Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Шаған (лат. Fraxinus) зәйтүндер тұқымдасына жататын, жапырағы түсетін ағаш.
| Шаған | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 кәдімгі шаған | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| түрлері | ||||||||||||||||
| 45–65 |
Басқа мағыналар үшін Шаған деген бетті қараңыз.Солтүстік жарты шардың қоңыржай және субтропиктік аймақтарында, кейде Азия мен Американың тропиктік аймақтарында кездесетін 70-ке жуық түрі белгілі. Қазақстанның оңтүстік облыстарындағы таулардың, ормандардың, өзен жағаларындағы су жайылымдарында өсетін 4 түрі бар. Соның ішінде саябақтарда, көшелерде қолдан өсірілетін түрі — (F. syrіaca). Оның биіктігі 30 м-дей, бұтақтары цилиндр пішінді, қабығы қоңыр сұр түсті. Бүрлері қоңырқай немесе қара, қысқа түкті, жапырақтарының ұзындығы 25 см, бір — үштен жұпталып шығады, шеті ара тісті, үстіңгі беті қанық жасыл, астыңғы жағы ақшыл келеді. Гүлдері желмен тозаңданады, қос жынысты кейде полигамды (бір гүлінде аталық та, аналық та немесе екеуі де болады), шашақ гүлшоғырына топталған. Гүлшоғыры ұзын, сәл төмен қарай иіліп тұрады, олар алдыңғы жылдан қалған жапырақ қолтығында жетіледі. Маусым айында гүлдеп, жемісі шілдеде піседі. Жемісі — эллипс пішінді, шеті ойық келген жаңғақша. Шағанның қатты әрі серпімді сүрегі кеме, темір жол вагонын, ұшақ жасау өнеркәсібінде және ағаш бұйымдарын жасауда қолданылады. (F. ornus) (тәтті шырын, іш қатып қалғанда ішеді) алынады. Ал (F. chіnensіs) ақ балауыз бөліп шығарады, сондықтан оны шырақ жасау және медицинада, парфюмерияда, тоқыма өнеркәсібінде пайдалану үшін өсіреді.
Дереккөздер
- Қазақ Энциклопедиясы, 9 том 18 бөлім
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
| Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Fraxinus |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shagan lat Fraxinus zәjtүnder tukymdasyna zhatatyn zhapyragy tүsetin agash Shagankәdimgi shaganDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Қos zharnaktylar unranked AsteridsSaby Tukymdasy OleaceaeTajpasy Tegi Fraxinus L tүrleri45 65 Baska magynalar үshin Shagan degen betti karanyz Soltүstik zharty shardyn konyrzhaj zhәne subtropiktik ajmaktarynda kejde Aziya men Amerikanyn tropiktik ajmaktarynda kezdesetin 70 ke zhuyk tүri belgili Қazakstannyn ontүstik oblystaryndagy taulardyn ormandardyn ozen zhagalaryndagy su zhajylymdarynda osetin 4 tүri bar Sonyn ishinde sayabaktarda koshelerde koldan osiriletin tүri F syriaca Onyn biiktigi 30 m dej butaktary cilindr pishindi kabygy konyr sur tүsti Bүrleri konyrkaj nemese kara kyska tүkti zhapyraktarynyn uzyndygy 25 sm bir үshten zhuptalyp shygady sheti ara tisti үstingi beti kanyk zhasyl astyngy zhagy akshyl keledi Gүlderi zhelmen tozandanady kos zhynysty kejde poligamdy bir gүlinde atalyk ta analyk ta nemese ekeui de bolady shashak gүlshogyryna toptalgan Gүlshogyry uzyn sәl tomen karaj iilip turady olar aldyngy zhyldan kalgan zhapyrak koltygynda zhetiledi Mausym ajynda gүldep zhemisi shildede pisedi Zhemisi ellips pishindi sheti ojyk kelgen zhangaksha Shagannyn katty әri serpimdi sүregi keme temir zhol vagonyn ushak zhasau onerkәsibinde zhәne agash bujymdaryn zhasauda koldanylady F ornus tәtti shyryn ish katyp kalganda ishedi alynady Al F chinensis ak balauyz bolip shygarady sondyktan ony shyrak zhasau zhәne medicinada parfyumeriyada tokyma onerkәsibinde pajdalanu үshin osiredi DerekkozderҚazak Enciklopediyasy 9 tom 18 bolim Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet Ortakkorda bugan katysty media fajldar bar Fraxinus