Жанаргүл (лат. Adonis) – сарғалдақтар тұқымдасына жататын бір не көп жылдық шөптесін өсімдік. Оның шалғында, далалық және таулы жерлерде өсетін 8 түрі бар.
Жанаргүл | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Ең көп тарағаны – көктем жанаргүлі (A. vernalі) биіктігі 10 – 40 сантиметр 3 – 4 сабағы болады, бұтақтары аз. Жапырағы жұмыртқа пішінді, бүтін жиекті. Ашық сары түсті дара гүлі сабағының ұшында жетіледі.
Тұқымынан және вегетативті (өсімді) жолмен, сондай-ақ, тамырсабағы арқылы да көбейеді. Сәуір – мамыр айларында гүлдеп, шілдеде жемістенеді. Жемісі – тұқымша.
Көктем Жанаргүлі – дәрілік өсімдік, одан алынатын « препараты және сұйық тұнбасы жүрек ауырғанда, сондай-ақ тыныштандыратын дәрі ретінде қолданылады. Жылтыр жанаргүл (A. chrysocyathus) – биіктігі 15 – 45 см, өте сирек кездесетін реликт, бағалы дәрілік өсімдік. Тұқымынан көбейеді. Маусым – шілде айларында гүлдеп, тамызда жеміс береді. Гүлі (жылтыр, сары түсті) әдемі болғандықтан сәндік үшін де өсіріледі. (A. tіan»chanіca) – биіктігі 7 – 10 см, өте сирек кездесетін, сабағын түк басқан, дәрілік өсімдік. Тұқымынан көбейеді. Мамыр – маусым айларында гүлдеп, маусым – шілдеде жемістенеді. шілдедің бұл үш түрі таралу аймағының жылдан жылға азаюына байланысты, қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген.
Дереккөздер
- Қазақ Энциклопедиясы
- Т. Мұсақұлов, ОРЫСША-ҚАЗАҚША ТҮСІНДІРМЕЛІ БИОЛОГИЯЛЫҚ СӨЗДІК І-том ҚАЗАҚМЕМЛЕКЕТБАСПАСЫ, Алматы — 1959, Редакциясын басқарған: Биология ғылымының докторы профессор Т. Дарқанбаев
Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Adonis |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhanargүl lat Adonis sargaldaktar tukymdasyna zhatatyn bir ne kop zhyldyk shoptesin osimdik Onyn shalgynda dalalyk zhәne tauly zherlerde osetin 8 tүri bar Zhanargүlkoktem zhanargүliDүniesi Өsimdikter unranked Saby Tukymdasy Tegi Adonis Karl Linnej En kop taragany koktem zhanargүli A vernali biiktigi 10 40 santimetr 3 4 sabagy bolady butaktary az Zhapyragy zhumyrtka pishindi bүtin zhiekti Ashyk sary tүsti dara gүli sabagynyn ushynda zhetiledi Tukymynan zhәne vegetativti osimdi zholmen sondaj ak tamyrsabagy arkyly da kobejedi Sәuir mamyr ajlarynda gүldep shildede zhemistenedi Zhemisi tukymsha Koktem Zhanargүli dәrilik osimdik odan alynatyn preparaty zhәne sujyk tunbasy zhүrek auyrganda sondaj ak tynyshtandyratyn dәri retinde koldanylady Zhyltyr zhanargүl A chrysocyathus biiktigi 15 45 sm ote sirek kezdesetin relikt bagaly dәrilik osimdik Tukymynan kobejedi Mausym shilde ajlarynda gүldep tamyzda zhemis beredi Gүli zhyltyr sary tүsti әdemi bolgandyktan sәndik үshin de osiriledi A tian chanica biiktigi 7 10 sm ote sirek kezdesetin sabagyn tүk baskan dәrilik osimdik Tukymynan kobejedi Mamyr mausym ajlarynda gүldep mausym shildede zhemistenedi shildedin bul үsh tүri taralu ajmagynyn zhyldan zhylga azayuyna bajlanysty korgauga alynyp Қazakstannyn Қyzyl kitabyna engizilgen DerekkozderҚazak Enciklopediyasy T Musakulov ORYSShA ҚAZAҚShA TҮSINDIRMELI BIOLOGIYaLYҚ SӨZDIK I tom ҚAZAҚMEMLEKETBASPASY Almaty 1959 Redakciyasyn baskargan Biologiya gylymynyn doktory professor T Darkanbaev Ortakkorda bugan katysty media sanaty bar Adonis