipke Olympus Mk 100 kozgaltkyshy ornatyldy tartu kүshi 43 4 kN Sonymen katar onyn fyuzelyazhy 41 sm ge uzardy bombalyk kozdeuishke fyuzelyazhasty blisteri ornatyldy zhәne ekipazh mүsheleri sany 5 ke dejin osti 1955 zhyly Vulcan B Mk 1 ushaktaryndagy Olympus Mk 100 kozgaltkyshtary tartu kүshi 48 9 kN Olympus Mk 101 kozgaltkyshtaryna almastyryldy Al kejinnen kojylgan Mk 104 kozgaltkyshynda tartu kүshi 59 6 kN boldy Artyk kuattyn әserinen pajda bolgan vibraciyadan kutylu maksatynda 6 seriyaly Mk 1 ushaktaryna zhana Faza 2 kanattary kojyldy Қarulanuga beriluEn algashky Vulcan ushaktary kataryna 1956 zhyly 20 mausymda berildi 230 ushkyshtardy kajta dayarlau ortalygy Algashky 5 ekipazh 1957 zhyly 21 mamyrda kurylgan 83 eskadriliya kataryna kosyldy 1959 zhyly 30 sәuirde songy 45 shi B Mk 1 berildi Mk 104 kozgaltkyshy ornatylgan bul ushaktar kejinnen B Mk 1A degen atauga ie boldy Bul mashinalarda auada zhanarmaj kuyu kondyrgysy men radioelektrondy kүres REK apparattary boldy 1957 zhyly 101 eskadrilya kuramyndagy Cannberra ushaktary Vulcan Mk 1 ge almastyryldy 1958 zhyly 617 eskadrilya Mk 1 al 1960 zhyly kyrkүjekten bastap Mk 1A ushaktaryna almastyryldy 1961 zhyldyn 1 tamyzynan bastap 50 eskadrilya buryn 617 eskadrilya kuramynda bolgan Vulcan Mk 1 1A ushaktaryn aldy 2 shi modifikaciya Mk 2 1957 zhyly ekinshi prototipti zhaksartu zhumystary bastaldy Ұshakka zhana Olympus Mk 200 tartu kүshi 71 2 kN kozgaltkyshtary kүshejtilgen faza 4 kanattary kojyldy әri ool tek bombalardy gana emes Blue Steel raketalaryn koldana alatyn boldy Algashky 7 ushak zhana ushkyshtar dayarlau maksatynda koldanylydy 1960 zhyly Vulcan ga tartu kүshi 75 6 kN Olympus Mk 201 kozgaltkyshtary ornatyla bastady Kejinnen seriyaly ushaktar Mk 301 tartu kүshi 88 9 kN kozgaltkyshymen zhabdyktaldy Algashky Mk 2 ushaktary 1960 zhyly zheltoksanda 83 shi eskadrilyaga berildi 1961 zhyly 1 sәuirde 27 eskadrilya alyp zhүre alatyn Vulcan Mk 2 ushaktaryn aldy 1962 zhyly 9 eskadrilya resmi tүrde Vulcan ushaktaryna kajta karulandy Avro Vulcan XL319 Soltүstik shygys aviaciya murazhajy SandrlendBaska maksattardagy tүrleri1973 zhyly britandyk yadrolyk kүshterdin kyskaruyna bajlanysty 27 shi eskadrilya ushaktary tenizdik radiolokaciyalyk barlau kurylymyna egizildi al onyn ushaktary B Mk 2 MRR dengejine dejin zhanartylyp olarga Loran C navigaciyalyk zhүjeleri zhәne fotokameralar ornatyldy Alajda kejierek ushaktardyn bir boligin Victor SR Mk 2 ushaktaryna almastyrdy 1982 zhyly zhanarmaj kuyushy Victor ushaktarynyn kobi Farer aralyndagy әskeri kimyldarga tartyluyna bajlanysta Ұlybritaniyanyn oz ajmagynda zhanarmaj kuyushy ushaktar zhetispeushiligi pajda boldy Osy zhagdajdan shygu үshin ӘӘK kataryndagy birneshe ushak tankerge kajta zhabdyktalyp atauyn K Mk 2 dep ozgertti Қarulanudan shygarylu1984 zhyly Vulcan ushaktary eskiruine bajlanysty ӘӘK katarynan shygaryla bastady Ұshaktardyn kobisi Sent Etende zhojyldy al kejbiri ort sondirushiler men ushak zhondeushilerdi dajyndauda koldanyldy Koptegen aviashoulardyn zhuldyzy bolyp tabylgan Vulcan ushaktarynyn bir nuskasy XL426 Қorganys ministrliginin sheshimimen ushu zhagdajynda saktalyp keldi Kejinrek ol XH558 ushagyna almastyryldy 1992 zhyly ozinin ushu resursyn tauyskan XH558 murazhajga zhiberiledi Alajda birneshe aviaciya pionerelerinin arkasynda bul ushak kajta zhondeuden otip 2007 zhyldyn kazanynda 15 zhyl otken son kajta ushty 2012 zhyly mamyrda 2 kozgaltkyshtyn buzylyp barlyk kosalky bolshekterdin sony zhondeuge ketuine bajlanysty ushak murazhajga zhiberildi Қyzykty zhajttar1965 zhyly Avro Vulcan ushagy turaly Sharly najzagaj filmi tүsiriliminde pajdalanyldy Vulcan ushaktary 1982 zhyly Folklend araldarynda Ұlybritaniya men Argentina bolgan sogysynda koldanyldy Bul osy ushak katyskan zhalgyz әskeri kimyl boldy ҚarulanuyAlgashky Vulkan ushaktary karapajym bolek tүrli yadrolyk karu tүrlerin koldana alatyn Қarapajym karu 454 kg dyk 21 bomba 7 bombadan kuralgan 3 top 1 shi modifikaciyanyn yadrolyk karulary 4990 kg dyk erkin kulajtyn bombasy 4082 kg dyk erkin kulajtyn bombasy 2722 kg dyk bombasy 1958 1962 zhyldary ushaktarda gana koldanyldy 3175 kg dyk Mk 1 bombasy 1960 1963 zhyldary 3289 kg dyk Mk 2 bombasy 1962 1966 zhyldary 907 kg dyk taktikalyk yadrolyk bombasyBlue Steel yadrolyk raketasy 2 shi modifikaciyanyn yadrolyk karulary 3175 kg dyk Mk 1 bombasy 1960 1963 zhyldary 3289 kg dyk Mk 2 bombasy 1962 1966 zhyldary karsylastyn Әue korganys ajmagynan tyskaryda zhiberiletin yadrolyk raketasy 1962 1970 zhyldary 431 kg dyk gorizontaldi ushuda zhiberiletin bombasy 1966 1982 zhyldary DerekkozderMirovaya Aviaciya zhurnaly 42 fajl 1 5 paraktar ISSN 2071 1131 oryssha Mirovaya Aviaciya zhurnaly 1007 fajl 108 parak ISSN 2071 1131 oryssha Bombardirovshik Vulkan Muragattalgan 28 nauryzdyn 2010 zhyly ARMS ru oryssha