Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Қунақ тұқымдасы немесе Тау шымшықтар (лат. Fringillidae) – торғайтәрізділер құстар отрядына жататын 73 тұқымдастың бірі. Дене мөлшері алуан түрлі ( 7 – 100 г) үлкен құстар тобы.
Қунақ тұқымдасының түрлерін мынандай ортақ белгілермен сипаттауға болады:
- дене бітімі мығым,
- басы үлкен,
- мойны қысқа,
- тұмсығы – дәнжегіштер типті: конус пішінді үшкірқомақты болып келеді.
Доғалданған немесе үшкір қанатының ұзындығы – орташа. Қауырсындануы – қалың, жұмсақ немесе денеге тығыз жанасады, реңдерінің түсі айқын. Аталығы аналығынан ашық өңді, ал жас қунақтар аналықтарға ұқсас. Көптеген құс түрлері – тамаша сайрағыштар, оның үстіне аналық та жиі сайрайды. Жеке жұп түзіп ұялайды, ал жылдың қалған уақытында топ түзеді. Дәнжегіш, оған қоса көптеген қунақтар балапандарын өсімдіктердің тұқымымен қоректендіреді. Бірқатар түрлерде дамыған, яғни бір түрге жататын өсімдіктер тұқымымен қоректену басымырақ. Қоңыржай ендікте – жыл құстары және жылыстаушылар, тропиктік елдерде – отырықшы. Бұл құстар түрінің көпшілігі ағаш – бұталы өсімдіктерге байланысты, дегенмен тауда (және биік тауда) өмір сүретін түрлерінің де бірсыпыра топтары бар. Ұялары тостаған тәрізді аузы ашық, олардың орналасатын орындары аса алуан түрлі.
Мадагаскар, Аустралия және Жаңа Зеландиядан басқа жерлерде өте кең таралған.
Тұқымдаста 43-67 туысқа топтастырылатын 243-270 түр және үш тұқым тармағы бар. Олар:
- галапагостық немесе Дарвин қунақтары тұымдас тармақтары (4 туысқа жататын 14 түр, Галапагосс аралы),
- кардиналдық тұқымдас тармағы (12-31 туысқа жататын 110-132 түр, Солтүстік және Оңтүстік Америка) және
- нағыз қунақ тұқымдас тармағы (27 – 32 туысқа жататын 119 – 125 түр, Африка және Еуразия).
Қазақстанда тек қана нағыз қунақ тұқымдастар кездеседі. Олар – төменде аталатын 18 туыстастардың 32 өкілдері. Атап айтқанда 18 туыстастарға мыналар жатады:
- Қунақ туысы,
- Баққунақтар туысы,
- Жасылтуылжықтар туысы,
- Шымшықтар туысы,
- ,
- Шоңайнақтар туысы,
- ,
- ,
- Шөл суықторғайлар туысы,
- Құралайлар туысы,
- ,
- (урагустар),
- ,
- ,
- Қайшыауыздар туысы,
- .
Дереккөздер
- Құстар: мектеп энциклопедиясы / А. Ф. Ковшарь, В. А. Ковшарь. - Алматы : Атамұра, 2010. - 352 б. : ISBN 978-601-282-168-0
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қunak tukymdasy nemese Tau shymshyktar lat Fringillidae torgajtәrizdiler kustar otryadyna zhatatyn 73 tukymdastyn biri Dene molsheri aluan tүrli 7 100 g үlken kustar toby Қunak tukymdastar Қunak tukymdasynyn tүrlerin mynandaj ortak belgilermen sipattauga bolady dene bitimi mygym basy үlken mojny kyska tumsygy dәnzhegishter tipti konus pishindi үshkirkomakty bolyp keledi Dogaldangan nemese үshkir kanatynyn uzyndygy ortasha Қauyrsyndanuy kalyn zhumsak nemese denege tygyz zhanasady renderinin tүsi ajkyn Atalygy analygynan ashyk ondi al zhas kunaktar analyktarga uksas Koptegen kus tүrleri tamasha sajragyshtar onyn үstine analyk ta zhii sajrajdy Zheke zhup tүzip uyalajdy al zhyldyn kalgan uakytynda top tүzedi Dәnzhegish ogan kosa koptegen kunaktar balapandaryn osimdikterdin tukymymen korektendiredi Birkatar tүrlerde damygan yagni bir tүrge zhatatyn osimdikter tukymymen korektenu basymyrak Қonyrzhaj endikte zhyl kustary zhәne zhylystaushylar tropiktik elderde otyrykshy Bul kustar tүrinin kopshiligi agash butaly osimdikterge bajlanysty degenmen tauda zhәne biik tauda omir sүretin tүrlerinin de birsypyra toptary bar Ұyalary tostagan tәrizdi auzy ashyk olardyn ornalasatyn oryndary asa aluan tүrli Madagaskar Australiya zhәne Zhana Zelandiyadan baska zherlerde ote ken taralgan Tukymdasta 43 67 tuyska toptastyrylatyn 243 270 tүr zhәne үsh tukym tarmagy bar Olar galapagostyk nemese Darvin kunaktary tuymdas tarmaktary 4 tuyska zhatatyn 14 tүr Galapagoss araly kardinaldyk tukymdas tarmagy 12 31 tuyska zhatatyn 110 132 tүr Soltүstik zhәne Ontүstik Amerika zhәne nagyz kunak tukymdas tarmagy 27 32 tuyska zhatatyn 119 125 tүr Afrika zhәne Euraziya Қazakstanda tek kana nagyz kunak tukymdastar kezdesedi Olar tomende atalatyn 18 tuystastardyn 32 okilderi Atap ajtkanda 18 tuystastarga mynalar zhatady Қunak tuysy Bakkunaktar tuysy Zhasyltuylzhyktar tuysy Shymshyktar tuysy Shonajnaktar tuysy Shol suyktorgajlar tuysy Қuralajlar tuysy uragustar Қajshyauyzdar tuysy DerekkozderҚustar mektep enciklopediyasy A F Kovshar V A Kovshar Almaty Atamura 2010 352 b ISBN 978 601 282 168 0