Томан би (1724–1814) — Қазақтың XVIII ғасырдағы айтулы дана, дара билерінің бірі — толымды топ жарған Томан би. Жастабан-Бегімбет елінің Жолабайдан кейінгі екінші ұлағатты ұлы биі. Томан 1724 жылы туып, 1814 жылы 90 жасында қайтыс болады.
«Тұлпар дүлдүлдігімен танылады, адам бірлігімен танылады», ‐ деп Томан би айтқан, аталы сөздер өте көп. Оның көпшілігі мақал-мәтелдерде, нақылдарға айналып, ел ішіне кеңінен таралып кеткен. Соның кейбір қысқа, әрі нұсқасын үлгі ретінде айталық:
«Көсеу ұзын болса, қол күймейді, ағайын көп болса жан тимейді».
«Болдым, толдым дегеннің түбіне көр жетеді, жарлы байып, жас толқын ер жетеді».
«Құлақ естігенді көз көреді, атқан оқ ажалдыға кез келеді.»
«Жалған достан сақтан, қалған астан сақтан».
«Досы өткірді жау алмас, сөзі өткірді дау алмас».
«Әділеттілік — кісілікте, әдептілік — кішілікте».
«Жақсымды айтты деп дос деме, жаманымды айтты деп қас деме».
«Жолдас болсаң сұмға, отырғызар құмға».
«Жасық, жаман туған көп езден, асыл туған бір ер артық».
«Өтірікке өлмейсің, Қиянатқа көнбейсің. Шындықты айт шырқырап, Отқа салса күймейсің. Суға салса батпайсың».
«Сот дегеніміз — шот, Бүкірді шауып тастайды, Халықты әділдікке бастайды».
Дереккөздер
- Қазақтың ата заңдары
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Toman bi 1724 1814 Қazaktyn XVIII gasyrdagy ajtuly dana dara bilerinin biri tolymdy top zhargan Toman bi Zhastaban Begimbet elinin Zholabajdan kejingi ekinshi ulagatty uly bii Toman 1724 zhyly tuyp 1814 zhyly 90 zhasynda kajtys bolady Tulpar dүldүldigimen tanylady adam birligimen tanylady dep Toman bi ajtkan ataly sozder ote kop Onyn kopshiligi makal mәtelderde nakyldarga ajnalyp el ishine keninen taralyp ketken Sonyn kejbir kyska әri nuskasyn үlgi retinde ajtalyk Koseu uzyn bolsa kol kүjmejdi agajyn kop bolsa zhan timejdi Boldym toldym degennin tүbine kor zhetedi zharly bajyp zhas tolkyn er zhetedi Қulak estigendi koz koredi atkan ok azhaldyga kez keledi Zhalgan dostan saktan kalgan astan saktan Dosy otkirdi zhau almas sozi otkirdi dau almas Әdilettilik kisilikte әdeptilik kishilikte Zhaksymdy ajtty dep dos deme zhamanymdy ajtty dep kas deme Zholdas bolsan sumga otyrgyzar kumga Zhasyk zhaman tugan kop ezden asyl tugan bir er artyk Өtirikke olmejsin Қiyanatka konbejsin Shyndykty ajt shyrkyrap Otka salsa kүjmejsin Suga salsa batpajsyn Sot degenimiz shot Bүkirdi shauyp tastajdy Halykty әdildikke bastajdy DerekkozderҚazaktyn ata zandary