Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Пауль Йохан Людвиг фон Хейзе (Гейзе; нем. Paul Johann Ludwig von Heyse, 15 наурыз 1830, Берлин — 2 сәуір 1914, Мюнхен) — неміс жазушысы, атақты филолог Карл Хейзенің ұлы, «лирик ақын, драматург, романист және бүкіл әлемге танымал қысқа новеллалардың авторы ретінде өзінің ұзақ және жемісті мансабында көрсеткен көркемдігі, идеализмі үшін» әдебиет бойынша 1910 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты. 24 томдық новелла, 6 роман, 60-қа жуық пьеса, 9 поэтикалық жинағы жарық көрді.
| Пауль Хейзе | |
| Paul Heyse | |
 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Шығармалардың тілі | неміс |
| Марапаттары | |
Э. Гейбель, Ф. Боденштедт, және басқаларымен бірге таза өнерді жақтаушылар, эстетикалық ақындардың Мюнхен үйірмесін құрды.
Өмірбаяны
Пауль Хейзе 1830 жылы 15 наурызда Берлинде дүниеге келген. Оның әкесі Карл Вильгельм Людвиг Хейзе классикалық филология профессоры болған, ал анасы Юлия Хейзе Пруссия сарай зергері Яков Соломонның қызы болған.
Хейзе 1847 жылға дейін Фридрих-Вильгельм гимназиясының студенті болды, онда ол өте жақсы оқыды. Оның отбасының байланыстары жас Паульға шығармашылық адамдар тобына енуге көмектесті.
Гимназияны бітіргеннен кейін Хейзе Берлин университетінде классикалық филология бойынша оқуды бастады, бірақ екі жылдан кейін, 1849 жылы Боннға өнер тарихы мен роман тілдерін оқуға көшті.
1850 жылы Пауль Хейзе роман филологиясы бойынша диссертация қорғады, бірақ кейін ол Берлинге қайтарылды.
Жазушы 1851 жылы «Туннель» ұйымы ұйымдастырған әдеби байқауда жеңімпаз атанды.
1852 жылы мамырда Хейзе трубадурлар туралы жұмысы үшін докторлық дәрежесін алды, ал Пруссия университетінің стипендиясы оған Италияға провансаль қолжазбаларын зерттеуге баруға мүмкіндік берді. Жазушы жарияланбаған қолжазбаларды транскрипциялап жатқан кезде ұсталған соң, оған Ватикан кітапханасында жұмыс істеуге тыйым салынды. Сөйтіп, 1853 жылы жазушы Германияға оралып, әдеби қызметпен айналыса бастайды.
Бавария королі Максимилиан II Хейзеге Мюнхен университетінің профессоры атағын берді. Осылайша, ол бұл университетте ешқашан дәріс оқымаса да, роман филологиясының профессоры болды.
1854 жылы 15 мамырда үйленгеннен кейін ол Мюнхенге келді, ал келесі жылы ұлы Франц дүниеге келді. Оған қоса, Хейзенің бірінші некеден тағы үш баласы бар. 1859 жылы Хейзе Literaturblatt zum deutschen Kunstblatt журналының редакторы болды.
1862 жылы 30 қыркүйекте оның жұбайы Маргарита, тарихшы Бернгард Куглер мен суретші Ганс Куглердің әпкесі өкпе ауруынан қайтыс болды. 1867 жылы Анна Шубартқа үйленіп, бар уақытын әдеби қызметке арнады. Бұл кезде оның өмірінде маңызды ештеңе болған жоқ, оның даңқы бірте-бірте өсті. 1884 жылы Шиллер сыйлығын алды.
1900 жылы Мюнхеннің құрметті азаматы, 1910 жылы ақсүйектер қоғамының мүшесі болды. 1910 жылы әдебиет бойынша Нобель сыйлығын алды.
Жазушы Бірінші дүниежүзілік соғыс басталардан бірнеше ай бұрын, 1914 жылы 2 сәуірде қайтыс болды.
