Әбікен Хасенов (1897, қазіргі Қарағанды облысы Шет ауданы - 30.10.1958, Алматы) - қазақтың күйші-домбырашысы, шертпе күйдің шебері, актер, Қазақ КСР-інің еңбек сіңірген артисі (1945).
Әбікен Хасенов | |
Туған күні | |
---|---|
Туған жері | |
Қайтыс болған күні | |
Қайтыс болған жері | |
Мамандықтары | күйші |
Марапаттары | Қазақ КСР-інің еңбегі сіңген әртісі |
Домбырашылық өнерге баулыған әкесі Хасен, немере ағасы және Ақмолда Дүйсенұлы болды. Кейіннен ол белгілі күйші-домбырашылар Баубек пен Қыздарбектен Тәттімбеттің күйлерін үйренеді.
- 1934 жылдан қазіргі Қазақ академиялық драма театрында қызмет етті. Xасенов театр сахнасында Құнанбай (М.Әуезов пен Л.С. Соболевтің "Абайында"), Қараменде (Әуезовтің "Еңлік - Кебегінде"), , Балта (Ғ.Мүсіреповтің "Ақан сері - Ақтоқтысында"), Мұса (С.Мұқановтың "Шоқан Уәлихановында"), Тайман (Ә.Тәжібаевтың "Майрасында"), т.б. образдар жасады. Сонымен қатар ол Тәттімбеттің "Сарыжайлау", "Көкейкесті", "Сылқылдақ", "", "Азамат", "Қосбасар" (бірнеше түрі), т.б. күйлері пластинкаға түсірілді. Оның өзі шығарған "Қоңыр" атты күйі бар.
Арғын тайпасы, Қаракесек руының Кәрсон бұтағынан шыққан.
Ол дәстүрлі музыкалық ортада, күй өнерін құрметтейтін қадірлей білетін елде өсті. Оның алғашқы ұстазы өз ағасы Мақаш. Аттары аңыз болған домбырашылар , Қыздарбек, Әбді, Ақмолда, Итаяқтардың есімдері елге кең жайылған аса қадірлі қасиетті өнерпаздар осында өмір сүрді.
1934 жылы Әбікен қазақ әдебиетінің классигі жазушы Сәкен Сейфуллиннің көмегі тиіп Қазақтың драма театрына жұмысқа алынып өмірінің соңына дейін сонда істейді. Әбікен көптеген батырлар мен билердің бейнесін сахнаға шығарды.
Бірақ Әбікен өміріндегі ерекше орын алатын қасиеті әрине күйшілігі. Оның домбырасының қоңыр үні жүректегі қыл сезімдерді қозғап көңілдегі шерді дөп басатын сиқырлы сазымен со кездегі қазақтың зиялы қауымының әртістерінің ақын-жазушыларының ғалымдарының ұйып тыңдайтын көңілдерінің қошы бола білді. Бақытымызға орай Әбікеннің көзі тірісінде оның орындауындағы Тәттімбет пен Әбдінің күйлері саз табақшасына түсіріліп, өзі шығарған «Қоңыр» күйіне ән де жазылып қалды.
Дереккөздер
- Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия. - Алматы: Атамұра, 2006. ІSBN 9965-34-515-5
- Қояншы-Дәулет-Таңай, Болашақ-Баспа, 2008, 293 бет. Н. О. Дулатбеков(төраға), Н.Т. Жұмәділова, Б. Доскеев, Қ. Медиев, С. Тұңғышбеков, Г.Ш. Рымжанова және т.б. ISBN 9965-534-40-3
- Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Baska magynalar үshin Hasenov degen betti karanyz Әbiken Hasenov 1897 kazirgi Қaragandy oblysy Shet audany 30 10 1958 Almaty kazaktyn kүjshi dombyrashysy shertpe kүjdin sheberi akter Қazak KSR inin enbek sinirgen artisi 1945 Әbiken HasenovTugan kүni1897 1897 Tugan zheriShet audanyҚajtys bolgan kүni30 kazan 1958 1958 10 30 Қajtys bolgan zheriAlmatyMamandyktarykүjshiMarapattaryҚazak KSR inin enbegi singen әrtisi Dombyrashylyk onerge baulygan әkesi Hasen nemere agasy zhәne Akmolda Dүjsenuly boldy Kejinnen ol belgili kүjshi dombyrashylar Baubek pen Қyzdarbekten Tәttimbettin kүjlerin үjrenedi 1934 zhyldan kazirgi Қazak akademiyalyk drama teatrynda kyzmet etti Xasenov teatr sahnasynda Қunanbaj M Әuezov pen L S Sobolevtin Abajynda Қaramende Әuezovtin Enlik Kebeginde Balta Ғ Mүsirepovtin Akan seri Aktoktysynda Musa S Mukanovtyn Shokan Uәlihanovynda Tajman Ә Tәzhibaevtyn Majrasynda t b obrazdar zhasady Sonymen katar ol Tәttimbettin Saryzhajlau Kokejkesti Sylkyldak Azamat Қosbasar birneshe tүri t b kүjleri plastinkaga tүsirildi Onyn ozi shygargan Қonyr atty kүji bar Argyn tajpasy Қarakesek ruynyn Kәrson butagynan shykkan Ol dәstүrli muzykalyk ortada kүj onerin kurmettejtin kadirlej biletin elde osti Onyn algashky ustazy oz agasy Makash Attary anyz bolgan dombyrashylar Қyzdarbek Әbdi Akmolda Itayaktardyn esimderi elge ken zhajylgan asa kadirli kasietti onerpazdar osynda omir sүrdi 1934 zhyly Әbiken kazak әdebietinin klassigi zhazushy Sәken Sejfullinnin komegi tiip Қazaktyn drama teatryna zhumyska alynyp omirinin sonyna dejin sonda istejdi Әbiken koptegen batyrlar men bilerdin bejnesin sahnaga shygardy Birak Әbiken omirindegi erekshe oryn alatyn kasieti әrine kүjshiligi Onyn dombyrasynyn konyr үni zhүrektegi kyl sezimderdi kozgap konildegi sherdi dop basatyn sikyrly sazymen so kezdegi kazaktyn ziyaly kauymynyn әrtisterinin akyn zhazushylarynyn galymdarynyn ujyp tyndajtyn konilderinin koshy bola bildi Bakytymyzga oraj Әbikennin kozi tirisinde onyn oryndauyndagy Tәttimbet pen Әbdinin kүjleri saz tabakshasyna tүsirilip ozi shygargan Қonyr kүjine әn de zhazylyp kaldy DerekkozderҚaragandy Қaragandy oblysy Enciklopediya Almaty Atamura 2006 ISBN 9965 34 515 5 Қoyanshy Dәulet Tanaj Bolashak Baspa 2008 293 bet N O Dulatbekov toraga N T Zhumәdilova B Doskeev Қ Mediev S Tungyshbekov G Sh Rymzhanova zhәne t b ISBN 9965 534 40 3 Қazak mәdenieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2005 ISBN 9965 26 095 8Osy makala kazak mәdenieti turaly bastama bolyp tabylady Buny tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektesuinizdi surajmyz Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz