Шеке — құлақ пен аралығындағы бас сүйектің бір бөлігі.
«Жан-жағыма алақтап келе жатқанымда... байқамай шекемді соғып алдым» (Өтеген Күмісбаев, Ауыл.).
Сөз төркіні — Моңғол тілдері. Бірақ олардағы мағынасы біздегіден өзгеше. Моңғолдарда — «чих», буряттарда —«шэхэн», — «чикн» сөздері біздегі «құлақ» мағынасында қолданылады. Тунгус-маньчжур тілдеріне Моңғол тілінен ауысқан «шеке» тұлғалас сөздер бірінде «құлақ», екіншісінде «самай» мағыналарында көрінеді. Бізде ертеден бері келе жатқан «құлақ» сөзі болғандықтан, алғаш Моңғол, түркі тілдеріне ортақ «шеке» тұлғалас сөз бас бөлігінің біріне атау болып қалыптасқан. Мұндай жағдайды басқа түркі тілдерінен де байқаймыз. Мысалы, якут тілінде чэчэгей — самай, туваларда чаак —шеке. Осыларды ескеріп, түйіндей келгенде біздегі «шеке» сөзінің алғашқы төркіні — Моңғол тілі, тұңғыш мағынасы «құлақ»болып шығады.
Дереккөздер
- Бес жүз бес сөз.— Алматы: Рауан, 1994 жыл. ISBN 5-625-02459-6
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sheke kulak pen aralygyndagy bas sүjektin bir boligi Zhan zhagyma alaktap kele zhatkanymda bajkamaj shekemdi sogyp aldym Өtegen Kүmisbaev Auyl Soz torkini Mongol tilderi Birak olardagy magynasy bizdegiden ozgeshe Mongoldarda chih buryattarda shehen chikn sozderi bizdegi kulak magynasynda koldanylady Tungus manchzhur tilderine Mongol tilinen auyskan sheke tulgalas sozder birinde kulak ekinshisinde samaj magynalarynda korinedi Bizde erteden beri kele zhatkan kulak sozi bolgandyktan algash Mongol tүrki tilderine ortak sheke tulgalas soz bas boliginin birine atau bolyp kalyptaskan Mundaj zhagdajdy baska tүrki tilderinen de bajkajmyz Mysaly yakut tilinde chechegej samaj tuvalarda chaak sheke Osylardy eskerip tүjindej kelgende bizdegi sheke sozinin algashky torkini Mongol tili tungysh magynasy kulak bolyp shygady DerekkozderBes zhүz bes soz Almaty Rauan 1994 zhyl ISBN 5 625 02459 6Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz