Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Харижилік- Исламда ең алғаш пайда болған мазһаб. Хазіреті Әли дәуірінде Сыффин соғысы және Хакем (қазы) оқиғасынан кейін бөлек бір топ ретінде ұйымдасқан харижиліктің пайда болуына көбіне әлеуметтік және саяси факторлар ықпал еткен. Яғни, бұл топ әлеуметтік және саяси тақырыптарды дінге сәйкестендіріп, дінді саясаттың құралы ретінде қолданатын ұйым ретінде қалыптасқан. Саяси және әлеуметтік әрекет жасауды тоқтатыл, итиқадтық мазһаб түрін алды. Хазіреті Осман кезеңі мұсылман қоғамында әлеуметтік-экономикалық және саяси өзгерістер кездескен дәуір болып табылады. Фәтихтер арқылы үш құрлыққа таралып, дүниенің түрлі өркениеттеріне жолыққан мұсылмандар өте маңызды әсерлену процесін басынан кешірді. Жауынгерлер елдеріне қайтып оралғанда көргендерін туыстарымен бірге өмірде жүзеге асыруды қалады. Бұл түсінік кейбір жерлерде қолдау тапса, Курра деп аталатын топтың бастауымен көптеген жерде маңызды қарсылықтарға кездесті. Қарсыластар сол кездегі өкіметке де теріс көзбен қарап, ұнатпайтынын білдіретін әрекеттер көрсетті. Олар өкіметтің кетіп,саяси қайраткерлердің өзгеруін қадаған.Бұрынғы әлеуметтік өмірді қолдайтындарын және ішкі тартыстардан алыс қоғамды қалайтындарын айтқан. Қысқа уақытта ұйымдасып, іс-әрекет жасаған бұл адамдар халифа Хазіреті Османды өлтіріп, саяси жоспарларын жүзеге асыра бастады. Ұзақ уақыт Ислам елінде террорлық әрекет жасап, ішкі тартыстарға себеп болды. Жамал мен Сыффин соғыстарының жүзеге асуына және Хазіреті Әлиді өлтіруіне себеп болды.Харижилердің пайда болуының себептерінің бірі - өз тайпасын қолдаушылық Ислам діні ұлт және тайпа қолдаушыларына қарсылық білдіріп, адамгершілік принцип шеңберінде тайпалар және ұлттар арасында бірлік және ынтымақтастық орнатуға тырысса да Хазіреті Османның халифаттық дәуірінің соңғы жылдарында қайтадан пайда бола бастады. Сөйтіп кейбір тайпалар құрайыш тайпасына қарсы бас көтере бастады. Ирактық, Йемендік және Меккелік кейбір тайпалар құрайыштың саяси үстемдігінің аяқталуын және басқа тайпалардың елді басқаруын қалайды. Дегенмен олар саяси өзгерісті тікелей бейбіт жолмен емес, кейбір діни негіздерді пайдаланып, күш көрсетумен бастады. Азаттық алған құл да әділ басқару шартымен халық
Дереккөздер
- Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
 | Бұл — Ислам туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Harizhilik Islamda en algash pajda bolgan mazһab Hazireti Әli dәuirinde Syffin sogysy zhәne Hakem kazy okigasynan kejin bolek bir top retinde ujymdaskan harizhiliktin pajda boluyna kobine әleumettik zhәne sayasi faktorlar ykpal etken Yagni bul top әleumettik zhәne sayasi takyryptardy dinge sәjkestendirip dindi sayasattyn kuraly retinde koldanatyn ujym retinde kalyptaskan Sayasi zhәne әleumettik әreket zhasaudy toktatyl itikadtyk mazһab tүrin aldy Hazireti Osman kezeni musylman kogamynda әleumettik ekonomikalyk zhәne sayasi ozgerister kezdesken dәuir bolyp tabylady Fәtihter arkyly үsh kurlykka taralyp dүnienin tүrli orkenietterine zholykkan musylmandar ote manyzdy әserlenu procesin basynan keshirdi Zhauyngerler elderine kajtyp oralganda korgenderin tuystarymen birge omirde zhүzege asyrudy kalady Bul tүsinik kejbir zherlerde koldau tapsa Kurra dep atalatyn toptyn bastauymen koptegen zherde manyzdy karsylyktarga kezdesti Қarsylastar sol kezdegi okimetke de teris kozben karap unatpajtynyn bildiretin әreketter korsetti Olar okimettin ketip sayasi kajratkerlerdin ozgeruin kadagan Buryngy әleumettik omirdi koldajtyndaryn zhәne ishki tartystardan alys kogamdy kalajtyndaryn ajtkan Қyska uakytta ujymdasyp is әreket zhasagan bul adamdar halifa Hazireti Osmandy oltirip sayasi zhosparlaryn zhүzege asyra bastady Ұzak uakyt Islam elinde terrorlyk әreket zhasap ishki tartystarga sebep boldy Zhamal men Syffin sogystarynyn zhүzege asuyna zhәne Hazireti Әlidi oltiruine sebep boldy Harizhilerdin pajda boluynyn sebepterinin biri oz tajpasyn koldaushylyk Islam dini ult zhәne tajpa koldaushylaryna karsylyk bildirip adamgershilik princip shenberinde tajpalar zhәne ulttar arasynda birlik zhәne yntymaktastyk ornatuga tyryssa da Hazireti Osmannyn halifattyk dәuirinin songy zhyldarynda kajtadan pajda bola bastady Sojtip kejbir tajpalar kurajysh tajpasyna karsy bas kotere bastady Iraktyk Jemendik zhәne Mekkelik kejbir tajpalar kurajyshtyn sayasi үstemdiginin ayaktaluyn zhәne baska tajpalardyn eldi baskaruyn kalajdy Degenmen olar sayasi ozgeristi tikelej bejbit zholmen emes kejbir dini negizderdi pajdalanyp kүsh korsetumen bastady Azattyk algan kul da әdil baskaru shartymen halykDerekkozderIslam Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2010 ISBN 9965 26 322 1Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul Islam turaly makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz