Пангея (көне-грек: Πανγαῖα — «барлықжер») — өте үлкен суперконтинент,полеозойдың аяғында және мезозойдың бас кезінде Жердің барлық құрлығын біріктіріп тұрды деуге болады. Есімін Альфред Вегенер ұсынған болатын.
Пангеяның өзгеру кезеңінде өте ерте континенттердің қақтығысу әсерінен тау жүйелері пайда болды.Олардың кейбіреулері біздің кезімізге дейін жетті,мысалы Орал және Аппалачи таулары.Бұл таулар қазіргі биік әрі жас Еуропадағы Альпі және Солтүстік Америкадағы Кордильера,Оңтүстік Америкадағы Анды мен Азиядағы Гималай тауларынан әлде қайда кәрі.Өте ұзақ миллиондаған жылдар бойғы қоршаған орта әсерінен Орал және Аппалачи қатты бұзылған және өте аласа.
Пангеяны қоршап жатқан алып мұхит Панталасса деген атты алады.
Пангея перм кезеңінде пайда болды және триастың соңында бұзылды. Шамамен 200-210 миллион жыл бұрын екі континентке ажырады.Солтүстік континент Лавразия соңынан Еуразия мен Солтүстік Америкаға бөлінген және оңтүстік континент Гондвана соңынан Африка,Оңтүстік Америка,Үндістан,Австралия және Антарктидаға бөлінген.
Негізінде суперконтиненттер бұдан бұрын да болғанын ескеру қажет.Мысалы 750 миллион жыл бұрын өзгеріп кеткен Родиния континенті.
Кейбір деректер бойынша болашақта континенттер тағы да бір Пангея Ультима атты суперконтинентке жиналады деген болжам бар.
Дереккөздер
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Сілтемелер
https://sites.google.com/site/civilizacium/home/civilizacium/pangea Мұрағатталған 17 маусымның 2015 жылы.
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Pangeya kone grek Pangaῖa barlykzher ote үlken superkontinent poleozojdyn ayagynda zhәne mezozojdyn bas kezinde Zherdin barlyk kurlygyn biriktirip turdy deuge bolady Esimin Alfred Vegener usyngan bolatyn Pangeya Pangeyanyn ozgeru kezeninde ote erte kontinentterdin kaktygysu әserinen tau zhүjeleri pajda boldy Olardyn kejbireuleri bizdin kezimizge dejin zhetti mysaly Oral zhәne Appalachi taulary Bul taular kazirgi biik әri zhas Europadagy Alpi zhәne Soltүstik Amerikadagy Kordilera Ontүstik Amerikadagy Andy men Aziyadagy Gimalaj taularynan әlde kajda kәri Өte uzak milliondagan zhyldar bojgy korshagan orta әserinen Oral zhәne Appalachi katty buzylgan zhәne ote alasa Pangeyany korshap zhatkan alyp muhit Pantalassa degen atty alady Pangeya perm kezeninde pajda boldy zhәne triastyn sonynda buzyldy Shamamen 200 210 million zhyl buryn eki kontinentke azhyrady Soltүstik kontinent Lavraziya sonynan Euraziya men Soltүstik Amerikaga bolingen zhәne ontүstik kontinent Gondvana sonynan Afrika Ontүstik Amerika Үndistan Avstraliya zhәne Antarktidaga bolingen Negizinde superkontinentter budan buryn da bolganyn eskeru kazhet Mysaly 750 million zhyl buryn ozgerip ketken Rodiniya kontinenti Kejbir derekter bojynsha bolashakta kontinentter tagy da bir Pangeya Ultima atty superkontinentke zhinalady degen bolzham bar DerekkozderBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Siltemelerhttps sites google com site civilizacium home civilizacium pangea Muragattalgan 17 mausymnyn 2015 zhyly Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet