Қос нүкте

Қос нүкте (:) - жазуда пайдалынатын тыныс белгілерінің бірі. Көп нүкте сөйлемнің синтаксистік ерекшеліктері мен мағынасына баыланысты қойылады. Қос нүктенің сөйлемдегі басты қызметі - сөйлем мүшелерінің арасындағы түрлі қарым-қатынастарды көрсету.

: к •  • ө Тыныс белгілері
( ’ ' ) жақшалар (( )), ([ ]), ({ }), (< >) қос нүкте ( : ) үтір ( , ) сызықша ( — ) көп нүкте ( …, ... ) леп белгісі ( ! ) нүкте ( . ) тырнақшалар ( « », „ “ ) ( -, ‐ ) сұрақ белгісі ( ? ) нүктелі үтір ( ; ) ( / )
( ) ( ) ( ) ( · )
Жалпы
( & ) «айқұлақ» ( @ ) жұлдызша ( * ) ( \ ) ( • ) ( ^ ) ( ¤ ) , , ¥, , , ( † ) ( ‡ ) ( ° ) ( ¡ ) ( ¿ ) ( # ) ( № ) ( %, ‰, ‱ ) ( ¶ ) ( ′ ) ( § ) ( ~ ) ( ¨ ) ( _ ) ( |, ¦ )
Жалпы емес
( ⁂ ) ( ☞ ) ( ∴ ) ( ‽ ) ( ؟ )

Қойылу жағдайлары

Қос нүкте мынадай жағдайларда қойылады:

1. Бірыңғай мүшелердің алдынан жалпылауыш сөздер немесе жалпылауыш мәнді сөздер келетін болса, жалпылауыш сөздерден соң қос нүкте қойылады.
2. Жалғаулықсыз салаласқан жай сөйлемдердің алдыңғысының мағынасы соңғы жай сөйлемдер арқылы айқындалып тұратын болса, мұндай жай сөйлемдердің арасына қос нүкте қойылады.
3. Рет-ретімен санамалап баяндауды керек ететін жалпылауыш мәнді сөздерден соң қос нүкте қойылады.
4. Төл сөздің алдынан автор сөзі келгенде, одан соң қос нүкте қойылады.
5. Түйген ойды, қағидаларды, ережелерді дәлелдеу мақсатымен алынған сөйлемдердің алдында мысалы деген сөз қолданылатын болса, одан соң қос нүкте қойылады.
6. Бірыңғай мүшелердің алдынан басқа, бөлек, атап, айтқанда, тәрізіді сөздер келіп, баса назар аудару мәнінде қолданылса, бұл сөздерден соң қос нүкте қойылады.

Дереккөздер

1. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Лингвистика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын – Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. ISBN 9965-08-235-9