Сұржон содырғы (лат. Prunella collaris) - Торғайтәрізділер отрядының содырғылар тұқымдасының биологиялық түрі. Қазақстандағы содырғылардың ең ірі денелі (25-35 г) және ең биік тауларда өмір сүретін түрі.
Сұржон содырғы | ||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Prunella collaris | ||||||||||||||||||||
(IUCN3.1) | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Prunella collaris (, 1769) | ||||||||||||||||||||
Laiscopus collaris |
Таралуы
Қазақстан жартастары сусымалы тастармен және қарлы алаңмен алмасатын жерлерде — теңіз деңгейінен 3 000 м жоғары Тәңіртау және Жоңғар Алатауы тауларының альпілік белдеуінде мекендейді. Сұржон содырғылар қыстың едәуір бөлігін қар көп жатпайтын оңтүстік бет- кейге орын ауыстырып, биік тауларда өткізеді. Қар қалың жауған соң таудың төменгі белдеуіне төмендеп түседі.
Сипаттамасы
Торғайдан сәл үлкендеу және жерден едәуір көтеріңкі жүре алатын сұржон содырғыны сұр реңді төстен жіңішке қара сызықтармен бөлінген ақ тамағы бойынша оңай тануға болады. Дауысы қатты және әдемі, әуенінде таза құбылмалы ысқырық бар. Аталықтар күйттеу кезеңінде жартастардан жартастарға қанатын кең жайып қалықтай жүріп, құсойнақ жасап ұшады. Ұяларын жартастардың жарығына - қиын жерлерге салады, сондықтан бұл құстардың тұқымтоптық өмір сүру дағдысы аз зерттелген. Ұяны мүктен қалың қабырғалы тостаған түрінде жасап, оған жүн төсейтіні ғана белгілі. Салындыда 3-тен 5- ке дейін көгілдір жұмыртқа болады.
Дереккөздер
- BirdLife International Prunella collaris. Version 2013.2. (2012). Тексерілді, 26 қараша 2013.
- Мектеп энциклопедиясы. Алматы: Атамұра, 2010
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Surzhon sodyrgy lat Prunella collaris Torgajtәrizdiler otryadynyn sodyrgylar tukymdasynyn biologiyalyk tүri Қazakstandagy sodyrgylardyn en iri deneli 25 35 g zhәne en biik taularda omir sүretin tүri Surzhon sodyrgyPrunella collaris IUCN3 1 Dүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby ҚustarSaby TorgajtәrizdilerKishi saby Sajragysh kustarYksham saby Ұly tukymdasy Tukymdasy SodyrgylarTegi Tүri Surzhon sodyrgyPrunella collaris 1769 Laiscopus collarisTaraluyҚazakstan zhartastary susymaly tastarmen zhәne karly alanmen almasatyn zherlerde teniz dengejinen 3 000 m zhogary Tәnirtau zhәne Zhongar Alatauy taularynyn alpilik beldeuinde mekendejdi Surzhon sodyrgylar kystyn edәuir boligin kar kop zhatpajtyn ontүstik bet kejge oryn auystyryp biik taularda otkizedi Қar kalyn zhaugan son taudyn tomengi beldeuine tomendep tүsedi SipattamasyTorgajdan sәl үlkendeu zhәne zherden edәuir koterinki zhүre alatyn surzhon sodyrgyny sur rendi tosten zhinishke kara syzyktarmen bolingen ak tamagy bojynsha onaj tanuga bolady Dauysy katty zhәne әdemi әueninde taza kubylmaly yskyryk bar Atalyktar kүjtteu kezeninde zhartastardan zhartastarga kanatyn ken zhajyp kalyktaj zhүrip kusojnak zhasap ushady Ұyalaryn zhartastardyn zharygyna kiyn zherlerge salady sondyktan bul kustardyn tukymtoptyk omir sүru dagdysy az zerttelgen Ұyany mүkten kalyn kabyrgaly tostagan tүrinde zhasap ogan zhүn tosejtini gana belgili Salyndyda 3 ten 5 ke dejin kogildir zhumyrtka bolady DerekkozderBirdLife International Prunella collaris Version 2013 2 2012 Tekserildi 26 karasha 2013 Mektep enciklopediyasy Almaty Atamura 2010