Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Сидамо (sidaama) — Эфиопияның оңтүстік-батысындағы шығыс кушит тобының халқы. Олар Абая мен Ауаса көлдерінің арасында тұрады. Халқы 3 миллион адам. (2007, халық санағы). Сидамо халықтарына кушит тобындағы жақын тілдерде сөйлейтін халықтар кіреді: сидамо, дараса, камбатта, хадия, алаба, тамбаро.
| Сидамо | |
| sidaama | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
| 3 млн. | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
|
| |
| Діні | |
| христиандық, ислам, дәстүрлі нанымдар. |
Тілі
Тілі - .
Діні
Көптеген сидамолар христиан дінін ұстанады, кейбіреулері исламды ұстанады, ал кейбіреулері дәстүрлі нанымдарды сақтайды.
Тарихы
XIII-XVI ғасырларда сидамо халқы қазіргіден солтүстікте, көршілес амхараның жанында өмір сүрді және Хадия, Ифат және Дауро мұсылман сұлтанаттарының құрамында болды. XVI ғасырда көптеген оромо халқы Сидамо мен Оромо мекендеген аумақтың көп бөлігін жаулап алып, бұл халықтарды Эфиопияның оңтүстік-батысындағы тауларға итермеледі.
Кәсібі
Негізгі дәстүрлі кәсіптері қолмен атқарылатырн егіншілік (құмай, бидай, энсет банандары, картоп, қызанақ, кофе және т.б.), ірі және ұсақ мал, есек өсіреді.
Өмір салты
Қоғамның құрылымы таптық каста болды: ақсүйектер, діни қызметкерлер, еркін егіншілер, саудагерлер, қолөнершілер, аңшылар кастасы (уат). Дәстүрлі қоғамдық ұйымда жыныс және жас топтары мен қолөнер касталары маңызды рөл атқарды. Сидамолардың көпшілігі - ауыл бірлестіктері мен кооперативтеріне ұйымдасқан шаруалар.
Жоғарғы тап абиссиндіктер сияқты шамма киді, ерлер қысқа, өте кең, тізеге дейін жетпейтін, әдемі өрнектермен безендірілген шалбар, әйелдер ұзын көйлектер киді. Төменгі таптардың мата киюге құқығы болмады, ерлер былғары алжапқыш, әйелдер былғары белдемше киді. Бас киімі ешкі терісінен жасалған конус тәрізді қалпақшадан тұрды. Ерлер де, әйелдер де қолдары мен аяқтарын білезіктермен, сақиналармен, сырғалармен, моншақтармен безендірді.
Дереккөздер
- Большая российская энциклопедия 2004–2017 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/3660926
- Большая советская энциклопедия СИДАМО https://bse.slovaronline.com/40591-SIDAMO
- Большая советская энциклопедия Сидамо https://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/132133/%D0%A1%D0%B8%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D0%BE
- Материал из свободной энциклопедии https://infor24.ru/%D0%A1%D0%B8%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D0%BE(қолжетпейтін сілтеме)
- Народы и культуры Сидамо https://travel-journal.ru/ethno/45/1246/(қолжетпейтін сілтеме)
- ЭФИОПИЯ НАСЕЛЕНИЕ НАРОДЫ ЭФИОПИИ СИДАМО http://www.turlocman.ru/ethiopia/7679 Мұрағатталған 9 маусымның 2023 жылы.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sidamo sidaama Efiopiyanyn ontүstik batysyndagy shygys kushit tobynyn halky Olar Abaya men Auasa kolderinin arasynda turady Halky 3 million adam 2007 halyk sanagy Sidamo halyktaryna kushit tobyndagy zhakyn tilderde sojlejtin halyktar kiredi sidamo darasa kambatta hadiya alaba tambaro SidamosidaamaBүkil halyktyn sany3 mln En kop taralgan ajmaktar EfiopiyaTilderiDinihristiandyk islam dәstүrli nanymdar TiliTili DiniKoptegen sidamolar hristian dinin ustanady kejbireuleri islamdy ustanady al kejbireuleri dәstүrli nanymdardy saktajdy TarihyXIII XVI gasyrlarda sidamo halky kazirgiden soltүstikte korshiles amharanyn zhanynda omir sүrdi zhәne Hadiya Ifat zhәne Dauro musylman sultanattarynyn kuramynda boldy XVI gasyrda koptegen oromo halky Sidamo men Oromo mekendegen aumaktyn kop boligin zhaulap alyp bul halyktardy Efiopiyanyn ontүstik batysyndagy taularga itermeledi KәsibiNegizgi dәstүrli kәsipteri kolmen atkarylatyrn eginshilik kumaj bidaj enset banandary kartop kyzanak kofe zhәne t b iri zhәne usak mal esek osiredi Өmir saltyҚogamnyn kurylymy taptyk kasta boldy aksүjekter dini kyzmetkerler erkin eginshiler saudagerler kolonershiler anshylar kastasy uat Dәstүrli kogamdyk ujymda zhynys zhәne zhas toptary men koloner kastalary manyzdy rol atkardy Sidamolardyn kopshiligi auyl birlestikteri men kooperativterine ujymdaskan sharualar Zhogargy tap abissindikter siyakty shamma kidi erler kyska ote ken tizege dejin zhetpejtin әdemi ornektermen bezendirilgen shalbar әjelder uzyn kojlekter kidi Tomengi taptardyn mata kiyuge kukygy bolmady erler bylgary alzhapkysh әjelder bylgary beldemshe kidi Bas kiimi eshki terisinen zhasalgan konus tәrizdi kalpakshadan turdy Erler de әjelder de koldary men ayaktaryn bileziktermen sakinalarmen syrgalarmen monshaktarmen bezendirdi DerekkozderBolshaya rossijskaya enciklopediya 2004 2017 https old bigenc ru ethnology text 3660926 Bolshaya sovetskaya enciklopediya SIDAMO https bse slovaronline com 40591 SIDAMO Bolshaya sovetskaya enciklopediya Sidamo https dic academic ru dic nsf bse 132133 D0 A1 D0 B8 D0 B4 D0 B0 D0 BC D0 BE Material iz svobodnoj enciklopedii https infor24 ru D0 A1 D0 B8 D0 B4 D0 B0 D0 BC D0 BE kolzhetpejtin silteme Narody i kultury Sidamo https travel journal ru ethno 45 1246 kolzhetpejtin silteme EFIOPIYa NASELENIE NARODY EFIOPII SIDAMO http www turlocman ru ethiopia 7679 Muragattalgan 9 mausymnyn 2023 zhyly