Шығармашылығы
Хейзенің шығармалары эротикамен, өмірді эстетикаландыруға деген ұмтылыспен сусындаған. Төңкерістен кейінгі бюргерлердың психологиясы «Соңғы кентавр» әңгімесінде көрсетілген, онда «пұтқа табынушылық» өмірден ләззат алу деп уағыздалған. Хейзе көп жазды. Оның лирикалық жинақтарындағы кейбір өлеңдері («Skizzenbuch» — «Эскиздер кітабы», «Lieder und Bilder» — «Әндер мен суреттер», 1877 ; «Verse aus Italien» — «Италия өлеңдері», 1880, т.б.), мысалы, «Auf den Tod eines Kindes» (Баланың өліміне) немесе «Ueber ein Stündlein» (Бір сағаттан соң) неміс лирикасының ең жақсы үлгілеріне жатады.
Драматург ретінде де өте өнімді болды, дегенмен көп табысқа жете алмады (трагедиялары – «Meleager», 1854 ; «Hadrian», 1865 ; «Hans Lange», 1886 ; «Colberg», 1868 және «Maria Magdala», 1899; Сондай-ақ оның бірқатар романдары бар, олардан әсіресе сәтті болғаны: «Kinder der Welt» (1873 ; Ғасыр балалары), онда бостандықтардың эмансипациясын бейнелейді. Неміс бургерлігінің бұрынғы пессимизмнен және «Im Paradiese» (1875; «Жұмақта») мюнхендік эстет-суретшілердің өмірін сипаттайды. Басқа романдары («Ueber allen Gipfeln» — «Бәрінен де биік», 1895 ; «Die Geburt der Venus» - «Венераның дүниеге келуі», 1909, т.б.) әлсіздеу.
Хейзе шығармаларының ішінде оның көптеген новеллалары (100-ден астам) неміс әдебиеті үшін ең үлкен маңызға ие. Олардың кейбіреулері, мысалы, "L' Arrabiada" (1853), "Andrea Delfin" (1862) немесе "Der Salamander" (1867) сияқты, Т. Штормның формальды-көркем мағынада классикалық новелларымен тең саналады.
Хейзе сонымен қатар итальян («Italienisches Liederbuch», 1860, «Ital. Dichter seit der Mitte des 18 Jahrhunderts, 1889 — 1890 »; 4 том. «Ital. Volksmärchen», 1914) және испан(«Spanisches Liederbuch», 1852) тілінен сәтті аудармаларымен танымал. Герман Курцпен бірге ол «Deutscher Novellenschatz» («Неміс романының қазыналары», 1870-1876, 24 т.), «Novellen des Auslandes» (Басқа елдердің новеллалары) және т.б. шығарды. Тағы да әлеуметтік мәселелерді көтерген радикалды натурализм қозғалысы Хейзені ретінде теріс қарастырды; ол өз кезегінде «Merlin» (1892) романында жаңа қозғалыстың кейіпкерлерін сатиралық түрде бейнеледі. Хейзенің түсінуі үшін оның «Jugenderinnerungen und Bekenntnisse» естеліктері маңызды (Жастық шақ және танылу туралы естеліктер, 1900).
Әдебиет
- Gesammelte Werke (1871-1914), 38 том, жаңа басылым, 1924, 15 том.
- Dramatische Dichtungen, 1864-1905, 38 том. Т. Шторммен (hrsg. von G. Plottke, 1917 — 1918), Г. Келлермен (hrsg. von Kalbeck, 1914) хат алмасу.
- Petze E., Paul Heyse als Dramatiker, 1904.
- Petze E. Paul Heyse, ein deutscher Lyriker, 1913.
- Klemperer V., Paul Heyse, 1910.
- Raff Heb, P., Heyse, 1910.
- Spiero, Paul Heyse, 1910.
- Farinelli, Paul Heyse, 1913.
- Rose E., Das soziale Empfinden Paul Heyse's, 1926
- Zincke P., Paul Heyse's Novellentechnik, 1927
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Paul Johan Lyudvig fon Hejze Gejze nem Paul Johann Ludwig von Heyse 15 nauryz 1830 Berlin 2 sәuir 1914 Myunhen nemis zhazushysy atakty filolog Karl Hejzenin uly lirik akyn dramaturg romanist zhәne bүkil әlemge tanymal kyska novellalardyn avtory retinde ozinin uzak zhәne zhemisti mansabynda korsetken korkemdigi idealizmi үshin әdebiet bojynsha 1910 zhylgy Nobel syjlygynyn laureaty 24 tomdyk novella 6 roman 60 ka zhuyk pesa 9 poetikalyk zhinagy zharyk kordi Paul HejzePaul HeyseTugan kүni15 nauryz 1830 1830 03 15 Tugan zheriBerlin PrussiyaҚajtys bolgan kүni2 sәuir 1914 1914 04 02 84 zhas Қajtys bolgan zheriMyunhen BavariyaAzamattygyGermaniyaShygarmalardyn tilinemisMarapattaryӘdebiet salasyndagy Nobel syjlygy 1910 E Gejbel F Bodenshtedt zhәne baskalarymen birge taza onerdi zhaktaushylar estetikalyk akyndardyn Myunhen үjirmesin kurdy ӨmirbayanyPaul Hejze 1830 zhyly 15 nauryzda Berlinde dүniege kelgen Onyn әkesi Karl Vilgelm Lyudvig Hejze klassikalyk filologiya professory bolgan al anasy Yuliya Hejze Prussiya saraj zergeri Yakov Solomonnyn kyzy bolgan Hejze 1847 zhylga dejin Fridrih Vilgelm gimnaziyasynyn studenti boldy onda ol ote zhaksy okydy Onyn otbasynyn bajlanystary zhas Paulga shygarmashylyk adamdar tobyna enuge komektesti Gimnaziyany bitirgennen kejin Hejze Berlin universitetinde klassikalyk filologiya bojynsha okudy bastady birak eki zhyldan kejin 1849 zhyly Bonnga oner tarihy men roman tilderin okuga koshti 1850 zhyly Paul Hejze roman filologiyasy bojynsha dissertaciya korgady birak kejin ol Berlinge kajtaryldy Zhazushy 1851 zhyly Tunnel ujymy ujymdastyrgan әdebi bajkauda zhenimpaz atandy 1852 zhyly mamyrda Hejze trubadurlar turaly zhumysy үshin doktorlyk dәrezhesin aldy al Prussiya universitetinin stipendiyasy ogan Italiyaga provansal kolzhazbalaryn zertteuge baruga mүmkindik berdi Zhazushy zhariyalanbagan kolzhazbalardy transkripciyalap zhatkan kezde ustalgan son ogan Vatikan kitaphanasynda zhumys isteuge tyjym salyndy Sojtip 1853 zhyly zhazushy Germaniyaga oralyp әdebi kyzmetpen ajnalysa bastajdy Bavariya koroli Maksimilian II Hejzege Myunhen universitetinin professory atagyn berdi Osylajsha ol bul universitette eshkashan dәris okymasa da roman filologiyasynyn professory boldy 1854 zhyly 15 mamyrda үjlengennen kejin ol Myunhenge keldi al kelesi zhyly uly Franc dүniege keldi Ogan kosa Hejzenin birinshi nekeden tagy үsh balasy bar 1859 zhyly Hejze Literaturblatt zum deutschen Kunstblatt zhurnalynyn redaktory boldy 1862 zhyly 30 kyrkүjekte onyn zhubajy Margarita tarihshy Berngard Kugler men suretshi Gans Kuglerdin әpkesi okpe auruynan kajtys boldy 1867 zhyly Anna Shubartka үjlenip bar uakytyn әdebi kyzmetke arnady Bul kezde onyn omirinde manyzdy eshtene bolgan zhok onyn danky birte birte osti 1884 zhyly Shiller syjlygyn aldy 1900 zhyly Myunhennin kurmetti azamaty 1910 zhyly aksүjekter kogamynyn mүshesi boldy 1910 zhyly әdebiet bojynsha Nobel syjlygyn aldy Zhazushy Birinshi dүniezhүzilik sogys bastalardan birneshe aj buryn 1914 zhyly 2 sәuirde kajtys boldy ShygarmashylygyHejzenin shygarmalary erotikamen omirdi estetikalandyruga degen umtylyspen susyndagan Tonkeristen kejingi byurgerlerdyn psihologiyasy Songy kentavr әngimesinde korsetilgen onda putka tabynushylyk omirden lәzzat alu dep uagyzdalgan Hejze kop zhazdy Onyn lirikalyk zhinaktaryndagy kejbir olenderi Skizzenbuch Eskizder kitaby Lieder und Bilder Әnder men suretter 1877 Verse aus Italien Italiya olenderi 1880 t b mysaly Auf den Tod eines Kindes Balanyn olimine nemese Ueber ein Stundlein Bir sagattan son nemis lirikasynyn en zhaksy үlgilerine zhatady Dramaturg retinde de ote onimdi boldy degenmen kop tabyska zhete almady tragediyalary Meleager 1854 Hadrian 1865 Hans Lange 1886 Colberg 1868 zhәne Maria Magdala 1899 Sondaj ak onyn birkatar romandary bar olardan әsirese sәtti bolgany Kinder der Welt 1873 Ғasyr balalary onda bostandyktardyn emansipaciyasyn bejnelejdi Nemis burgerliginin buryngy pessimizmnen zhәne Im Paradiese 1875 Zhumakta myunhendik estet suretshilerdin omirin sipattajdy Baska romandary Ueber allen Gipfeln Bәrinen de biik 1895 Die Geburt der Venus Veneranyn dүniege kelui 1909 t b әlsizdeu Hejze shygarmalarynyn ishinde onyn koptegen novellalary 100 den astam nemis әdebieti үshin en үlken manyzga ie Olardyn kejbireuleri mysaly L Arrabiada 1853 Andrea Delfin 1862 nemese Der Salamander 1867 siyakty T Shtormnyn formaldy korkem magynada klassikalyk novellarymen ten sanalady Hejze sonymen katar italyan Italienisches Liederbuch 1860 Ital Dichter seit der Mitte des 18 Jahrhunderts 1889 1890 4 tom Ital Volksmarchen 1914 zhәne ispan Spanisches Liederbuch 1852 tilinen sәtti audarmalarymen tanymal German Kurcpen birge ol Deutscher Novellenschatz Nemis romanynyn kazynalary 1870 1876 24 t Novellen des Auslandes Baska elderdin novellalary zhәne t b shygardy Tagy da әleumettik mәselelerdi kotergen radikaldy naturalizm kozgalysy Hejzeni retinde teris karastyrdy ol oz kezeginde Merlin 1892 romanynda zhana kozgalystyn kejipkerlerin satiralyk tүrde bejneledi Hejzenin tүsinui үshin onyn Jugenderinnerungen und Bekenntnisse estelikteri manyzdy Zhastyk shak zhәne tanylu turaly estelikter 1900 ӘdebietGesammelte Werke 1871 1914 38 tom zhana basylym 1924 15 tom Dramatische Dichtungen 1864 1905 38 tom T Shtormmen hrsg von G Plottke 1917 1918 G Kellermen hrsg von Kalbeck 1914 hat almasu Petze E Paul Heyse als Dramatiker 1904 Petze E Paul Heyse ein deutscher Lyriker 1913 Klemperer V Paul Heyse 1910 Raff Heb P Heyse 1910 Spiero Paul Heyse 1910 Farinelli Paul Heyse 1913 Rose E Das soziale Empfinden Paul Heyse s 1926 Zincke P Paul Heyse s Novellentechnik 1927