Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Шағалалар (лат. Larus) — татреңтәрізділер отряды, шағала тұқымдасына жататын құс туысы. Қазақстанның кез келген су алабында кездесетін 9 түрі бар.
| Шағалалар | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Қылаң шағала | ||||||||||||
|
Сипаттамасы
Шағалалар жақсы ұшып, жүзеді, бірақ суға сүңги алмайды. Қанаттары ұзын, аяқтары қысқа, аяқ саусақтарының арасы жарғақты. Шоғыр құрып тіршілік ететін түрлері де бар. Ұясын жерге, шың басына, судағы жартасқа шөптен жасайды. Ірі жәндіктермен, моллюскалармен, тышқан тәрізді кемірушілермен, балықтармен қоректенеді.
Шағалалардың ішіндегі ең ірілерінің бірі — дуанбас. Ең майдасы — кіші шағала (L. minutus), оның денесінің ұзындығы 290 — 300 мм, құйрығы 85 — 95 мм, тұмсығы 21 — 25 мм, салм. 120 — 150 г, түсі сұр қоңыр. Түр тармағын құрмайды, жыл құсы. Ұясын республиканың солтүстік өңірлерінен бастап, оңтүстікте комитетіне дейінгі аймақтарда салады. Ұясында 2 — 3 жұмыртқа болады, жылына бір рет балапан басып шығарады. Ең жиі кездесетіні — (L. argentatus), оның денесінің ұзындығы 580 — 640 мм, құй-рығы 160 — 190 мм, тұмсығы 55 — 90 мм, салм. 750 г-нан 1,1 кг-ға дейін, қанатының түсі күмістей. 10 түр тармағының республикада 2-уі кездеседі.
Жыл құсы, көктемде ұшып келіп, барлық жазықты-сулы жерлерге ұя салады. (L. ridibundus), оның денесінің ұзындығы 420 мм, құйрығы 130 мм, тұмсығы 40 мм, салмағы 255 — 345 г, түсі қоңыр сарғыш. Түр тармағы жоқ. Жыл құсы, республиканың сулы жерінің бәрінде кездеседі. Шағалалардың Халықаралық табиғат қорғау одағының “Қызыл кітабына” 4 түрі (бұлардың ішінде өте сирек кездесетіні: Шығыс Қытай теңізі мен Сары теңіздің жағалауларында мекендейтін — (L. saundersi) 1 түр тармағы қорғауға алынып, енгізілген.
Дереккөздер
- Қазақ Энциклопедиясы, 9 том 18 бөлім
- Брем ауылы , Птицы, т. 1, М., 1999.
 | Бұл — орнитология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
| Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Larus |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shagalalar lat Larus tatrentәrizdiler otryady shagala tukymdasyna zhatatyn kus tuysy Қazakstannyn kez kelgen su alabynda kezdesetin 9 tүri bar ShagalalarҚylan shagalaDүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby ҚustarSaby TatrentәrizdilerTukymdasy Tegi Larus Linnaeus 1758SipattamasyShagalalar zhaksy ushyp zhүzedi birak suga sүngi almajdy Қanattary uzyn ayaktary kyska ayak sausaktarynyn arasy zhargakty Shogyr kuryp tirshilik etetin tүrleri de bar Ұyasyn zherge shyn basyna sudagy zhartaska shopten zhasajdy Iri zhәndiktermen mollyuskalarmen tyshkan tәrizdi kemirushilermen balyktarmen korektenedi Shagalalardyn ishindegi en irilerinin biri duanbas En majdasy kishi shagala L minutus onyn denesinin uzyndygy 290 300 mm kujrygy 85 95 mm tumsygy 21 25 mm salm 120 150 g tүsi sur konyr Tүr tarmagyn kurmajdy zhyl kusy Ұyasyn respublikanyn soltүstik onirlerinen bastap ontүstikte komitetine dejingi ajmaktarda salady Ұyasynda 2 3 zhumyrtka bolady zhylyna bir ret balapan basyp shygarady En zhii kezdesetini L argentatus onyn denesinin uzyndygy 580 640 mm kuj rygy 160 190 mm tumsygy 55 90 mm salm 750 g nan 1 1 kg ga dejin kanatynyn tүsi kүmistej 10 tүr tarmagynyn respublikada 2 ui kezdesedi Zhyl kusy koktemde ushyp kelip barlyk zhazykty suly zherlerge uya salady L ridibundus onyn denesinin uzyndygy 420 mm kujrygy 130 mm tumsygy 40 mm salmagy 255 345 g tүsi konyr sargysh Tүr tarmagy zhok Zhyl kusy respublikanyn suly zherinin bәrinde kezdesedi Shagalalardyn Halykaralyk tabigat korgau odagynyn Қyzyl kitabyna 4 tүri bulardyn ishinde ote sirek kezdesetini Shygys Қytaj tenizi men Sary tenizdin zhagalaularynda mekendejtin L saundersi 1 tүr tarmagy korgauga alynyp engizilgen DerekkozderҚazak Enciklopediyasy 9 tom 18 bolim Brem auyly Pticy t 1 M 1999 Bul ornitologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Ortakkorda bugan katysty media fajldar bar Category Larus