Ешкі (лат. Capra hircus) — мүйіз қуыстылар тұқымдасына жататын жұп тұяқты, күйіс қайыратын жануар. Үй ешкілерінің бастапқы тегіне ешкілердің жабайы екі түрі (безоар ешкісі, иір мүйізді ешкі), сондай-ақ жойылып кеткен түрі жатады. Ешкі – қолға алғаш үйретілген жануарлардың бірі. Ешкінің мүйізі қырлы, дене бітімі жеңіл, құйрығы қысқа келеді. Оның түбіті, жүні, терісі, еті мен сүті пайдаланылады. Ешкінің сүтті (, , ), жүндес (ангор ешкісі), түбітті (, орынбор, ), сүтті-етті жүндес (өзбек, қазақ-қырғыз, кавказ, бурят-моңғол ешкілері) тұқымдары бар. Ешкі тоғыз – он жыл тіршілік етеді. Ешкі бір – екі, кейде бесеуден лақтайды. Жақсылап күтсе жылына екі рет төлдейді. Текесі 60 – 65 кг-ға дейін, ешкісі 40 – 60 килограмға дейін тартады. Жемденген ешкіден 20 – 28 кг ет, 4 – 6 кг май, жеті – он айлық лақтан 12 кг ет, 1,5 кг май алынады. Сүтті ешкілер жылына 450 – 550 кг, кейбір шаруашылықтарда 1 т-ға дейін сүт береді. Сүтінің майлылығы 3,8 – 4,5%. Жүндес тұқымды ешкі қылшығының ұзындығы 15 – 18 см болады. Ешкілерді көктемде, жылы аудандарда екінші рет тамыз – қыркүйек айларында қырқады. Текесінен 4 – 6 кг, ешкісінен 3 – 5 кг қыл алынады. Түбітті ешкіден 0,2 – 0,5 кг, кейде 2 кг түбіт алынады. Ешкі терісінен сафиян, шевро сияқты бағалы былғары жасалады.
Ешкілер
Дереккөздер
- “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Eshki lat Capra hircus mүjiz kuystylar tukymdasyna zhatatyn zhup tuyakty kүjis kajyratyn zhanuar Үj eshkilerinin bastapky tegine eshkilerdin zhabajy eki tүri bezoar eshkisi iir mүjizdi eshki sondaj ak zhojylyp ketken tүri zhatady Eshki kolga algash үjretilgen zhanuarlardyn biri Eshkinin mүjizi kyrly dene bitimi zhenil kujrygy kyska keledi Onyn tүbiti zhүni terisi eti men sүti pajdalanylady Eshkinin sүtti zhүndes angor eshkisi tүbitti orynbor sүtti etti zhүndes ozbek kazak kyrgyz kavkaz buryat mongol eshkileri tukymdary bar Eshki togyz on zhyl tirshilik etedi Eshki bir eki kejde beseuden laktajdy Zhaksylap kүtse zhylyna eki ret toldejdi Tekesi 60 65 kg ga dejin eshkisi 40 60 kilogramga dejin tartady Zhemdengen eshkiden 20 28 kg et 4 6 kg maj zheti on ajlyk laktan 12 kg et 1 5 kg maj alynady Sүtti eshkiler zhylyna 450 550 kg kejbir sharuashylyktarda 1 t ga dejin sүt beredi Sүtinin majlylygy 3 8 4 5 Zhүndes tukymdy eshki kylshygynyn uzyndygy 15 18 sm bolady Eshkilerdi koktemde zhyly audandarda ekinshi ret tamyz kyrkүjek ajlarynda kyrkady Tekesinen 4 6 kg eshkisinen 3 5 kg kyl alynady Tүbitti eshkiden 0 2 0 5 kg kejde 2 kg tүbit alynady Eshki terisinen safiyan shevro siyakty bagaly bylgary zhasalady EshkiEshkilerEshkiEshkiEshkiDerekkozder Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet