Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Фуко маятнигі — Жердің тәуліктік айналу фактісін дәлелдеу үшін қолданылатын құрал. Фуко маятнигінің жоғарғы ұшы маятниктің кез келген тік жазықтықта тербелуіне мүмкіндік беретіндей сымға немесе жіпке ілінген (мыс, кардандық шарнир көмегімен) салмақты жүк болып табылады. Егер Фуко маятнигін бастапқы жылдамдықсыз тік қалыптан ауытқытып жіберсе, онда маятниктің жүгіне әсер ететін ауырлық күші мен жіптің керілу күші барлық уақытта маятниктің тербелу жазықтығында жатады да, оны жұлдыздарға қатысты (жұлдыздармен байланысты инерц. санақ жүйесіне қатысты) айналдыра алмайды. Жерде тұрған және онымен бірге айналған бақылаушы Фуко маятнигінің тербеліс жазықтығы жер бетіне қатысты Жердің айналу бағытына қарама-қарсы жаққа қарай жайлап бұрылғандығын көреді. Жердің тәуліктік айналу фактісі осымен расталады. Бұл тәжірибені тұңғыш рет 1851 ж. француз ғалымы Париждегі Пантеон күмбезіне ілінген биіктігі 67 м маятникпен жасаған. Ресейдің Санкт-Петербург қаласында биіктігі 98 м болатын маятник орнатылған.
Сілтемелер
"Қазақ Энциклопедиясы", 9 том
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Fuko mayatnigi Zherdin tәuliktik ajnalu faktisin dәleldeu үshin koldanylatyn kural Fuko mayatniginin zhogargy ushy mayatniktin kez kelgen tik zhazyktykta terbeluine mүmkindik beretindej symga nemese zhipke ilingen mys kardandyk sharnir komegimen salmakty zhүk bolyp tabylady Eger Fuko mayatnigin bastapky zhyldamdyksyz tik kalyptan auytkytyp zhiberse onda mayatniktin zhүgine әser etetin auyrlyk kүshi men zhiptin kerilu kүshi barlyk uakytta mayatniktin terbelu zhazyktygynda zhatady da ony zhuldyzdarga katysty zhuldyzdarmen bajlanysty inerc sanak zhүjesine katysty ajnaldyra almajdy Zherde turgan zhәne onymen birge ajnalgan bakylaushy Fuko mayatniginin terbelis zhazyktygy zher betine katysty Zherdin ajnalu bagytyna karama karsy zhakka karaj zhajlap burylgandygyn koredi Zherdin tәuliktik ajnalu faktisi osymen rastalady Bul tәzhiribeni tungysh ret 1851 zh francuz galymy Parizhdegi Panteon kүmbezine ilingen biiktigi 67 m mayatnikpen zhasagan Resejdin Sankt Peterburg kalasynda biiktigi 98 m bolatyn mayatnik ornatylgan Zherdin ontүstiktin zhartysynda ornalaskan Fuko mayatniktin kalybyParizhdegi Panteon kүmbezine ilingen Fuko mayatnigiSiltemeler Қazak Enciklopediyasy 9 tom Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet