Сексеуіл торғай - Қазақстанды мекендейтін 5 торғайдың ішіндегі ең сирегі және әдемісі (қалған төртеуі: үй торғайы, қылаң торғай, қаратөс торғай және түз торғайлары). Бұл Қазақстанда Қызылқұм мен Оңтүстік Балқаш маңы шөлдерін мекендейді. Сексеуілді орман, тораңғы тоғайлары мен шөлде орналасқан елді мекендерде тіршілік етеді. Үй торғайының пішінімен бірдей (салмағы 24-28 г), ашық түсті бояуымен, ал ересек аталығы - басының екі шетіндегі жалпақ сарғыш қызыл жолағымен ерекшеленеді. Сазды шақыру үні - түз жау торғайынының үніне ұқсас. Сонымен қатар, бүкіл шымшықтарға тән шырылдаған дыбыстар шығарады. Құс ойнағы да шымшықтардыкі. Жәндіктермен және дәнмен қоректенеді. Тораңғы мен сексеуіл қуыстарында ұялайды, қыстақтар мен қоралардың шатырына да қоныстанады. 5-7 шұбар жұмыртқаларын салады. Ұядағы тіршілігі зерттелмеген. Бір жазда екі рет ұялауы мүмкін. Қазақстанда наурыздан қарашаға кездеседі, оңтүстіктің қиыр шетінде жекелеген құстар қыста кездесіп қалады.
Орталық және Орта Азия шөлінің бұл тұрғыны Қазақстанда Қызылқұм және Оңтүстік Балқаш маңында қоныстанады. Сексеуілді ормандарда, тораңғылы тоғайларда, шөл өзендерінің жайылмаларында өмір сүреді. Шөл ортасында орналасқан елді мекендерден де алшақтау кетпейді. Ол мұнда зираттарға, ұя салуға көп мүмкіндік келтіретін сазды және тасты құрылыстарға айқын ұмтылады.
Сірә, қыста Қазақстан шегінен орын ауыстыратын болса керек, солай болғанмен де сексеуіл торғайдың ұялау орындарында, мысалы Іле өзенінің атырауында қыста да сирек кездесетіні мәлім. Торғайларға тән сан алуан дыбыс шығарады, оның әуезді шақыру үні жауторғайдың дауысын еске түсіреді. Сексеуіл торғайдың жауторғаймен ортақтастығы өте көп.
Жеке жұп түзіп өмір сүреді. Ұялары бір жұп пен екіншісінің аралығында 50 м қашықтықта орналасады, құстардың қайтуы кезінде ғана үйір-үйір боылп кездеседі. Ұяларды аталық пен аналық бірлесіп салады. Салындыда 3-7 теңбілді жұмыртқалар болады. Олардың жұмыртқа басуы және балапандарын қоректендіруі туралы Қазақстанда егжей-тегжейлі деректер айқындалмаған. Бұл құс орталықазиялық мекендеуші ретінде орнитологиялық туристер үшін үлкен қызығушылық көрсетеді.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sekseuil torgaj Қazakstandy mekendejtin 5 torgajdyn ishindegi en siregi zhәne әdemisi kalgan torteui үj torgajy kylan torgaj karatos torgaj zhәne tүz torgajlary Bul Қazakstanda Қyzylkum men Ontүstik Balkash many sholderin mekendejdi Sekseuildi orman torangy togajlary men sholde ornalaskan eldi mekenderde tirshilik etedi Үj torgajynyn pishinimen birdej salmagy 24 28 g ashyk tүsti boyauymen al eresek atalygy basynyn eki shetindegi zhalpak sargysh kyzyl zholagymen erekshelenedi Sazdy shakyru үni tүz zhau torgajynynyn үnine uksas Sonymen katar bүkil shymshyktarga tәn shyryldagan dybystar shygarady Қus ojnagy da shymshyktardyki Zhәndiktermen zhәne dәnmen korektenedi Torangy men sekseuil kuystarynda uyalajdy kystaktar men koralardyn shatyryna da konystanady 5 7 shubar zhumyrtkalaryn salady Ұyadagy tirshiligi zerttelmegen Bir zhazda eki ret uyalauy mүmkin Қazakstanda nauryzdan karashaga kezdesedi ontүstiktin kiyr shetinde zhekelegen kustar kysta kezdesip kalady Ortalyk zhәne Orta Aziya sholinin bul turgyny Қazakstanda Қyzylkum zhәne Ontүstik Balkash manynda konystanady Sekseuildi ormandarda torangyly togajlarda shol ozenderinin zhajylmalarynda omir sүredi Shol ortasynda ornalaskan eldi mekenderden de alshaktau ketpejdi Ol munda zirattarga uya saluga kop mүmkindik keltiretin sazdy zhәne tasty kurylystarga ajkyn umtylady Sirә kysta Қazakstan sheginen oryn auystyratyn bolsa kerek solaj bolganmen de sekseuil torgajdyn uyalau oryndarynda mysaly Ile ozeninin atyrauynda kysta da sirek kezdesetini mәlim Torgajlarga tәn san aluan dybys shygarady onyn әuezdi shakyru үni zhautorgajdyn dauysyn eske tүsiredi Sekseuil torgajdyn zhautorgajmen ortaktastygy ote kop Zheke zhup tүzip omir sүredi Ұyalary bir zhup pen ekinshisinin aralygynda 50 m kashyktykta ornalasady kustardyn kajtuy kezinde gana үjir үjir boylp kezdesedi Ұyalardy atalyk pen analyk birlesip salady Salyndyda 3 7 tenbildi zhumyrtkalar bolady Olardyn zhumyrtka basuy zhәne balapandaryn korektendirui turaly Қazakstanda egzhej tegzhejli derekter ajkyndalmagan Bul kus ortalykaziyalyk mekendeushi retinde ornitologiyalyk turister үshin үlken kyzygushylyk korsetedi