Ортан жілік (бедренная кость); (os femoris, лат. os — сүйек, femoris — ортан жілік) — жануарлар артқы аяғының еркін қозғалатын бөлімі жоғарғы (проксимальдық) бөлігінің қаңқасы. Ортан жіліктің дөңгелек ұршық басы жамбас сүйегінің ұршық шұңқырмен байланысып, жамбас-ортан жілік буынын түзеді. Төменгі жілік басы (дистальды эпифиз) асықты жіліктің жоғарғы басы және тобықпен байланысып, тобық буынын құрайды. Жұп тұяқты жануарлар ортан жілігінде үлкен және кіші ұршықтар, ал тақ тұяқты жануарларда үлкен, кіші, ортаңғы және үшінші ұршықтар болады.
Ортан жілік адам денесіндегі ең ірі сүйек. Оның жілік басы, денесі болады. Жілік басы мен денесінің арасында мойыны бар. Мойыны мен денесінің қосылатын жерінде бүдырлау орналасқан ұршықтары болады. Бала туғаннан кейін алғашқы 5 жылда ортан жілік тез өседі де, 5-9 жас арасында қыздардың ортан жілігі жылдан жылға баяулап, ер баланың жілігі бір қалыпта баяу өседі. Жілік басы мен мойыны 14-20 жаста бірігіп кетеді. Осы мерзімде ұршықтары, мойыны, денесі бір-бірімен жалғасады. Ортан жілік 18-20 жаста өсуін тоқтатады. Асықты жілік пен оның шыбығының сүйектері қыздарда 16-18, жігіттерде 19-20 жасқа дейін өсіп, одан әрі қарай өсуін тоқтатады. Олар төмен қарай өседі, яғни үзарады. Асықты жіліктің шеміршектері бала неғүрлым тез жүріп кетсе, соғүрлым тез өседі.
Дереккөздер
- Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі / — Алматы: «Сөздік-Словарь», 2009 жыл. ISBN 9965-822-54-9
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ortan zhilik bedrennaya kost os femoris lat os sүjek femoris ortan zhilik zhanuarlar artky ayagynyn erkin kozgalatyn bolimi zhogargy proksimaldyk boliginin kankasy Ortan zhiliktin dongelek urshyk basy zhambas sүjeginin urshyk shunkyrmen bajlanysyp zhambas ortan zhilik buynyn tүzedi Tomengi zhilik basy distaldy epifiz asykty zhiliktin zhogargy basy zhәne tobykpen bajlanysyp tobyk buynyn kurajdy Zhup tuyakty zhanuarlar ortan zhiliginde үlken zhәne kishi urshyktar al tak tuyakty zhanuarlarda үlken kishi ortangy zhәne үshinshi urshyktar bolady Ortan zhilik Ortan zhilik adam denesindegi en iri sүjek Onyn zhilik basy denesi bolady Zhilik basy men denesinin arasynda mojyny bar Mojyny men denesinin kosylatyn zherinde bүdyrlau ornalaskan urshyktary bolady Bala tugannan kejin algashky 5 zhylda ortan zhilik tez osedi de 5 9 zhas arasynda kyzdardyn ortan zhiligi zhyldan zhylga bayaulap er balanyn zhiligi bir kalypta bayau osedi Zhilik basy men mojyny 14 20 zhasta birigip ketedi Osy merzimde urshyktary mojyny denesi bir birimen zhalgasady Ortan zhilik 18 20 zhasta osuin toktatady Asykty zhilik pen onyn shybygynyn sүjekteri kyzdarda 16 18 zhigitterde 19 20 zhaska dejin osip odan әri karaj osuin toktatady Olar tomen karaj osedi yagni үzarady Asykty zhiliktin shemirshekteri bala negүrlym tez zhүrip ketse sogүrlym tez osedi DerekkozderBiomorfologiya terminderinin tүsindirme sozdigi Almaty Sozdik Slovar 2009 zhyl ISBN 9965 822 54 9Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet