Ядролық отын – ядролық реакцияға қатысу нәтижесінде пайдалы энергия бөлетін зат. Ядролық реакциялардың пайдалы энергия бөлетін екі түрінің (ауыр ядроларды бөлшектеу және жеңіл ядролардан ауыр ядролардың түзілуі) болуына байланысты. Ядролық отындар бөлшектенгіш заттарға және термоядролық отындарға ажыратылады. Тізбекті реакцияға бейім уран (233U, 235U) мен плутоний (239Pu 241Pu) изотоптары, сондай-ақ шапшаң нейтрондардың әсерінен бөлшектенетін не реакторларда сәуле әсерінен уран ( 233U) не плутоний (239Pu) изотоптарына түрленетін заттар бөлшектенгіш ядролық отын ға жатқызылады. Энергиясы әр түрлі нейтрондар әсерінен бөлшектенетін уранның табиғи изотопы ( 235U) бірінші реттік ядролық отын, ал оның өзге изотоптары екінші реттік ядролық отын деп аталады. Ядроның бір рет бөлшектенуі кезінде 1 г ядролық отын нан шамамен 180 МэВ, яғни 7,41010 Дж энергия бөлінеді. Негізгі ядролық отын – табиғи уран. Ядролық энергетикада торий мен плутоний тәжірибелік мақсаттар үшін ғана пайдаланылады. Ядролық отынның екінші түрі – термоядролық отындардың (дейтерий, тритий, литий) энергиясы қазіргі кезде тек қопарылыс түрінде ғана бөлінуде. Сондықтан бұл отын термоядролық қарулар жасауға пайдаланылуда 1 г дейтерий “жанғанда” 8,51010Дж, ал 1 г дейтерий мен тритий қоспасы “жанғанда” 3,51011 Дж энергия бөлініп шығады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
- Қазақ энциклопедиясы, 10 - том
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Yadrolyk otyn yadrolyk reakciyaga katysu nәtizhesinde pajdaly energiya boletin zat Yadrolyk reakciyalardyn pajdaly energiya boletin eki tүrinin auyr yadrolardy bolshekteu zhәne zhenil yadrolardan auyr yadrolardyn tүzilui boluyna bajlanysty Yadrolyk otyndar bolshektengish zattarga zhәne termoyadrolyk otyndarga azhyratylady Tizbekti reakciyaga bejim uran 233U 235U men plutonij 239Pu 241Pu izotoptary sondaj ak shapshan nejtrondardyn әserinen bolshektenetin ne reaktorlarda sәule әserinen uran 233U ne plutonij 239Pu izotoptaryna tүrlenetin zattar bolshektengish yadrolyk otyn ga zhatkyzylady Energiyasy әr tүrli nejtrondar әserinen bolshektenetin urannyn tabigi izotopy 235U birinshi rettik yadrolyk otyn al onyn ozge izotoptary ekinshi rettik yadrolyk otyn dep atalady Yadronyn bir ret bolshektenui kezinde 1 g yadrolyk otyn nan shamamen 180 MeV yagni 7 4 1010 Dzh energiya bolinedi Negizgi yadrolyk otyn tabigi uran Yadrolyk energetikada torij men plutonij tәzhiribelik maksattar үshin gana pajdalanylady Yadrolyk otynnyn ekinshi tүri termoyadrolyk otyndardyn dejterij tritij litij energiyasy kazirgi kezde tek koparylys tүrinde gana bolinude Sondyktan bul otyn termoyadrolyk karular zhasauga pajdalanyluda 1 g dejterij zhanganda 8 5 1010Dzh al 1 g dejterij men tritij kospasy zhanganda 3 5 1011 Dzh energiya bolinip shygady Yadrolyk otynnyn dajyndaluyPajdalanylgan әdebietter Қazak enciklopediyasy 10 tom Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet