51 06 58 N 71 26 34 E 51 11611 N 71 44278 E 51 11611 71 44278Назарбаев орталығыЖалпы мәліметМекен жайы ҚазақстанОрналасқ

51°06′58″N 71°26′34″E / 51.11611°N 71.44278°E / 51.11611; 71.44278

Жалпы мәлімет
Назарбаев орталығы

Мекен жайы	Қазақстан
Орналасқан қала	Астана
Ашылған уақыты	2016
Техникалық сипаттамасы
Қабаттар саны	9
Картада орналасуы
Назарбаев орталығы (Қазақстан) Назарбаев орталығы

Назарбаев орталығы — Астана қаласында орналасқан көпфункционалды ғылыми-талдамалық және гуманитарлық-ағартушылық мемлекеттік мекемесі.

Тарихы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2012 жылғы 23 қаңтардағы Жарлығымен Қазақстан Республикасының «Президенттік мәдениет орталығы» мемлекеттік мекемесінің негізінде Қазақстанда мемлекеттіліктің тарихын жүйелі зерттеу және танымал ету мақсатында көпфункционалды ғылыми-талдамалық және гуманитарлық-ағартушылық «Назарбаев орталығы» мемлекеттік мекемесі құрылды.

Назарбаев орталығы қызметінің негізгі мәні Қазақстандағы мемлекеттілік тарихын зерттеу мен танымал ету бойынша бірыңғай және белсенді ақпараттық кеңістік құру мен одан әрі жетілдіру болып табылады.

Мемлекеттік мекеменің мақсаты – Қазақстандағы мемлекеттіліктің тарихын жүйелі зерттеуді ұйымдастыру және өткізу, гуманитарлық-мәдени, әлеуметтік-экономикалық және қоғамдық-саяси одан әрі қарай дамуына ықпалдасу, қазақстандық қоғамда азаматтық теңдік пен патриотизм қағидаттарын нығайтуға жәрдемдесу, қазақстандық мемлекеттіліктің тарихын, теориясы мен практикасын зерттеу әрі танымал ету мәселелері бойынша мемлекеттік органдардың, ғылым және мәдениет мемкемелерінің, азаматтық қоғам институттарын, бұқаралық ақпарат құралдарының өзара іс-қимылы мен ынтымақтастығын қамтамасыз ету.

Көрсетілген мақсаттарға жету үшін мемлекеттік мекеме өз қызметін ғылыми-зерттеу және сараптамалық-талдау, гуманитарлық-ағартушылық және білім беру, кітапхана-мұрағат және ақпарат қызметі, мұрайжай қызметі салалары бойынша төрт бағытта жүзеге асырады.

Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының саяси, әлеуметтік, гуманитарлық және басқа да салалардағы халықаралық ынтымақтастығын дамытуға жәрдемдесу, Қазақстан, оның халықаралық қоғамдастықтағы рөлі туралы ілімді тарату негізгі бағыты болып саналады.

Басқару құрылымы

Әкімшілік штат

Мемлекеттілік, қауіпсіздік мәселелер және даму институты

Ақпараттық-имидждік жұмыс қызметі

Ұлттық және халықаралық бағдарламалар қызметі

Кітапхана-мұрағат қызметі

Мұражайлық қызмет жұмысы

Ғылыми-зерттеу және сараптамалық-талдау қызметі

«Назарбаев орталығы» Қазақстандағы мемлекеттіліктің тарихын, оның эволюциясының түрлі кезеңдеріндегі тарихи тұлғалардың рөлін зерттеу, сондай-ақ Қазақстандағы мемлекеттілік дәстүрінің қалыптасуының, дамуының және сабақтастығының біртұтас ғылыми тұжырымдамасын құру жөніндегі кешенді ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастырып және жүзеге асырады. Бұл өз кезегінде, мәдениетаралық және өркениетаралық ықпалдастық қағидаттарындағы қазақстандық мемлекеттілік феноменін зерттеу бойынша сұхбат алаңын қалыптастыруға мүмкіндік туғызады.

Өз қызметі барысында Қазақстан Республикасында және шет елдерде ғылыми-теориялық, ғылыми-практикалық конференция, симпозиумдар, конгрестер мен семинарлар ұйымдастырып және қатысады.

Қызметінің тағы бір маңызды бағыты – ғылыми және ғылыми-әдістемелік кеңестер құру және қызметін ұйымдастыру, ғылыми-зерттеу, ғылыми-әдістемелік, сараптамалық-талдау және публицистикалық әдебиеттерді дайындап шығару. Бұдан басқа, орталық мемлекеттік ғылыми жобалар мен бағдарламаларды жүзеге асыруға қатысады, сондай-ақ мемлекеттік мекеме қызметінің бейіні бойынша шет елдік ұйымдармен ынтымақтастық орнатуды іске асырады.

Гуманитарлық-ағартушылық және білім беру қызметі

«Назарбаев орталығы» білім беру және гуманитарлық-ағартушылық саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру мен жүзеге асыруға қатысады.

Тұрақты негізде немесе маңызды оқиғалар мен форумдарға, тақырыптық онкүндіктерге арнап жария пікірталас алаңдары топтамасын, білім беру курстарын, ғылыми-танымал және мамандандырылған курс лекцияларын, шеберлік сыныптарын, сондай-ақ жекелеген дәрістер мен семинарларды дайындап және әзірлеуге қатысады.

Орталық әлеуметтік-мәдени, қоғамдық-саяси, гуманитарлық-білім беру тақырыптарының өзекті мәселелері бойынша жедел интерактивті бейнесауалдар, дауыс беру, талқылаулар ұйымдастырады.

Кітапхана-мұрағат және ақпараттық қызметі

Назарбаев орталығы қазақ мемлекеттілігінің тарихы, теориясы мен тәжірибесіне қатысты отандық және шет елдік құжаттардың әмбебап қорының сақталуы мен пайдалануын қамтамасыз етіп, жинақтау, есепке алу, жүйелендіруді жүргізеді.

Орталық кітапхана қорларын мәдени және шығармашылық құндылығы жоғары отандық және шетелдік басылымдармен жүйелі жиынтықтау, әртүрлі тасығыштардағы каталогтар жүйесінің көмегімен мемлекеттік мекеменің кітапхана қорын ғылыми өңдеу және ашу, деректер қорын қалыптастыру, отандық және шет елдік ақпараттық қорлардың мәліметтеріне алыстан қол жетімділікті ұйымдастыру бойынша жұмыс жасайды.

Арнайы әзірленген бағдарламалық кешен бойынша қолжазбалар, басылымдардың бірегей электрондық көшірмелерін әрі қарай пайдалану мен өңдеу, қолжазбаларды сандықтау, өңдеудің және одан әрі пайдаланудың толық кезеңнін ұйымдастыру, кітапхана мен мұрағаттың ғылыми-анықтамалық жазбаларының электрондық құжатын қалыптастыру.

Мемлекеттік мекеме орталықтың Қазақстандағы мемлекеттілік тарихын зерттеу бойынша ұйымдастырушылық, ғылыми-зерттеу және ғылыми-әдістемелік қызметті ақпараттық қамтамасыз етуін жүзеге асырады.

Орталық шет елдік ұйымдармен ынтымақтастық байланыс орнатып, ақпараттық, құжаттамалық, реставрациялық, консервациялық және ақпараттық-кітапханалық жұмыстың басқа салаларында халықаралық бағдарламаларды жүзеге асыру мен әзірлеуге қатысады. Орталық сонымен қатар, Қазақстандағы мемлекеттілік тарихына арналған кітап көрмелері мен оқырмандар конференциясын ұйымдастырып және өткізеді.

Мұражай қызметі

Назарбаев орталығы мұражай саласы қызметінде Қазақстандағы мемлекеттілік тарихын айқындайтын мәдени құндылықтарды табу, есепке алу, жинақтау, сақтау, зерттеу және пайдалану үдерісін материалды-техникалық, технологиялық, ұйымдастырушылық, қаржылық және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз етуді жүзеге асырады. Мұражайлық экспозициялар құрып, соның ішінде шет елдерде көрмелер ұйымдастырып және өткізеді.

Мұражай материалдарының фото, бейне және аудио тұсаукесерін ұйымдастыру, Қазақстандағы мемлекеттілік тарихы бойынша интерактивті шығармаларды, инсталляциялар жасау және көпшілікке танымал ету, Қазақстанның және шет елдердің мұражайларымен, ғылыми және тарихи-мәдени мекемелерімен ғылыми-зерттеушілік және мәдени байланыстарды жүзеге асыру мұражай қызметінің бағытына жатады.

Мұражай сипаттамасы

1 қабат

«Тәуелсіз Қазақстан және оның негізін қалаушы Президент Н.Ә.Назарбаев» залы.

Экспозицияның негізгі идеясы:

Ұлт Көшбасшысы – Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Н.Назарбаевтың басқару тұсындағы тәуелсіз мемлекеттің дамуы мен қалыптасуының барлық кезеңдерін қазақстандық және әлемдік қоғамдастыққа көрсету. Әлеуметтік қатынастар мен экономиканы либералды құру жолындағы –өзекті мәселелердің шешуде табандылық пен жүйелілікті қамтамасыз етіп отыратын, еліміздің халықаралық мәреде биік шыңдардан көрініп, жоғары мәртебеге ие болуына қол жеткізген, шетелдік мемлекеттермен жаңа берік байланыстар орнатуға аянбай күш жұмсаған, Қазақстан Республикасының тәуелсіздігі мен мемлекеттілігінің нышанына айналған, қазіргі әлемдік қоғамдастықта белді тұлға саналатын Ұлт Көшбасшысы тұлғасының сан қырлы қасиетін ашып көрсету;

Экспозиция негізгі төрт бөлімнен тұрады:

ҚР Президенті Н.Назарбаев – мемлекет негізін қалаушы.
ҚР Президенті Н.Назарбаев және халық.
ҚР Президенті Н.Назарбаев – реформатор.
ҚР Президенті Н.Назарбаев – әлемдік деңгейдегі көшбасшы.

Зал бағандарына жағалай орналасқан витриналарға Қазақстан Республикасының негізгі заңдарынан дәйексөздер қойылған. Залдың сол жағында: Мемлекеттік Ту, Елтаңба, Қазақстан Республикасының Әнұраны. Залдың оң жағында: Ақ Орда мен Бәйтеректің кескіні. – Зал экспозициясында Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевқа шет мемлекет басшылары мен басқа мемлекет өкілдерінің сыйға тартқан тартуларының галереясы орналасқан.

Этнография залы

Этнография залы – музей экспозициясындағы өзінің мазмұны жағынан өте бай залдардың бірі. Бұл залда халық қолөнершілерінің туындылары орналасқан. Оның ішінде ағаш, металл, былғары, жүннен жасалған үй керек-жарақтары мен ұлттық тұрмыстық заттар жиынтығы кеңінен ұсынылған. Күмістен әзірленген әйелдерге арналған сан-түрлі әшекей-бұйымдар қойылған. Өзіндік ұлттық бояуымен ерекшеленетін, ғажап өңдеуден өткен ұлттық нақыштағы алуан түрлі жүзіктер, білезіктер, көкірекке тағатын әшекейлер мен шашбаулар және басқа да зергерлік бұйымдар көздің жауын алады. Залдың қақ ортасында байланыстырушы тетік болып қазақ халқының ұлттық нақышына айналған – киізден жасалған аппақ киіз үй орналасқан. Киіз үй – Орталық Азияның көшпелі және жартылай отырықшы халықтарының көші-қонға ыңғайланып жасалған тұрғын үйі.

Қасиет залы

Залда қайталанбас, бірегей экспонаттар топтастырылған. Олар: қазақ халқының ұлы тұлғаларының киімдері, Болат Сарыбаев коллекциясындағы музыкалық аспаптар, ұлттық нақыштағы қару-жарақтар мен әшекей-бұйымдар. Зал экспозициясында XVIII ғасырда Қазақ хандығының саяси күш-қуатын арттырған, ғажайып дипломат, данышпан саясаткер, қырағы стратег болып танылған қазақ ханы Абылай ханның шапанына айрықша орын берілген. Сонымен қатар, музей қонақтарының назарына Қазыбек бидің шапаны, Фатима-ханымның камзолы, қазақ қалыңдығының киімі, еліміздің айтулы балуаны Балуан Шолақтың белдігі ұсынылған.

2 қабат

Археологиялық галерея Қазақстанның ежелгі дүние тарихын палеолит дәуірінен бастап орта ғасырдың соңғы мерзіміне дейін қамтып көрсетеді.

Қола дәуірінің палеоантропологиялық материалдарын зерттеу негізінде андроновтықтардың түр-тұрпаты мен кескін-келбеті жөнінде түсініктер пайда болды. «Қола дәуірінің андронов мәдениетіндегі әйел әшекейлері мен киім-кешектері» деп аталатын археологиялық жұмыстар жүргізілген және қайта ғылыми негізге сүйеніп, қалпына келтірілген жоба көрмеге қойылған. Жоба авторы XX ғасырдың 80 жылдарында қола дәуірі ескерткіштерін көлемді түрде зерттеудің негізін қалаған, Қазақстанның атақты археологі – К.Ақышев.

VI ғасырда Түрік қағанатының Бірінші Еуразиялық империясын құрумен байланысты болып келетін, құрамына еліміздің жер аумағы кіретін мемлекеттілікті дамытудың жаңа кезеңі басталды.Орта ғасыр кезеңінде (IX-XII ғғ.) қалалар көркейіп, Қазақстан қала өркениетінің орталығына айналады. Археологиялық жұмыстардың нәтижесінде екі мың жыл ішіндегі қала мәдениетінің деңгейі мен қала тұрғындарының өмірінен ақпарат беретін сирек материалдар жиналды.

Көне кезеңнен архитектура өнерінің қайталанбас ескерткіштері мен отырықшы мәдениетінің орталығы болып табылатын ғажайып қалалрдың бірі – Тараз қаласы болды. Тараз қаласының өркендеп, кеңге қанат жайған уақыты – XI-XII ғасырдағы Қараханидтер кезеңі еді. Осы кезеңдерде тиын сарайларының саны артты. Витриналарда Қараханид әулетінің басқаруында шығарылған дирхемдер – тиындар қойылған.

Ежелгі дәуір залында Қазақстанның көне көшпенділерінің, ежелгі темір ғасырының, сақ мәдениетінің ғажайып экспонаттарының жиынтығы ұсынылған. 1996 жылы Алматы қаласынан 50 шақырым жерде шығысына қарай К.Ақышевтің басқаруымен бір топ ғалымдар сақ кезеңінің айтулы археологиялық ескерткіштерінің бірі болып табылатын Есік қорғанын ашты ( б.з.д. V ғ.). Қорғаннан салтанатты киіммен жерленген сақ жауынгері табылған (б.д.д. IV-III ғғ.). Жерленген сақ жауынгері киіміндегі алтын бұйымдарды зерттеу барысында металмен жұмыс жасау, мүсін құю, барельефтік, горельефтік және сұлбалық штампылау, өрнек салу және оймалауы әлемдік деңгейдегі сирек кездесетін үлгісі екендігін және сақ шеберлерінің еркін игергендігін дәлелдеді.

1999 жылы Шығыс Қазақстан облысы, Қатонқарағай ауданының Берел ауылы маңайындағы Берел обасында З.Самашевтың басшылығымен жүргізілген археологиялық қазба кезінде б.з.д. IV-III ғасырларда өмір сүрген сақ көсемінің ғажайып сақталынған мүрдесі табылды.

Сақ көсемімен бірге мумияланған 13 жирен ат жерленген, олардың ішіндегі төртеуінің басына таутеке мүйізі мен алтыннан әшекейленген былғары маскалар кигізілген.

«Ежелгі дәуір» залындағы келесі керемет экспонаттың бірі – сармат көсемінің киімі жән қару-жарағының антропологиялық-археологиялық қайта қалпына келтіруден кейінгі нұсқасы (б.з.д. ІІІ-ІІ ғ.ғ.). Жүздеген жылдар бұрын өмір сүрген жауынгердің барлық киімі алтынмен және түрлі кескіндегі алтын пластиналармен қапталғандықтан Қазақстандағы екінші «Алтын адамы» деп ат берді.

«Қазақ әлемі» залында Қазақстан Республикасының көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері, Астана қаласының әкімі И.Тасмағамбетовтың жеке коллекциялары орналасқан.

Жиырма жыл бойына жиналған бұл коллекциялар жиыны Қазақстанның біртума бейнелі-қолданбалы, қолға түспейтін және өте сирек кездесетін қол өнері. Бұлардың көбі XVIII-XX ғ.ғ. тән, сонымен қатар, қазақ халқының көне тарихи кезеңдеріне жататын ұлттық мәдениеттің бірыңғай артефакттерінің қатарында. Бізге дейін жеткен шеберлердің шығармалары жүзжылдықтың тамырынан қазіргі заманға дейінгі ауқымды тарихи және көркем құндылықтарды алады.

Коллекцияға әр түрлі бұйымдар және әшекейлер, әйел және ерлердің белдіктері, әскери құрал саймандар және қару-жарақ, әйелдер бас киімі, музыкалық аспаптар кіреді.

Әр экспонат өздігінше құнды, бірақ әсіресе әйелдердің кең таралған зергерлік әшекейлерін ерекшелеп айтуға болады.

3 қабат

Тарихи галерея Қазақстан аумағындағы мемлекеттіктің ұзақ мерзімді дамуын ортағасырдың (ХVғ.) екінші жартысынан бастап 1986 жылдың соңына дейінгі аралықты қамтиды.

Экспозициялық кеңістік кезеңдерге бөлінген: XV – XVII ғ.ғ. Қазақ хандығы, XIXғ. екінші жартысы -XXғ. басындағы Қазақстан тарихы мен мәдениеті, XX ғ. басындағы қазақ қоғамының саяси жағдайы, ұлт-азаттық қозғалыстар, кеңес кезеңі.

Тарихи галереядағы әрбір экспонат сол уақыттың әр түрлі оқиғалары туралы еске салады, қазақ халқының өз тәуелсіздігі үшін көпғасырлық күресі, батырлардың жауынгерлік ерліктері, жол бастаушы тұлғаларымыздың өмірін қиған қайғылы оқиғалар...

4 қабат

Төртінші қабатта Қазақстандағы дәстүрлі ислам және православие діндеріне арналған көрме орналасқан.

Көрменің негізгі мақсаты – Қазақстан Республикасының тәуелсіз, егеменді, демократиялық мемлекеттің көп ұлтты және көп конфессиялы халқының бірлігінің қалыптасуындағы ҚР Президентінің маңызды рөлін көрсету.

Көрме экспозициясына 100 шақты экспонат кіреді. Назар аударарлығы араб тіліндегі ғажайып кітаптар, Құран-Кәрім және сирек кездесетін икондар, шіркеу заттары.

«Астана: өткені және бүгіні» галереясының экспозициясында Қазақстан Республикасының тәуелсіздігін қалыптастыру және күшейту, жас елордамыз – Астананы дамытуға бағытталған экспонаттар қойылған. Дәл қазір Астана – ең алдымен, еліміздің тәуелсіздігінің нышаны. Бұл қала жаңа дәуірдің жарқын оқиғаларын паш етіп, қарыштап өркендеуін жалғастыра береді, халқына ортақ күшпен көптеген жетістіктерге жетті, мың-сан халқы тату-тәтті бейбіт өмір сүреді.

Астана – жас елорда болғандығына қарамастан, өткенінің тарихы бай қала. Бозоқ қаласының археологиялық олжалары, тарихи құжаттар, фотосуреттер, тұрмыстық заттар, ыдыс, киім және галереяның басқа да көптеген экспонаттары келушілерге Астана қаласының өткені мен бүгінгі ажарын қаламыздың күнде қалай өзгергендегінің айқын бейнесін көрсетеді.

5 қабат

Көркемөнер галлереясында Қазақстанның ғана емес, әлемнің көптеген елдеріндегі өнерді бағалап қадірлеушілерге қазақстандық танымал шеберлердің жұмыстары мен декоративтік-қолданбалы өнерлері ұсынылған.

Қазақстандағы қазіргі бейнелеу өнері өткен жылы суретшілердің жетістіктерімен толықты. Суретшілер өз шығармаларында асқан шеберлікпен бояуды түрлендіріп, түрлі түске құлпыртып, әлем тарихындағы үйреншікті образдарды, табиғат заңдылықтарын реттілік әдісімен көрсете білген.

Галереяда танымал суретшілер мен өнер шеберлері А.Исмайлов, К.Муллашев, Г.Телғозиев, Е.Төлепбай, М.Калимов, А.Дүзелханов, Б.Зәуірбекова және тағы да басқа шеберлердің жұмыстары ұсынылған. Көркемөнер галереясы Қазақстанның ғана емес, ТМД елдеріндегі суретшілердің туындыларымен және шет елдермен арнаулы күндерге, оқиғаларға арналған көрмелердің арқасында үнемі толығып отырады.