Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Халықаралық ғарыш құқығы – бұл халықаралық құқық субъектілерінің ғарыш кеңістігін, аспан денелерін қоса алғанда, зерттеу және пайдалану қызметтеріне байланысты олардың арасындағы қатынастарды реттейтін құқықтық нормалар мен қағидалар жиынтығын көрсететін осы заманғы халықаралық құқықтың бір саласы. Оның тарихы Жердің алғашқы жасанды серігін 1957 ж. жіберуден басталады. 1961 және 1963 жж. желтоқсан айларында мемлекеттердің ғарыш кеңістігін пайдалану және зерттеу жөніндегі қызметтерінің құқықтық қағидалары мен нормаларын айқындайтын БҰҰ Бас Ассамблеясының қарары қабылданды.
Негізгі қағидалар қатарына: ғарыш кеңістігін зерттеу, пайдалану еркіндігінің қағидасы; ғарыш кеңістігіне мемлекеттердің тәуелсіздіктерінің таралмау қағидасы; ғарыш кеңістігін ұлттық иемденуге тыйым салу қағидасы жатқызылады.
БҰҰ аясында 1959 ж. БҰҰ Бас Ассамблеясының қосалқы органы – ғарыш кеңістігін бейбіт мақсаттарға пайдалану жөніндегі Комитеті құрылды.
Қайнар көздер
Халықаралық ғарыш құқығының қайнар көздері жүйесін БҰҰ шеңберінде жасалған мемлекеттердің ғарыштағы бірлескен қызметін реттейтін ғылыми-техникалық сипаттағы көптеген халықаралық шарттары; мемлекеттердің жердегі және әуе кеңістігіндегі ғарышты зерттеу және пайдалануға байланысты қызметін айқындайтын шарттар құрайды.
Қайнар көздердің бірінші тобына
- ғарыш кеңістігін, Айды және басқа да аспан денелерін зерттеу және пайдаланудағы мемлекеттер қызметінің қағидалары туралы 1967 ж. Шарт;
- ғарыш кеңістігіне жіберілген құтқару, ғарышкерлерді және объектілерді қайтару туралы 1968 ж. Келісім;
- ғарыш объектілері келтірілген залалдар үшін халықаралық жауапкершілік туралы 1972 ж. Конвенция;
- ғарыш кеңістігіне жіберілетін объектілерді тіркеу туралы 1976 ж. Конвенция;
- мемлекеттердің Айдағы және басқа аспан денелеріндегі қызметі туралы 1984 ж. Келісім жатады.
Халықаралық ғарыш құқығының қайнар көздерінің екінші тобы ғылыми-техникалық бағыт сипатында, оларды Еуропа ғарыш агенттігі; және басқа да көптеген үкіметаралық ұйымдар қабылдаған. Екі жақты және көп жақты сипаттағы мұндай шарттар мемлекеттердің ғарыштағы бірлескен қызметінің нақты және жалпы мәселелеріне қатысты болады.
Үшінші топтағы шарттар ғарышкерлерді және ғарыш объектілерін құтқару және қайтаруға байланысты жерде жүргізілетін операциялардың құқықтық мәселелерін реттейді. Сонымен бірге, ғарыш объектілерінің немесе олардың құрамдас бөліктерінің жерге құлауы кезінде келтірілген залалдарды өтеуді қамтамасыз етуге байланысты мәселелерді реттейді.
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Halykaralyk garysh kukygy bul halykaralyk kukyk subektilerinin garysh kenistigin aspan denelerin kosa alganda zertteu zhәne pajdalanu kyzmetterine bajlanysty olardyn arasyndagy katynastardy rettejtin kukyktyk normalar men kagidalar zhiyntygyn korsetetin osy zamangy halykaralyk kukyktyn bir salasy Onyn tarihy Zherdin algashky zhasandy serigin 1957 zh zhiberuden bastalady 1961 zhәne 1963 zhzh zheltoksan ajlarynda memleketterdin garysh kenistigin pajdalanu zhәne zertteu zhonindegi kyzmetterinin kukyktyk kagidalary men normalaryn ajkyndajtyn BҰҰ Bas Assambleyasynyn karary kabyldandy Negizgi kagidalar kataryna garysh kenistigin zertteu pajdalanu erkindiginin kagidasy garysh kenistigine memleketterdin tәuelsizdikterinin taralmau kagidasy garysh kenistigin ulttyk iemdenuge tyjym salu kagidasy zhatkyzylady BҰҰ ayasynda 1959 zh BҰҰ Bas Assambleyasynyn kosalky organy garysh kenistigin bejbit maksattarga pajdalanu zhonindegi Komiteti kuryldy Қajnar kozderHalykaralyk garysh kukygynyn kajnar kozderi zhүjesin BҰҰ shenberinde zhasalgan memleketterdin garyshtagy birlesken kyzmetin rettejtin gylymi tehnikalyk sipattagy koptegen halykaralyk sharttary memleketterdin zherdegi zhәne әue kenistigindegi garyshty zertteu zhәne pajdalanuga bajlanysty kyzmetin ajkyndajtyn sharttar kurajdy Қajnar kozderdin birinshi tobyna garysh kenistigin Ajdy zhәne baska da aspan denelerin zertteu zhәne pajdalanudagy memleketter kyzmetinin kagidalary turaly 1967 zh Shart garysh kenistigine zhiberilgen kutkaru garyshkerlerdi zhәne obektilerdi kajtaru turaly 1968 zh Kelisim garysh obektileri keltirilgen zalaldar үshin halykaralyk zhauapkershilik turaly 1972 zh Konvenciya garysh kenistigine zhiberiletin obektilerdi tirkeu turaly 1976 zh Konvenciya memleketterdin Ajdagy zhәne baska aspan denelerindegi kyzmeti turaly 1984 zh Kelisim zhatady Halykaralyk garysh kukygynyn kajnar kozderinin ekinshi toby gylymi tehnikalyk bagyt sipatynda olardy Europa garysh agenttigi zhәne baska da koptegen үkimetaralyk ujymdar kabyldagan Eki zhakty zhәne kop zhakty sipattagy mundaj sharttar memleketterdin garyshtagy birlesken kyzmetinin nakty zhәne zhalpy mәselelerine katysty bolady Үshinshi toptagy sharttar garyshkerlerdi zhәne garysh obektilerin kutkaru zhәne kajtaruga bajlanysty zherde zhүrgiziletin operaciyalardyn kukyktyk mәselelerin rettejdi Sonymen birge garysh obektilerinin nemese olardyn kuramdas bolikterinin zherge kulauy kezinde keltirilgen zalaldardy oteudi kamtamasyz etuge bajlanysty mәselelerdi rettejdi Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz