Халадж тілі

Халаж тілі - көбіне Иран және Ауғанстанда таралған түркі тілдерінің бірі. 2000 жылының мәліметі бойынша, сөйлеушілер саны 4200-дей. ISO 639-3 стандарты бойынша бұл тілді «түркі-Халаж тілі» деп белгілейді. Себебі үнді-иран тілін де «Халаж » деп атайды.

Халаж тілі
Елдер:	Иран, Ауғанстан
Аймақтар:	,
Ресми күйі:	жоқ
Реттейтін мекеме:	жоқ
Сөйлеушілер саны:	42 000 (2000 ж.)
:	Жойылуы қауыпты
Санаты:	Еуразия тілдері
Алтай тілдері Түркі тілдері
Жазуы:	жоқ
ISO 639-1:	—
:	tut
:	klj
Тағы қараңыз:

Географиялық таралуы

Халаж тілінде сөйлеушілер көбіне және Құм остандарының тұрғындары. Егер 1968 жылы сөйлеушілердің саны 17 000-дай болса, 2000 жылы «Ethnologue» журналының мәліметі бойынша бұл көрсеткіш 42107 адамға дейін көтерілген.

Фонетикасы

Дауыссыздар

Согласные фонемы

	Еріндік дауыссыздар		Альвеола дауыссыздар		Жіңішке дауыссыздар		Веляр дауыссыздар		Көмей дауыссыздар		Глоттал дауыссыздар
Назальды дауыссыздар	m		n				ŋ
	p	b	t	d	tʃ	dʒ	k	ɡ	q	ɢ
Сүзілмелі	f	v	s	z	ʃ	ʒ	x	ɣ			h
			ɾ
Жабысыңқы дауыссыз дыбыстар			l		j

Сандар

Халаж сандарының атаулары көбі түркі тіліндегідей, кейде (мысалы«80» және «90» үшін) парсы тілінің эквиваленттері қолданылады:

• 1 — biː
• 2 — æk.ki
• 3 — yʃ
• 4 — tœœɾt
• 5 — bie̯ʃ
• 6 — al.ta
• 7 — jæt.ti
• 8 — sæk.kiz
• 9 — toq.quz
• 10 — uo̯n
• 20 — ji.iɾ.mi
• 30 — hot.tuz
• 40 — qiɾq
• 50 — æl.li
• 60 — alt.miʃ
• 70 — jæt.miʃ
• 80 — saʲ.san (түрк.), haʃ.taˑd (парсы)
• 90 — toqx.san (түрк.), na.vad (парсы)
• 100 — jyːz
• 1000 — min, miŋk

Мысалдар

Дереккөзі: Dorfer & Tezcan (1994) p. 158-9

Аударма
Молда Насырдың ұлы болған.	biː ki.niː mol.laː nas.ɾæd.diː.niːn oɣ.lu vaːɾ-aɾ.ti
Ол: «Әй, әке, мен әйел алғым келеді,»- депті.	hay.dɨ ki "æj baː.ba, mæn ki.ʃi ʃæj.jo.ɾum"
Әкесі айтыпты: «Балам, біздің сыйырымыз бар; сыйырды сатып ақшасына біз саған әйел сатып алайық,»- депті.	hay.dɨ ki "bɒː.ba bi.zym biː sɨ.ɣɨ.ɾɨ.myz vaːɾ, je.tib̥ bo sɨ.ɣɨ.ɾɨ saː.tɨ, naɣd ʃæj.i puˑ.lĩn, jæk biz sæ̃ ki.ʃi al.duq

Дереккөздер

1. ISO 639 code sets Мұрағатталған 15 қарашаның 2012 жылы.