Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Гольджи аппараты — жасуша биосинтезінің өнімдерін түзілу және тасымалдау қызметін атқаратын мүшесі. Гольджи аппараты бөліктері жалпақ пішінді іші қуыс бірінің үстіне бірі қаланып орналасқан.
Құрылысы
Голджи аппаратының құрылымдық-функционалдық бірлігі - диктосома. Диктосомада жалпақ бір мембраналы қапшықтар (цистерналар) бірінің үстіне бірі қаланып, тығыз орналасады (аралары 20-25 нм), әрбір цистернаның диаметрі 1 мм-ге жуық, қалыңдығы өзгеріп отырады: ортасында мембраналар жақындасып, шетінде кеңейеді, олардың ішкі қуыстары бір-бірімен жалғаспайды.
Әрбір диктосомада үш бөлікті ажыратады:
- Проксималды (cis-полюс)
- Медиалды
- Дисталды (trans-полюс)
Олар бір-бірінен ферменттер жиынтығы бойынша ажыратылады. Транс-полюстің дисталды цистерналарына Гольджи аппаратының транс-торын құрайтын көптегентүтікшелер мен көпіршіктер жанасып жатады.
Функциялары
Ақуыздардың сұрыпталуы Гольджи кешенінің транс-торының мембранасында орналасқан ерекше ақуыз-рецепторлар арқылы жүзеге асады. Олар іріктелуші ақуыз молекулаларының маркерлерімен өзара әрекеттесуге қабілетті. Іріктелетін молекулалардың маркерлерімен байлансықан рецепторлары бар мембрана бөлігі Гольджи кешенінен клатиринмен қапталған мембраналық көпіршік түрінде бөлініп, содан кейін қажет орынға тасымалданады.
ЭПТ ақуыздары - Гольджи кешенінде кездейсоқ тап болған фолдинг ферменттері үшін маркер төрт аминқышқылынан тұратын тізбек, олар арқылы осы ақуыздар танылып, көпіршіктерге оралады, содан кейін қайтадан эндоплазмалық торға қайтарылады.Бұл процесс рециклизация деп аталады.
Экспортталатын ақуыздардың секрециясы конститутивті және реттелетін секреция жолымен іске асады.
Конститутивті секреция барлық жасушаға тән, тасымалдаушы көпіршіктер Гольджи аппаратынан плазмолеммаға үздіксіз тасымалданады. Бұл жолмен жасушаның бетіне гликокаликс элементтері, жасушааралық заттардың негізіг ұүрайтын көптеген өнімдер жеткізіледі. Конститутивті секреция жолымен, сонымен қатар плазмолеманың мембраналық ақуыздары тасымалданады.
Реттелетін секреция тек белгілердің әсеріне жауап ретінде биологиялық белсенді заттарды, яғни гормондарды синтездейтін мамандандырылған жасушаларға тән.
Дереккөздер
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3
- Садыканова Г.Е. "Жасуша биологиясы" Өскемен С.Аманжолов атындағы ШҚМУ "Берел" баспасы, 2020. - 119 б. ISBN 978-601-314-433-7
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Goldzhi apparaty zhasusha biosintezinin onimderin tүzilu zhәne tasymaldau kyzmetin atkaratyn mүshesi Goldzhi apparaty bolikteri zhalpak pishindi ishi kuys birinin үstine biri kalanyp ornalaskan Zhasushadagy Goldzhi apparaty 6 ҚurylysyGoldzhi apparatynyn kurylymdyk funkcionaldyk birligi diktosoma Diktosomada zhalpak bir membranaly kapshyktar cisternalar birinin үstine biri kalanyp tygyz ornalasady aralary 20 25 nm әrbir cisternanyn diametri 1 mm ge zhuyk kalyndygy ozgerip otyrady ortasynda membranalar zhakyndasyp shetinde kenejedi olardyn ishki kuystary bir birimen zhalgaspajdy Әrbir diktosomada үsh bolikti azhyratady Proksimaldy cis polyus Medialdy Distaldy trans polyus Olar bir birinen fermentter zhiyntygy bojynsha azhyratylady Trans polyustin distaldy cisternalaryna Goldzhi apparatynyn trans toryn kurajtyn koptegentүtiksheler men kopirshikter zhanasyp zhatady FunkciyalaryAkuyzdardyn suryptaluy Goldzhi kesheninin trans torynyn membranasynda ornalaskan erekshe akuyz receptorlar arkyly zhүzege asady Olar iriktelushi akuyz molekulalarynyn markerlerimen ozara әrekettesuge kabiletti Irikteletin molekulalardyn markerlerimen bajlansykan receptorlary bar membrana boligi Goldzhi kesheninen klatirinmen kaptalgan membranalyk kopirshik tүrinde bolinip sodan kejin kazhet orynga tasymaldanady EPT akuyzdary Goldzhi kesheninde kezdejsok tap bolgan folding fermentteri үshin marker tort aminkyshkylynan turatyn tizbek olar arkyly osy akuyzdar tanylyp kopirshikterge oralady sodan kejin kajtadan endoplazmalyk torga kajtarylady Bul process reciklizaciya dep atalady Eksporttalatyn akuyzdardyn sekreciyasy konstitutivti zhәne retteletin sekreciya zholymen iske asady Konstitutivti sekreciya barlyk zhasushaga tәn tasymaldaushy kopirshikter Goldzhi apparatynan plazmolemmaga үzdiksiz tasymaldanady Bul zholmen zhasushanyn betine glikokaliks elementteri zhasushaaralyk zattardyn negizig uүrajtyn koptegen onimder zhetkiziledi Konstitutivti sekreciya zholymen sonymen katar plazmolemanyn membranalyk akuyzdary tasymaldanady Retteletin sekreciya tek belgilerdin әserine zhauap retinde biologiyalyk belsendi zattardy yagni gormondardy sintezdejtin mamandandyrylgan zhasushalarga tәn DerekkozderOryssha kazaksha tүsindirme sozdik Biologiya Zhalpy redakciyasyn baskargan e g d professor E Aryn Pavlodar EKO ҒӨF 2007 1028 b ISBN 9965 08 286 3 Sadykanova G E Zhasusha biologiyasy Өskemen S Amanzholov atyndagy ShҚMU Berel baspasy 2020 119 b ISBN 978 601 314 433 7 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet